Elvis-pedagogikk, Elvis-poeng

Rare hendingar?
Lærde liker Elvis Presley
Livet hans. Frisørmeiningar
Elvis-pedagogikk, Elvis-poeng

Rare hendingar?

Frå 1956 og ut 1958 dominerte Elvis Presley hitlistene i USA og leidde an i rugg og rull, også kalla rock and roll.

"Å høyre han for første gong var som å bryte seg ut av fengsel." - Bob Dylan

Elvis kan elles mang ein vere - vere sparsam i bruken av elektrisk kraft. Elvis, altså.

Elvis Presley ser Stalin og Jesus i Arizona-ørkenen i 1965

Elvis hadde frisøren Larry Geller som rådgivar. Praktisk ordning. Frisøren fortel:

"Hei sann", sa Elvis og stira på ei sky på himmelen. "Det er Josef Stalins fjes der oppe."

Geller såg opp, han også, og kunne ikkje nekte for at det likna. Men mens Elvis funderte høgt over korfor eit bilde av Sovjet-despoten blei sendt han ifrå høgdene, endra skya fasong, slik skyer ofte gjer.

"Stalin-fjeset blei til Jesusfjeset", sa Elvis til Larry, mens tårene rann nedover fjeset hans, "og han smilte til meg."

❋ Det gjeld å finne trøyst der ein finn det.

Lærde liker Elvis Presley

For Dr. Vernon Chadwick er Elvis Presley ein fullkomen forskingsgjenstand som påverka politikk, kultur i USA og vidare.

President Jimmy Carter sa elles i 1977: "Elvis Presleys bortgang røva frå landet ein del av oss sjølve. Han braut fram på scena med eit trykk som ingen hadde opplevd maken til før." [President Jimmy Carter]

Livet hans - frisørmeiningar

(8 January 1935 - 16 August 77)

"Elvis kunne ha blitt munk", fortel stylisten hans, Larry Geller, som fiksa håret hans i elleve år.

Elvis-pedagogikk, Elvis-poeng

Ein artikkel med arbeidstittelen "Elvis Presleys pedagogiske poeng om han hadde nokon" kom ikkje med i bokverket Veien til vitenskap. Det kan verke uforståeleg og sprøtt for ein og annan som finn meining i fleire av dei drygt sju hundre songane han song og delar av livet han levde, men eg hadde mykje anna å gjere. Jamfør gjerne Hegel-sitatet:

"Berre eitt menneske forstod meg, og han forstod meg ikkje." [G.W. Hegel]

Elvis:

Just because I managed to do a little something, I don't want anyone back home to think I got the big head.

The colored folks been singing it and playing it just like I'm doin' now, man, for more years than I know. I got it from them.

More than anything else, I want the folks back at home to think right of me.

People think you're crazy if you talk about things they don't understand.

Every time I think that I'm getting old, and gradually going to the grave, something else happens.

Ord om Elvis av Dr. Sven-Erik Klinkmann

Dr. Klinkmann skriv om Elvis som "folkloristiskt studieobjekt" og "karnevalistisk mask". Blant forgjengarane dreg Klinkmann fram svart musikk, mellom anna frå New Orleans, svart vaudeville, og Little Richard. Han ser også linjer til den kvite hillbilly-tradisjonen, før han tar for seg "Konstruktionen av rock-kungen Elvis, "Frisyren och ansiktsmasken", "Kläderna", "Färgerna", "Rörelserna", "De kulturella rötterna till Elvis sätt att röra sig", "Gester, poser", og "Det verbala, humorn, practical jokes."

Klinkmann går deretter inn på musikkbakgrunnen, popstraumen, countrystraumen, den svarte popstraumen, gospelstraumen, folkemusikkstraumen, jazzstraumen og fantasimusikkstraumen, før han går vidare til rock-repertoara, tema som Elvis syng om, og samanfattar ein del etter å gjennomgå fire kjente Elvislåtar som "Hound Dog", "Heartbreak Hotel" og "Jailhouse Rock."

Dernest går Klinkmann inn i emna "Elvis og den svarte kulturen", "Elvis si maske i forhold til det svarte" og "samfunnssystemet i Sørstatane".

Dr. Klinkmann skil mellom personen Elvis og "Elvismasker" av typar som "Den tidiga rock'n'roll-masken", "Film-masken", "Den andra rock'n'roll-masken", "Den groteska Las Vegas-masken", "Skillnader mellan maskerna", "Likheter mellan maskerna", før han skriv meir rundt "The King", "Graceland", og "Elvis som fånge i sin mask", "Masken och massmedia", "Masken och publiken", "Elvis-masken jämförd med några andra 1900-talsmasker".

Så avrundar Klinkmann med "Avslutande synpunkter", "Elvis och det amerikanska" og "Varför bar Elvis mask?", etter ei blatant opning:

Elvis Presley kan ses som en karnevalistisk mask i folkloristisk mening. Det innebär att Elvis kan tolkas och avkodas som ett kollektivt aggregat som består av de mest skilda influenser, inspirationskällor vad gäller denna mask. Jag kommer att visa att Elvis mask är rent fysisk och inkluderar användning av mascara, en speciell hårfärg, frisyr, särskilda kläder, rörelser, gester och poser, samt att Elvis musik även kan avläsas som en ljudmässig motsvarighet till den visuella masken. Med karnevalistiskhet avser jag en strategi eller diskurs som försöker upphäva binära oppositioner mellan högt och lågt, mänskligt och gudomligt, mänskligt och djuriskt, kvinnligt och manligt etc., detta genom symboliska inversioner, maskeringar och andra typer av transgressioner eller lekfulla beteender (1998, s. 4)

Elvis brukte altså sminke og dyrka fram litt spesielle stilar. Han seier sjølv at at ikkje likte å drikke og røyke. Godt, så sant det er rett. Men dei tre livvaktene hans fortel somt ifrå baksida til storstjerna Elvis: Utanfor rampelyset var han tungsindig, valdeleg, opptatt av daude, og tok narkotika i mange år. "Den drugga Elvis" høyrer altså med, det også. (West, West og Hebler 1977, passim)

Baksida ved å vere kjendis og sjådis er det ikkje alle som får sjå inn i, eller keisemda og einsemda i lange rekker av hotellrom frå stad til stad.

Sluttord

Kan ein lære noko av Elvis og Elvis-styret? Ja. Men ein kan godt skilje mellom formell og uformell læring, og unyttig og nyttig læring også. Læring kjem til berre det finst (1) eit innhald (Elvis-relatert innhald), (2) nokon som vil lære eit og anna om Elvis; og (3) det finst høveleg informasjon å finne fram til. Læring er det som pedagogikk bygg på. Jamfør den didaktiske femkanten for å generere meir omkring emnet.