Når ein forstår det . . .

Jamvel om Kristensen skreiv ned nøyaktig det han fekk høyre, er ikkje nødvendigvis stoffet kosteleg eller pedagogisk forsvarleg: Det er snarare folkeminne som speglar danske skikkar ute blant folk flest. Det kan vere like godt at svært mykje av det er vanskeleg å forstå, men dyrebare, gamle barneleikar og regler finn ein om ein gir seg tid med to måtar å skrive ø og å på - attåt dialektbruk. Dialekt frå sørvest i Jylland har danskar andre stadar i landet hatt vanskar med å skjøne, så "Du er ikke alene . . . Vi er ikke alene", om du har det slik, for å seie det med nokre ord frå danske Sebastian [Knud Torben Grabow Christensen] sin filmsong frå 1978.

Kristensen var også omhyggeleg med å få med kven som hadde gitt han kvart stykke av tilfanget. Samlarverka til han og andre danskar innan barnekulturen er framleis av verdi. Danske barnerim er på 750 tettrykte sider, og har med 4 000 stykke. Mange av stubbane er rett nok variantar over same leist (motiv). For somme barnerim har Kristensen med over femti variasjonar, for eksempel.

Kristensen sitt livsverk ruvar i folkeminnevitskapen, men han innsåg at han ikkje makta å samle alt som fanst, og dessutan at mange av barneleikane han fekk tak i og gav ut, ikkje levde blant barna lenger, men var minner som snart ville blitt gløymt om det ikkje var for samlarane.

Han skreiv han gjerne ville gjere eit "høveleg utval" frå samlinga; slike leikar som passa i skolen. Det var vel ein fin idé. Det tykte sikkert også dei som gav ut Jens Sigsgaard sitt utval.

Barnekultur

Barnekultur omfattar så som aktivitetar som er laga for barn, barns tilmåta etterlikningar av vaksenaktivitetar, vaksenkulturen sine leikar med barn, mellom anna "Bake kake", og leikar som barna lærer av eldre barn.

Grådige kommersielle aktørar påverkar barnekulturen i farleg grad i retning av ein noko passivisert kjøpe- og forbrukarkultur, og i retning av mindre tid til normal mellommenneskeleg kontakt, til fordel for dataspel og slikt. Det har gått den vegen.

Dessutan tar det offentlege i Noreg over mykje av slikt som før gjekk føre seg i familien for nurkar. Dessutan finn ein kjendisar for barn i media, og fokus glir over i fokus på kjendisane og sjådisane for lett og for mykje. Det er den vegen det går.

Motvekt til slikt: overleverte barnesongar og anna ifrå ein langt friare barnekultur, der barn knapt nok gjekk på skole, og somme attpåtil laga eigne dikt. "Friare" vil kanskje seie høgare" også, nokså automatisk. Jamfør ◦Lenke til ei norsk side med ganske vanleg norsk utval.

Ein får skilje mellom "styrt og fri" barnekultur. Det finst grader av fridom, og grader av å vere offentleg tatt hand om, og ulike former for balanse mellom dei. Ein gjer vel godt i å støtte friare former enn offentleg overstyrte.

I dei siste åra har det vakse fram større interesse for barnas eigen kultur. [Lenke]. Den er elles ein levande kultur som spegar, omformar og forenklar mykje frå vaksnes kultur. Denne songleiken er døme:

Marina, Marina, Marina
Pas på vor elskede ven
Og pigen hedder Lise
Og drengen hedder Arne
de kysse og de fnise
Åh na na na na
Åh na na na na.

Det er refrenget frå Rocco Granatas italienske verdsslager "Marina" frå 1957 som har blitt forvandla. Høyr han på YouTube. I dansk omsetting har ein:

Marina, Marina, Marina
Pas på de forelskede mænd
Marina, Marina, Marina
de prøver igen og igen
Løfter vil de gi' dig
hør, hvad de vil si' dig
du skal ikke overgi' dig
Åh no-no-no-no-no
Kun een mand kan du elske
si': Rolig, til de sprælske
til de glødende rebelske
Åh no-no-no-no-no.
[Lenke].

Danskane har langt meir for barn og av barn. Den som fattar slik dansk, får smake på slikt stoff og prøve å samanlikne. Det kan vere eit og anna å hente frå dansk lattergivande kultur. Det ser vi enkelt: Mange, mange barnesongar på norsk - voggesongar, songar om dyr, songleikar - og dessutan regler, dikt og barneleikar - er innførte og omsette frå dansk. Men det finst altså ganske mykje, mykje meir frå danske dialektar.

A. Barnerim og remser

Sov, lille Barn, sov, din Fa'r er ud' å plov', din Mo'r er ud' å gi' æ Gris, sover du et [ikkje], så får du Ris, sover du sødt, så, får du Kys. [A 1,1]

Kom ind, Hans, te di Dower, du skal ha' Katmjælk å Flower å råjen Skower, de ved a, du hower. [Somme av danskane har skjønt det.] [A 2,19]