Notering i studium. Funn av Gordon Howe og fleire

Ei lita oppfrisking

Kunnskapar i bøker i butikken er ikkje så mykje våre eigne som i bøker vi har skaffa oss.

Kunnskaper i bøker vi har kjøpt, gagnar oss ikkje så mykje om vi ikkje har opna bøkene.

Studerer vi bøker, hugsar vi sikkert betre med god studieteknikk.

Ved god studieteknikk får vi likande kunnskapar inn i hovudet (tankebanar) og langtidsminnet (LMT). Det er slikt læringsutbytte det offentlege skoleverket i Noreg har forsømt så grovt.

Godt læringsutbytte heng saman med godt minne. Ein har enten naturleg godt minne eller ikkje. Den som ikkje har "klisterhjerne" eller fotografisk minne gjer sikkert godt mot seg sjølv ved studieteknikk som gagnar langtidslæring. Det er i langtidslæringa at retteleg læringsutbyttet ligg. Det finst opplegg for det, men arbeid skal til.

Notatkunnskap for studium

Svært mange veit ikkje korleis vi bør notere. - Oddbjørn Evenshaug (1969, 5, mi omsetting).

Av alle delane som går saman i godt studium, er undervisning i probat notatteknikk som regel forsømt. Kunsten å notere er ikkje noko som kjem naturlig til folk. Det er forskjell på notat, og forskjell på læringsstilane til folk også.

For det første er det forskjell på mentale notat og skrivne notat. Om ein vil ha tilfang godt inn i hugen, sinnet, er dei mentale notata betre enn dei skrivne, så sant ein ikkje gløymer lett. Gløymsle kan vi motverke. Ein god måte er ved regulær overlæring. Ein annan god måte er ved å memorere, det er, å innprente tankar i minnet, å lære utanboks. Memorering er flott, og kan godt ordnast i eit slags program, der ein repeterer hovudinnhald med mellomrom - ikkje med jamne mellomrom, men med større og større tidsrom mellom dei. Slikt gjer ein for å motverke gløymsle.

Det vi lett hugsar om vi ikkje har supergod hugs, er slikt vi er godt interesserte i. Interesse er enten medbrakt, eller skipast til undervegs.

I mange høve er mentale notat betre enn skriftlege, for eksempel under falskspel. Mykje læring kjem an på kor godt ein gjenkallar, i kor lang tid, og under kva for omstende, med meir. Det skal vi ikkje så vekk frå.

Og når vi skal notere stoff frå førelesingar eller anna, hjelper det å kunne notere høveleg for ein sjølv. Slikt skil seg. Men godt utbytte av dosert materiale er avhengig av kor godt vi klarer å halde fast på det, enten mentalt eller skriftleg eller begge deler. Kunsten er å skrive ned det mest sentrale (hugseknaggar, nøkkelord, nøkkelvendingar) for å huke fast mykje anna på slikt. Det kan høve, for det er gjort forsking som syner det gagnar folk flest.

Ingen skrivne notat er enten best eller verst

- avhengig av kor glimrande ein gjenkallar.

Dr. Gordon Howe ved Exeter University og andre har gjort fleire studiar av notering, og har funne prinsippet: dess færre notat (men på rette måten) dess betre. Ulike notatteknikkar fekk slik rangering, summerer brørne Buzan (2010:20-21):

1. Nøkkelord forma av den lærande (beste måte).
2. Nøkkelord gitt av førelesaren eller læraren osv.

3. Samandragssetningar forma av den lærande.
4. Samandragssetningar gitt av førelesaren eller læraren.

5. Fullstendige utskriftsnotat laga av den lærande.
6. Fullstendige utskriftsnotat gitt av førelesaren eller læraren.

7. Ingen notat i det heile (verste skriftlege teknikken).

Vernon Macdonald gitt att:

"Ved at du tar notat er det mykje meir sannsynleg at du gjenkallar (hugsar) informasjonen etter ei veke – faktisk sju gongar meir sannsynleg enn for dei som ikkje tar notat, seier Michael Howe i ein studie frå 1970." (Mi framheving). (2014, "Why Should I Take Notes?")

Nøkkelord blei definert av Howe som slike ord som gav mest relevant meining på kortaste vis, og som også gav mest direkte framkall (recall) når notatmakaren blei testa.

Det gjeld å halde utkik etter signifikante (utsegnskraftige, karakteristiske) ord [Buzan 1988, 113-14].

Psyken hugsar ikkje nødvendigvis setningar, men hugsar langt lettare nøkkelord og bilde.

Av orda vi høyrer, ser og bruker, er det berre om lag ein tidel (nidel kan vere like bra) som er avgjerande nøkkelord. Mykje anna, som ikkje er byggesteinar, kan ein sjå på som figurativ mørtel og og fyllkalk.

Å ordne tankar i rekker og lange lister (lineær organisering), er neppe den beste måten å gagne langtidsminnet (LTM) på. Det kan gå betre å ta i bruk bilde og nøkkelord. Nøkkelord kan ein kanskje ordne til som blomster og tankekart, for å ha langt betre grep på dei. Men lausrivne nøkkelord hugsar du kanskje ikkje så bra etter nokre veker som nøkkelord i ein vev, i eit bra flettverk [Buzan 1988, 114].

Å handtere tankeassosiasjonar

Etter kvart som du blir meir erfaren i å skrive og forme notat, blir du merksamare på ulike måtar å tilpasse notatdesign på. (McMillan og Weyers 2006, 109-114, attgitt)

Organiser pensumet ditt. Det som duger til eksamen, er kanskje å hugse hovudsider ved pensumet - kjerneorda, sentrale tenkemåtar, fine detaljar, og ein og annan referanse. Det gjeld å knyte mentale assosiasjonar både til orda og eiga livsutfalding. Mentale assosiasjonar (ting ein hugsar) blir danna av lyst (interesse og meir), og kan dessutan formast metodisk. Ulyst, derimot, gagnar snarare "gløymsle", somtid fortrengingar.

Lineære assosiasjonar (lister) har den veikskapen at om ei lekk i ei keie blir gløymt, forsvinn tilgjenge til resten av keia ganske fort. Men dersom vi organiserer hugsestoff annleis, kan vi kanskje hugse ting avgjerande betre. Noko kjem an på kor godt vi lærer ting, kor godt vi overlærer somt, og kor kunnig vi repeterer. Professor Francis Robinson, som utvikla studiestrategien SQ3R (survey, question, read, recite, review), har godtgjort at 80 prosent av studietida best brukast til repetisjon. I så fall er det godt å kunne skrelle vekk lite avgjerande ord i pensum og fokusere på nøkkelord og nøkkelsamband [Robinson 1962; Atkinson ofl., app].

Ein kan freiste å forme assosiasjonar som ikkje er fullt så sårbare for gløymsle. "organiske" former kan gagne i det, fordi dei gjer det mogeleg å knyte mange fleire assosiasjonar til kvart punkt å hugse, og gir rom for fleire attfinningsbaner i tillegg. Det gir ein meir robust tankevev, eit nett med fleire stigar (baner).

Tony Buzan har forma ein studiemetodikk der poeng som desse er innbakte.

Tankar av Angelos Georgakis

I introduksjonen til How to Take Good Notes (2015) skriv Georgakis:

Vitskapsfolk har funne at å ta notat kan vere like mentalt krevjande som å spele sjakk for ein ekspert. Mens du tar notat, lytter du med omhug til førelesaren, handsamer (prosesserer) det nye materialet, organiserer det i arbeidsminnet ditt, og til sist skriv du ned det du meiner er viktigast. Alt dette skjer mens nokon seier fram tre ord i sekundet i snitt, og nokon skriv det ned med ein fart å eit tredels ord i sekundet. Det høyrest ikkje lett ut no, gjer det?

Forsking har vist at studentar ikkje greier å få fatt i 40% av hovudpoenga i eit typisk føredrag (forelesing). Førsteårs-studentar får fatt i berre 11%. Sjølv dei beste notatmakarane ser ut til å skrive ned mindre enn 75% av den viktige informasjonen.

Folk trur dei tar gode notat til dei blir fortalde at dei ikkje gjer det. Få av oss har bevisst tenkt ver korleis vi tar notat (for ikkje å snakke om korleis kvaliteten av notata kan betrast). Ofte reproduserer vi førelesarens frasar ordrett. Vi sparer ikkje tid ved systematisk bruk av forkortingar.

Pedagogar trur at studentar er i stand til å vurdere og taksere kor gode deira eigne notat er. Men studiar har vist det nøyaktig motsette.

[Du bør ikkje] kopiere førelesaren sine frasar ord for ord, men få fram hovudpunkt med dine eigne ord. Og du skulle la det vere blanke felt i notata dine så du kan legge til kommentarar og teste deg sjølv sidan.

Georgakis har med referansar til forsking på feltet; gir døme på Cornells notatsystem; gir eit skjematisk oversyn over gløymslekurva; og gir vink om at å notere for hand jamt gir betre resultat for langtids-læringa enn å skrive notata på berbar PC.

Førelesingar og lekser elles

Ein tar lekse- og førelesingsnotat for å:

• Oppsummere,
• Spørje og sette under tvil (question),
• Fange inn (capture),
• Oppmode;
• Framheve og kaste lys over vesentlege sider ved det ein tar inn i seg.

(Moore ofl, 2010, 47)

Gode notat krev iallfall -

Å ta gode notat (Fry 2012, 114) krev at ein gjer iallfall fem ting:

1. Lyttar aktivt.
2. Går etter (vel ut) relevant informasjon.
3. Kondenser han
4. Sorter/organiser han.
5. Tolker han (seinare).

For å forme korte men gode nok notatar

Som hjelp til å notere kunnigare, gir Fry (2012, 114-15) tips som:

• Fjern konsonantar, som i "If u cn rd ths, u cn gt a gd jb." (If you can read this, you can get a good job.)
• Bruk første delen av orda og andre avstyttingar det kan gå lett å hugse.
• Det finst fastlagte symbol (standardsymbol) å bruke i staden for ord. (Fry 2012, 115)
• Form dine eigne symbol og forkortingar ut frå behov og kva du kjenner deg komfortabel med.