• Andemora fekk hjelp
• Svinet stod opp
• Moling og revane
• Kenneth og hettemåsane
• Dunstan, ein vernehelgen
• Ankeret

Andemora fekk hjelp

På Farne-øyene ved kysten av Nord-England, heldt keltiske kristne til i gamle dagar, og dessutan hekka sjøfuglar mest overalt der når tida kom til det kvart år.

Ein gong skulle ei andemor leie kullet sitt mot stranda då ein av andungane datt ned i ei trong klippekløft og ikkje klarte å komme opp att. Mora kvekte om og om att etter ungen, men det hjelpte ikkje. Ho let då resten av ungane vente eit grann og skunda seg til einebuaren Bartolomeus som heldt til i eit lite kapell der på øya. Anda gav seg til å kvekke og nappe og dra i kjortelen hans med nebbet. Han trudde først han sat over reiret hennar, så han reiste seg opp og såg etter. Men anda drog i han framleis, så han tenkte det var noko anna ho ville, og følgde etter dit ho drog han med.

Då dei kom til kløfta, peika ho mot klippekløfta med nebbet sitt og såg på Bartolomeus mens ho gav teikn til at han skulle sjå ned i kløfta. Der var det ein andunge. Han klamra seg til klippen med dei små vengane sine. Bartolomeus skjønte omsider kva anda ville han, og klatra ned i kløfta. Om litt tok han opp andungen og gav han til andemor. Det verka som ho takka han med glade kvakk før ho fann vegen til sjøen med alle ungane i god behald.

Bartolomeus gjekk tilbake til det vesle kapellet som andemora hadde henta han ifrå, og undra seg.

(Briggs 1991, 2:435)

Svinet stod opp

Ein gong Malo* vandra nordover og sørover i Bretagne, trefte han ein svinegjetar i ei eng. Gjetaren var fortvila, for mens han hadde gjett ein svineflokk, hadde ei av purkene rent inn i ein kornåker som høyrde til naboen og gjort stor skade. Gjetaren hadde kasta stein mot purka for å jage ho ut av åkeren, men hadde treft altfor godt, så ho fall om og låg livlaus. No frykta gjetaren at herren hans kom til å bli rasande på han for å ha tatt livet av purka. Enda verre blei det av at sju småsvin trava omkring rundt ei livlaus mor og prøvde utan mykje hell å suge mjølk ut av pattane hennar.

Malo kjende så sterkt med svinegjetaren og småsvina at han gret ein skvett. Så la han vandrarstaven sin på øyret til purka, og dermed reiste ho seg på føtene att.

Svinegjetaren slutta straks å sørge. Han gjekk rett heim og fortalde herren sin kva som hadde hendt. Herren svinga seg til hest og rei etter Malo, fann han og takka hjarteleg.

(Waddell 1934, "St Malo and the Sow")

*Malo (ca. 520–621) frå Wales eller sør for Wales, blei døypt som vaksen av den heilage Brendan. Han følgde med Brendan på ein stor sjøferd. Sidan drog Malo til Bretagne, der han misjonerte og blei biskop. Festdagen til helgenen er 15. november.

Moling og revane

Biskop Moling* brukte å ha både tamme og ville dyr omkring seg, og dei åt ut av handa hans. Ein gong stal reven der ei høne som høyrde til munkane som biskopen var sjef for, og åt ho. Biskopen skjente på reven for det. Reven skjøna at herren hans ikkje var blid, og sette på sprang til eit nonnekloster som også låg under biskop Moling. Der fange reven ei høne og tok ho med til biskopen utan å skade ho det minste.

Biskopen smilte og sa til reven: "Du tilbyr ei høne du røva for å godtgjere ei høne du stal. Ta no høna uskadd tilbake til nonnene og lev utan å stele heretter."

Reven tok høna mellom tennene og bringa ho uskadd tilbake til nonneklosteret.

(Waddell 1934, "St. Moling and the Fox")

*Biskop Moling var født i Wexford, blei biskop i Leinster, og døydde ein gong mellom år 689 og 696. Ved sida av dei mange mirakla han gjorde, blir han heidra i Irland for poesien han skreiv.

Kenneth og hettemåsane

Ein dag for omkring 1500 år sidan flaug ein flokk hettemåsar som vanleg over bølgene utanfor kysten av Wales, og speida med skarpe auge etter mat og anna interessant. Då såg dei ei rund korg av flettverk. Ho dreiv i sjøen med eit spedbarn om bord, og det låg og sov blidt på eit lilla klede med ein stråmadrass under seg.

Etter at måsen hadde svinga og stupt i lufta rundt korgbåten ei stund, vakna ungen opp og kjende seg svolten, kald og våt av sjøsprøyt og tok til å gråte: "E-e-e-e-e!". Det høyrdest ganske som måseskrik. Fleire av måsane tok no tak hjørna til kluten med nebba og letta med barnet oppi kledet. Ungen heldt opp å gråte så snart det blei slutt med sjøsprøyten og han kjende luftdraget av vengane mot fjeset. Han roa seg og såg på måsane med tindrande, blå auge.

Måsane frakta barnet til ein klippe i Wales. Der hadde dei reira sine. No plukka dei dunfjør frå brysta sine, laga ei mjuk seng til gutebarnet, la det ned i den vesle, fjørkledde barnereiret, og skunda å fly seg innover land for å finne eit rådyr som kunne gi barnet mjølk i tidene som kom.

Barnet låg i reiret sitt på klippen i fleire månadar. Men ein dag då alle måsane var flogne vekk samtidig, fann ein gjetar spedbarnet og tok det heim til den snille kona si i hytta deira. Då måsane kom tilbake frå sjøen, fortalde rådyret dei kva som hadde hendt. Straks flaug måsane til gjetarhytta og kom skrikande og baksande inn gjennom døra. Dei tok seg like bort til vogga der Kenneth låg og gret: "E-e-e-e!"

Enda ein gong løfta måsane barnet ved a vikle nebba sine rundt hjørna på det lilla kledet som barnet låg på, og kom seg attende til klippeskrenten med det. Der heldt dei nøye vakt over gutebarnet. Ingen prøvde å ta guten med seg til menneske sidan. Men då han blei vaksen til det, tok han til å blande seg med folk av eiga lyst - ein herleg kar, full av latter og song og hyggelege ord. Bøndene i Wales forstod han var ein heilagmann, og at måsar, hjortar og andre ville dyr i skog og mark likte han.

(Ingersoll 1923, 261-62; jf. Brown 1900, 30-41)

Heilage Kenneth blei født mellom 515 og 527 e.Kr. i Irland. Han har mange namn. I Skotland blir han kalla Kenneth, og Irland er det Canice og Cainnech of Aghaboe. Han er ein av Irlands tolv apostlar, og ein av dei best likte keltiske helgenane i Skotland. Festdagen hans er 11. oktober.

Far hans var skald. Mor hans heitte Maul eller Mella. Kenneth blir halden for å ha vore svært lærd og å kunne tale vel for seg, og skrive. (jf. også engelsk Wikipedia, "Cenydd")