I den delen av slektstreet vårt som omfattar trønderar, nordlendingar og finnmarkingar, er det anar frå (1) Steinkjerområdet, (2) Nærøy og Vikna i Nord-Trøndelag, (3) Salten; og (4) Nordkinn, Finnmark. Slik ligg det til:

Morfar blei født i Finnmark.
Oldefar: Født i Finnmark av to opphavlege trønderar der.
Oldemor: Født i Sørfold, Nordland. Ho, mor hennar og far hennar kom frå Salten i Nordland, med vidare forgreiningar tilbake i Nordfold, Sørfold, Fauske, og Bodø – flest i Sørfold.
Tippoldefar: Frå Steinkjer. Frå han går ei grein til Steinkjer gjennom far og farfar hans.
Tippoldemor: Frå Nærøy i Namdalen, og med slekt også i Vikna i Namdalen.

Slekta frå Nord-Trøndelag er ikkje med i dette oversynet, som er om anar frå Salten.

Anar frå mange bygder og gardar i Salten

Under er eit førebels oversyn over anegardar i Salten. Det som før var gardar, har til dels vakse til bygder med industriområde og bergverk i dag. Og mang ein gard har blitt delt opp i mange bruk etter kvart. Det kan elles stå noko om folk og gardar her: [◦Søk].

I Asbjørn Linds gards- og ættebøker frå Salten nyttast forkortingar for gardar og stadar. Her er anegardar i slekta, med avstyttingar han bruker, og nokre få lagt til for klargjeringar etter eit par samanslåingar av kommunar:

Bodø (BO)
Breivik (Brei. trulig BO) • Skjerstad (BO)

Fauske (FA)
Grønås (FA) • Ytre Leivseth (FA)

Sørfold (SF)
Hammerfall (Ham. SF) • Haukenes (Hauk. SF) • Helland (Hell. SF) • Hestvik (Hest. SF) • Håsand (Hås. SF) • Røsvik (Røsv. SF) • Sandset (Sands.) • Seljåsnes (Sel.n. SF) • Sjunkan (Sju. SF) • Styrkesnes Indre (I. St. SF) • Styrkesnes Ytre (Y.St. SF)

Steigen (ST) med bygda Nordfold (NF/ST)
Bø (ST) • Holm(v)åg (ST) • Lakså (NF i ST) • Sandseth (truleg, NF/ST) • Segelstein Indre (NF/ST) • Stensland (Steinsland) (ST).

Slik les vi gardshistorier

I dei aller fleste gardshistoriene står opplysningar om gardane som anar kom frå, flytta til og døydde på. For somme av dei kan det stå litt anna også. I fleire slektsbøker og bygdebøker blir opplysningar frå gardssoga og ættesoga gitt ved skjematiske oppriss og mange forkortingar. Når ein avkodar dette, kjem det fram enkle oversyn.

Utdjuping: Den tredje familien i lista over gardbrukarar på Helland-garden i Sørfold nedanfor var familien Ole og Ingen Pedersen og barna dei fekk i lag. Ein kan finne ut kor det blei av barna som voks opp ved å greie ut kodane som er nytta. Garden Helland er synt fordi vi brørne har ei anerekke som går tilbake til 1500-talet der, til far til Ole Pedersen, som var tredje kjente brukaran:

3. brukar/brukarfamilie i rekka av kjente brukarar på garden Helland:
Ole Pedersen ca. 1601-1681 (barn til første kjente brukaren på garden, som var Peder Olsen, gift med Marit Hansdotter). Ole var gift med Inger, som døydde i 1674. Barna deira:

Marit, ca. 1638 (til garden Styrkesnes Indre, femte brukarfamilie der).
Berit, ca. 1641 (fjerde brukar på same garden som far og mor, altså Helland).
Peder, ca. 1642 (åttande brukar),
Siri, ca. 1648 (til garden Sommerset, tredje brukarfamilie der).
Hans, ca. 1653 (niande brukar).
Lars, ca. 1654 (sjuande brukar).
Elias, ca. 1656.
Iver, ca. 1658 (til garden Styrkesnes Indre, åttande brukarfamilie).
Maren, ca. 1658 (til garden Styrkesnes Ytre, andre brukarfamilie der).
Kari.

Døme:

Siri, som blei født rundt 1648, kom til garden Sommerset som kone i den tredje brukarfamilien der på garden. Og brukarrekkene står i oversyn av Asbjørn P. Lind i gardssoger og slektssoger ifrå Salten (sjå nedst på sida)
Sonen Hans, født kring 1653 og det femte barnet i familien, blei niande brukar på same garden som far sin, altså Helland. Slik er det enkle oversynet å forstå.

Ei av anerekkene våre i Saltenområdet

Morfar •~ Pernille Helene Johnsen (født Pedersdatter i 1853, Rørstad sokn, Sørfold), g.m. Karl Johan Johnsen (1844, Gamvik sokn) •~ Hanna Kirstina Pedersen (født Pedersdotter Brevig i 1828 i Rørstad sokn) og Peder Olsen Sandseth (ca. 1827, Sandseth) •~ Sara Elisabeth Eliasdotter (1797, Hestvik), g.m. Peder Olsen (ca. 1797, Skjerstad) •~ Elias Rasmussen (1767, d. Styrkesnes Indre), g.m. Kirsten Jensdotter (1770, Lakså) •~ Elisabeth "Lisbeth" Olsdotter (f. 1731, Hammerfall) g.m. Rasmus Pedersen (f. 1722, Segelstein Indre) •~ Inger Hansdotter (f. 1696, Helland), g.m. Ole Pedersen (1691, d. Hammerfall) •~ Hans Olsen, (f. ca. 1653) Helland), g.m. Lisbeth Pedersdotter (d. Hammerfall) •~ Ole Pedersen (1601, Helland), g.m. Inger (d. 1674) •~ Marit Hansdtr (f. 1566, Ytre Leivset, Fauske), g.m. Peder Olsen (d. truleg Helland) •~ Hans Djupdalen (f. ca. 1540)

Nærare data for mest alle er her: [◦Søk]

Bodø

Bodø kommune, den sørlegaste byen nord for polarsirkelen, er fylkeshovudstad i Nordland fylke. I 1968 blei Bodø kommunesamanslått med Bodin. Skjerstad kommune blei innlemma i Bodø 1. januar 2005.

Bodø kommune grensar i nordaust mot Sørfold kommune, i aust mot Fauske og Saltdal kommuner, og i sør mot Beiarn og Gildeskål kommuner.

Namnet Bodø er ei fordansking av 'Bòddøya' (/Båddøya/) som utvikla seg frå det gammalnorske namnet på garden Bodin 2-3 km søraust for Bodø sentrum.

Salten Museum frå 1903 er ein av dei få bygningane som stod av flyangrep i 1940.

Saltstraumen, verdas sterkaste tidevasstraum, er houvudattraksjon i Bodø. Ein ser tindar frå byen, og rett utanfor han er turområde.

Bodø lufthamn ligg to kilometer utanfor sentrum. Bodø er også endestasjon for Nordlandsbanen.

Breivik, truleg

Breivik er ei lita bygd med rundt 100 innbyggarar i dag. Bygda ligg i Bodø kommune i Nordland, i Skjerstad kommunedel. Som mange andre små bygdesamfunn, opplever Breivik nedleggingar av landbruk, landhandel, postkontor og barneskole.

Breivik har eige samfunnshus og kor og eiga velforening. Rundt bygda er storslått natur der ein kan fiske, jakte og drive anna friluftsliv.

[WP, "Breivik i Salten"] Etter om og men verkar det mest rimeleg at Kristina, mor til Pernille, kom frå Breikvik i Skjerstad.

Skjerstad

Fauske

Fauske kommune har kupert landskap. Berggrunnen består mykje av av glimmerskifer og kalkstein. Koppar finst omkring Sulitjelma. Nord og austom Skjerstadfjorden finst store felt med dolomitt og marmor, kalla fauskemarmor.

Den austlege delen av kommunen er fjellområde med fleire isbrear og høge fjelltoppar. Den største isbreen er Blåmannsisen, som er den femte største breen i Noreg. Blåmannsisen ligg på grensa mot Sørfold kommune. Den nest største breen er Sulitjelmabreen.

Melom fjellpartia går det markerte dalsøkk. Frå inste delen av Skjerstadfjorden strekkjer Sulitjelma-dalføret seg austover.

[WP, "Fauske kommune"]

Gardar i Salten - Lokalhistorie ❀ 1

Gardar i Salten