• Alain med pukkelryggen og dei to brørne hans
• Den grøne ormen
• Fløytespelaren
• Det kvite vertshuset

Alain med pukkelryggen og dei to brørne hans

Det var ein gong ein konge som hadde tre søner. To av dei blei kjekke unge karar. Den tredje, Alain, var pukkelrygga. Faren var ikkje glad i han, men sende han på kjøkkenet til kokkane mens dei to eldste brørne åt saman med han ved bordet hans og gjekk med han overalt.

Ein dag kalla den gamle kongen til seg dei tre sønene sine og sa til dei: "Eg er i ferd med å bli gammal, og vil ha det fredeleg og roleg heretter. Eg vil derfor gi frå meg krona og styret av kongariket til den av dykk tre som gir meg det finaste linstykket. Sett av stad, dra langt vekk, og kom att om eit år og ein dag."

Dei tre brørne drog kvar sin veg. Dei to eldste brørne hadde kvar sin fine hest å ri, og lommene fulle av gull og sølv. Dei drog først for å besøke kjærastane sine og ta farvel med dei. Men hos kjærastane gløymde dei kva dei skulle, og levde lystig i sus og dus så lenge pengane varte.

Sonen med pukkelrygg hadde fått berre seks kroner av far sin, og ingen hest. Han gjekk tappert av stad. Når han blei svolten, beit han av ei brødskorpe, plukka hasselnøtter, blåbær og ville morbær frå buskane langs vegen, og drakk med hol hand ifrå kjelder i vegkanten.

Ein dag han gjekk over ei stor hei, høyrde han ei klar, frisk stemme som song ein gammal song. Han stansa for å lytte, og sa: "Eg må sjå kven det er som syng sånn", og han følgde lyden av stemma. Han kom snart på ei ung og vakker jente og ho sa til han: "God morgon, Alain, yngste son til kongen av Frankrike."

"Kjenner du meg?" spurde prinsen overraska.

"Ja, eg veit kven du er, og tilmed kor du skal og kva du er på jakt etter. Far din har fortalt deg og dei to brørne dine at han vil gi krone og rike til den av dykk tre som skaffar det finaste linstykket til han. Er det ikkje slik?"

"Jo, slik er det", svarte Alain, meir og meir overraska.

"Vel, dei to brørne dine har dratt og vitja kjærastane sine og har det hyggeleg med dei. Dei bryr seg ikkje om å leite etter fint lin.. Du, som ikkje har nokon kjæraste, har tatt i veg så bestemt at du fortener å lukkast. Bli med meg til slottet mitt. Der skal eg fortelje deg kva du skal gjere."

Alain følgde ho til det ho kalla slottet sitt, men som berre var ei elendig hytte av gjørme og leire. Han blei der ei stund med ho, og før han drog, gav ho han ei lita eske, ikkje større enn neven, og sa til han:

"No er det tida for å vende heim. Ta denne vesle boksen til faren din."

Alain drog heim med boksen. Då han var på plassen framfor slottet til faren, såg han dei to brørne sine gjennom vindauga. Dei verka, ganske lukkelege og tilfredse med seg sjølve. Dei hadde komme tilbake med hestane sine lasta med fine linstykke.

"Sjå! Alain har komme også", ropte dei. "Han kjem utan det minste stykke lin, like stygg og elendig som då han sette ut, og har ikkje mista pukkelen sin langs vegen!"

Dei to eldre brørne spreidde deretter lintøyet sitt ut framfor faren sin. Det var veldig fint og dyrt lin.

"Og du, Alain", sa faren, "vil du ikkje ver med i tevlinga? For du har ikkje med noko."

Alain tok den vesle boksen opp frå lomma, gav den til faren og sa: "Ta denne boksen, far, og opne den."

Den gamle kongen tok boksen, opna den, og straks fall kvitt lintøy ut av den. Lintøyet var glatt å ta på, mjukt og skinande som silke. I over ein time fall linstykke etter linstykke ut, så boksen verka utømmeleg.

"Alain har vunne!" sa kongen. "Krona er hans!"

"Det er trolldom i dette", sa dei to eldste brørne, mykje sløkte, "og det må vere tre prøver."

"Eg er einig", sa kongen. Han likte ikkje tanken på å overlate krona til ein pukkelrygg.

"Gi oss ei ny prøve", ropte dei.

"Godt. Krona går til han som bringar meg den finaste hesten."

Og dei tre brørne drog ut att, kvar for seg sjølv. Dei to eldste drog som før for å gjeste kjærastane sine, og Alain med pukkelryggen fann att vegen til heia der han hadde møtt den vakre unge jenta som hadde gitt han den første sigeren hans.. Då han etter mange påkjenningar nådde heia,, høyrde han den same stemma synge songen sin. "Alt er godt", sa han, trøysta og full av håp. Og han skunda seg mot leirhuset.

"God morgon", sa han, då han kom inn, "eg er kommen for å sjå deg att."

"God morgon, unge kongsson", svarte ungjenta, "eg veit korfor du har komme ut på heia til meg. Brørne dine blei slått i den første tevlinga og har kravd at det skal vere tre, og den andre oppgåva er å skaffe den finaste hesten til far."

"Det er sant, men korleis kan eg få tak i ein fin hest utan pengar?"

"Du fekk det finaste linet utan pengar, Korfor skulle du ikkje også få den finaste hesten utan pengar? Ver her saman med meg til det er på tide å vente tilbake, og ver slett ikkje uroleg."

Alain tok mot til seg og blei verande hos den unge jenta. Då dagen til å dra kom, gav ho han ein annan boks, og sa han ikkje skulle opne den før han stod i garden utanfor slottet til faren.

Så drog han. Men han hadde ikkje gått langt før han blei nysgjerrig og opna boksen for å sjå kva som var i den. Brått sprang det ut ein vakker hest - fort som lynet - og den forsvann på ein augeblink. Det fekk han til å gråte. Kva skal han gjere no? Han bestemte seg for å gå attende til den unge jenta, for han hadde ikkje komme så langt frå huset hennar. Han ville fortelje ho om ulykka. God som ho var, gav ho han ein ekstra boks, og la på han at han ikkje skulle opne den før han var på garden utanfor slottet til faren sin og heldt den mellom knea.

Denne gongen opna han ikkje boksen. Då han kom til slottsplassen, hadde dei to brørne hans vore der ei stund alt, og dei hadde kvar sin gilde hest. Då dei såg at Alain kom, ropte dei, ""Her kjem den pukkelrygga broren vår til slutt, men han har ingen hest!"

"Eg har ein boks som før", svarte Alain, og drog fram eska si frå lomma.

"Den fine hesten er i den, utan tvil", sa dei.

"Kanskje", sa Alain.

"Opne den, då, så vi kan sjå den musa."

Alain sette boksen mellom knea, opna den, og straks sat han i salen på ein framifrå hest med gullgrime. Hesten var fyrig og djerv. Det flaug gneistar frå føtene, nasen og auga hans.

"Alain har vunne denne gongen også", ropte den gamle kongen. Han undra seg fælt, for sigeren til Alain var så klar brørne ikkje drøyme om å trekke den i tvil. Men dei ropte fulle av vondskap: "No til den tredje prøva. Kva skal den bli, far?"

"Vel", sa kongen, "denne gongen vinn den som kjem med den vakraste prinsessa."

Så drog dei tre brørne av stad att. Dei to eldste drog som før til kjærastane sine, og Alain til den mystiske vennen sin ute på storheia.

"God morgon, unge kongsson", sa ho då ho fekk sjå han att. "Far din har sagt at krona hans skal gå til den av dei tre sønene has som kan komme med den vakraste prinsessa."

"Ja", sa prinsen, "og eg veit ikkje eingong av ei prinsesse."

"Det gjer ikkje stort; bu her saman med meg til det er tida for å sjå att faren din, og har tru på meg."

Alain blei hos vennen sin. Då tida var kommen, sa ho: "Her er ei høne med ein linduk på ryggen. Dra tilbake til huset til far din med den, men pass på at du ikkje mister høna og linet."

Men skal eg ikkje ha med noka prinsesse, då?"

"Dra med høna, og stol på meg for resten."

Dermed drog Alain med høna. Men då han gjekk gjennom ein mørk skog, flaug ho bort, og så tok til han å gråte. Ei herlege prinsesse plutseleg dukka opp ved sida av han.

"Korfor græt du slik?" sa ho.

"Eg har mista høna mi!" seier Alain.

"Eg skal finne ho for deg."

Og ganske rett, høna kom attende på eit teikn frå prinsessa, og høna hadde framleis lineti på ryggen. Prinsessa rørde høna med enden av ein kvit stav ho hadde i handa, og med eitt blei høna blei til ei fin, forgylt vogn. Den var trekt av seks gilde hestar. Samtidig forsvann pukkelen til Alain,, og då var han ein godt kledd, ganske kjekk ung mann som sat i vogna ved sida av prinsessa. Ei anna kvinne, ei jente, sat på kuskesetet, heldt taumane og køyrde doningen.

Slik kom dei til kongeslottet. Dei to eldre brørne hadde allereie komme, og stod ved vindauga og vente på den pukkelrygga bror sin. Kvar hadde ei flott prinsesse ved sida si.

Då Alain køyrde inn på gardsplassen i den flotte, skinande vogna i lag med dei to kvinnene, var det som om sola sjølv hadde komme inn der. Dei to eldste brørne og prinsessene deira sprakk nesten av misunning over at yngstebroren kom attende som han gjorde, og dekte ansikta med hendene. Men gamlekongen, som tidlegare hadde vore sur og gretten og full av smerter, lyste opp og gjekk langsamt ned til slottsplassen for å ta imot Alain og prinsessa hans.

"Krona og riket er ditt, Alain", ropte han. Så baud han handa til prinsessene og hjelpte å gå ned av vogna, og leidde dei inn i slottet.

Dei to eldste sønene og prinsessene deira gøymde seg i skam og misunning, men dei måtte komme til ein stor fest som gamlekongen heldt. Heile hoffet og alle stormennene i riket var innbydde. Under festen gjorde den vakre prinsessa til Alain så godt inntrykk på alle andre at brørne hans og prinsessene deira ikkje heldt ut lenger, men rømde og kom ikkje att.

Kort tid etter blei det feira bryllaup for Alain og den vakre prinsessa, og det varte i ein månads tid.

[Frå Bretagne]

~ೞ⬯ೞ~

Den grøne ormen

Det var ein gong ein gong ei dronning som fekk to små tvillingjenter. Ho sende straks ut innbydingar til tolv feer i nabolanda om å komme til festen, slik skikken der i landet var. Det var ein skikk som aldri blei forsømt, fordi det var rekna som ein stor fordel å få feer som gjestar.

Då alle dei tolv feene var samla i den store hallen der festen skulle vere, fann dei plassane sine ved bordet - eit stort bord med så mykje godt å ete at en knapt kunne tru det. Men så snart som alle gjestane hadde sett seg til bords, kom den vonde fea Fanterika inn i salen.

Då dronninga fekk auge på den vonde fea, kjende ho på seg det hele ville ende med ei ulykke, for ho hadde latt vere å innby ho. Men ho løynde uroa si og gjekk stad og fann eit herleg, mjukt sete som var brodert med gull og innlagt med safirar. Så flytta dei andre alvane på seg og gjorde rom for Fanterika ved bordet, og sa, "Skund deg, søster, og ønsk eitkvart for dei små prinsessene, og kom deretter og sett deg mellom oss."

Men før Fanterika kom til bordet, sa ho uhøfleg at ho var vel stor nok til å ete ståande. Der gjorde ein bommert for bordet var høgt og Fanterika var bitte lita. Og då ho strekte seg for å nå maten, ramla ho i koll. Dette fekk ho berre i enda dårlegare humør.

"Frue", sa dronninga, "Eg bed Dykk, kom og sit ved bordet."

"Dersom du hadde ønskt like sterkt å sjå meg her på festen", sa fea, "ville du sendt innbyding til meg som til dei andre. Du har berre innbydd til hoffet dei penaste, mest velkledde og mest godlynte feene, som søstrene mine her. Med dei har eg ingen feil å finne. Men eg har ein føremonn framfor dei, og det skal du snart få sjå! "

No bad alle feene ho om å sette seg saman med dei, og det gjorde ho. Framfor kvar fe blei det plassert ein vakker bukett laga av alle slags edelsteinar. Kvar tok buketten framfor seg, men så var der ingen bukett til Fanterika, og ho knurra rasande mellom tennene.

Dronninga, merka raskt den stygge feilen, sprang til skapet sitt og kom tilbake med eit stor, parfymert beger. Det var innsett med rubinar på utsida og fylt med diamantar som skein i tusen ulike fargar. Ho gjekk bort til Fanterika og bad ho ta imot gåva.

Men Fanterika rista berre på hovudet og svarte: "Behald juvelane, dronning. Eg vil ikkje ha dei. Eg kom berre for å sjå om du hadde tenkt på meg, og eg synest at du har gløymt meg heilt."

Dermed slo ho tryllestaven sin mot bordet. All godmaten blei til ormar som bukta seg og kveste vondt. Dei andre feene blei så fælne over dette at dei kasta frå seg serviettane og gjekk frå bordet.

Mens dei var opptatt med det, tok den vonde fea Fanterika vegen til rommet der dei små prinsessene sov i ei spedbarnseng av gull. Over den var det eit forheng som var pryda med dei vakraste diamantane som fanst. Dei andre feene følgde ho til å sjå på. Fanterika stansa ved barnesenga og tok fort fram tryllestaven sin, rørde ved ei av dei små prinsessene og sa: "Eg skulle ønske du blir den styggaste ein kan finne."

Så vende ho seg mot den andre vesle prinsessa, men før ho kunne gjere noko meir, forstyrra dei andre alvane ho. Dei tok ei stor gryte med ei oppløysing av blått koparsulfat og kasta den over den vonde søstera si. Men ikkje ein drope trefte ho, for før oppløysinga plaska mot golvet, var ho borte vekk.

Dronninga skunda seg til barnesenga og tok ut den vesle prinsessa som Fanterika hadde ønskt skulle bli så stygg, og gret av sorg over å sjå at barnet blei styggare og styggare for kvart minutt, heilt til alle kunne sjå at det var den styggaste spedbarnet som tenkast kunne.

No samrådde dei gode feene seg imellom om korleis dei kunne lette denne store sorga. Så vende dei seg til dronninga og sa: "Det er ikkje mogeleg for oss å gjere om på det vonde som Fanterika har gjort mot barnet ditt, men vi vil ønske for ho noko som vil vere med til å ulikne det vonde."

Og så fortalde dei dronninga at ein dag ville dottera hennar bli svært glad. Med dette tok alvane avskil, men ikkje før dronninga hadde gitt kvar av dei storfine gåver, slik skikken var.

Dronninga kalla til seg den forvandla dottera si, Mikeline, og den vakre dottera Venilde, og desse namna passa dei fullkome, sidan Mikeline likna ein horev, og søstera hennar var så sjarmerande og vakker.

Då søstrene var tolv år gamle, gjekk Mikeline og kasta seg ned framfor føtene til far og mor si og bad dei å la ho få dra og låse seg inne i eit slott langt vekke frå dei, nær Demringslyset, og å la ho ta dei nødvendige tenarane og maten for å leve der. Ho minte dei om at dei framleis hadde Venilde, og at det nok var rikeleg for å trøyste dei.

Etter lang tid gjekk dei med på det, og Mikeline drog av stad til slottet nær Demringslyset. På den eine sida av slottet nådde sjøen heilt opp til vindauget, og på ei anna side var det ein stor kanal. I ei anna retning låg ein stor skog og breidde seg så langt auget kunne nå, og på den fjerde sida var ei stor øydemark.

Den vesle prinsessa spela mange musikkinstrument and song så vent som ein fugl, og ho song og spela seg gjennom to år utan at nokon såg innom. Men mot slutten av dei to åra tok ho til å lengte heim og ville sjå far og mor att. Dermed drog ho heimom så snart det var råd, og kom heim akkurat då søstera hennar skulle gifte seg.

Då dei trefte Mikeline, kom dei ikkje imot ho og kyste ho og sa dei var glade over å sjå ho. Dei sa til ho at ho ikkje fekk komme i bryllaupet til søstera eller på ballet etterpå. Mikeline sa ho ikkje var kommen for å danse og vere glad eller delta i bryllaupsfeiringa. Ho hadde komme fordi ho lengta heim og ville sjå far og mor, sa ho. Men no ville ho heller dra tilbake til slottet sitt ved Demringslyset, for der og i ørkenen, mellom trea og kjeldene var det ikkje nokon som klandra ho for å sjå ut som ein rev når ho kom nær.

Kongen og dronninga blei lei seg over at dei var så ugreie, og bad Mikeline om å bli i to-tre dagar, sidan ho først var der. Men Mikeline var så opprørt at ho nekta. Då gav søstera ho litt silke, og kjærasten til søstera gav ho nokre band. Mikeline kasta ikkje frå seg silken og banda som fleire andre ville gjort, men ho kjende seg så trist i hjartet at ho berre vende seg bort og kalla på den trufaste pleierska si og drog. Heile vegen heim sa ikkje Mikeline eit einaste ord.

Ein dag etter ho hadde komme heim, vandra ho i ein svært skuggefull dal i skogen ved slottet. På eit tre låg ein stor, grøn orm. Den lyfte hovudet og sa: "Mikeline, du er ikkje den einaste ulykkeleg personen som finst; sjå på den fæle forma mi. Og enda blei eg født vakrare enn deg."

Prinsessa blei så fælen over at ein orm snakka, at ho sprang sin veg og heldt seg på rommet sitt i fleire dagar, så ho ikkje skulle treffe den grøne slangen igjen.

Omsider blei Mikeline så lei av å sitte aleine på rommet sitt at ho gjekk ned til stranda ein kveld. Der jamra ho med vinden og bølgesuset over kor frykteleg einsam ho kjende seg, og kor stygg ho var gjort av den vonde fea. Med eitt såg ho ein liten båt som kom mot ho over bølgene. Den hadde mange fargar og mønster på båtsidene, og seglet var gullbrodert. Prinsessa blei nysgjerrig etter å sjå korleis båten såg ut innvendig, og tok seg om bord.

Innvendig hang det herleg fløyel, seta var av reint gull og sidene var pryda med diamantar. Då snudde plutseleg båten og gjekk til sjøs att. Prinsessa sprang opp og fekk tak i eit par årer og ville ro tilbake til slottet, men det nytta ikkje. Det var ikkje noko ho kunne gjere. Vidare og vidare bar det, like til prinsessa sette i å gråte:

"Det er Fanterika som spelar meg eit puss igjen", tenkte ho, overgav seg til lagnaden og grunna. "Like etter at eg såg fram til litt glede ved å treffe att foreldra mine, kjem den eine ulykka etter den andre, og no er søstera mi gift med ein flott prins. Kva er det eg har eg gjort som finn det godt å bu for meg sjølv i øydemarka fordi eg ser ut som ein rev? Stakkars, stakkars meg, for eg har berre ein talande orm til selskap."

Ho kunne ikkje halde tårene vekke mens ho heldt utkik til kvar side for om mogeleg å sjå korleis båten ville forlise. Då fekk ho auge på ein orm som kom buktande på bølgene. Den skein i grønt i kveldssola.. Han kom opp på sida av båten og sa: "Dersom du vil ta imot hjelp frå ein fattig, grøn orm, så sei det, for eg kan berge livet ditt."

"Dauden verkar betre for meg enn synet av deg", ropte prinsessa, "og dersom du verkeleg vil gjere meg ei teneste, så vis deg aldri for auga mine att."

Den grøne ormen sukka djupt, slik ormar gjer når dei elskar. Så dukka han ned i sjøen utan å seie noko meir.

"For eit fælt monster!" sa prinsessa til seg sjølv. "Kroppen hans har mange slags grønfargar, og auga hans er som eld. Eg vil heller døy enn at han skulle berge meg. Kva slags kjærleik kan han ha til meg, som han knapt har sett, og med kva rett har han snakke som eit menneske?"

Med eitt høyrde ho ei stemme som svarte tankane hennar. Den sa: "Høyr, Mikeline, er det ikkje mi skuld at eg er ein grøn orm. Men det vil ikkje vere for alltid. Og du kan vere viss på at eg er mindre stygg på mitt vis enn du er på ditt vis. Likevel vil eg deg ikkje vondt; eg vil trøyste deg om du berre lar meg."

Stemma overraska prinsessa. Den var så vakker at ho ikkje kunne halde tilbake tårene. "Eg græt ikkje fordi eg er redd for å døy", svarte ho, "men eg er så såra at eg græt over kor fæl eg ser ut. Eg har ingenting å leve for, så korfor skal eg gråte av frykt for å døy?"

Mens ho var klaga slik, dreiv den vesle båten på ein klippe og blei splintra så den sokk. Berre to små trestykke låg att etter den og flaut i vasskorpa. Prinsessa fekk tak i desse to bitane og flaut på dei heilt til ho kjende klippen under føtene og kravla opp på den og var lykkeleg over å ha berga seg.

Men der kom den grøne ormen mot ho. Det var som om han skjønte ho var redd han, så han flytta seg litt vekk og sa: "Du ville vere mindre redd for meg, Mikeline, dersom du visste kva for fordelar eg kan bringe deg. Men eg er under ein lagnad som gjer at eg skremmer alle her i verda."

Med dette kasta han seg tilbake i havet, og Mikeline var att aleine på klippen midt på havet. Mørket kom på, ho hadde ingen mat å ete, og ho visste ikkje av nokon stad å sove. Ho kraup høgare opp på klippen og såg ut over sjøen. Mørket fall raskt på. Etter lang tid sovna ho og drøymde at ho høyrde den vakraste musikken som fanst. Ho prøvde å seie seg sjølv at ho var våken, men i neste augeblikk høyrde ho ei stemme som song til ho:

"Ein må tole den kjærleiken som er ein varsam brann:

Kjærleiken som følger og omgir deg

og håper du vil elske også.

Slutt å sørge:

Kjærleiken omkring deg

er slik ein varsam brann."

Då songen stilna, vakna ho og opna auga varsamt, for ho var full av frykt. Men så var ho i eit rom som glitra i gull! Og det vakre senga ho låg på, var heilt fin. Mikeline stod opp og gjekk ut på ein brei balkong. Derifrå såg ho vakre hagar fulle av angande blomster, fontener som plaska og statuer rundt om. Utanfor hagane var det ein flott, grøn skog. Bortanfor skogen låg ein stille og roleg sjø, og på sjøen flaut tusenvis av små båtar med mange forskjellige slags segl. Når vinden tok dei, var det eit flott syn.

Slottet og murane var pryda med edelsteinar, taka var av perler, så vakkert gjort at det var eit gedigent kunstverk.

"Kor er eg?" ropte Mikeline i forvirra.

Ho gjekk mens ho sa det. så stoppa ho. Kva var det for støy ho høyrde i rommet ho kom ut frå? Ho snudde seg og gjekk inn i rommet att, og kom mot kom hundre små pagodar*. Dei var levande, og ulikt forma. Nokre av dei var overlag fine, mens andre ikkje var det.

*Pagoder, tempel med takskjegg, og i fleire etasjar, symboliserer folk eller undersåttar i dette. Jf. Pauli ord om at kroppen er rette tempelet. [Jf. 1 Korintarbrev 6:19-20 og Matteus 26:61]

Pagoden som kom og helste på Mikeline, tok imot ho på vegner av kongen der i landet, sa ha. Det blei sagt om den at den kjente til alle løyndommane ved hoffet.

"Det skal vere ei glede å tene dykk", sa den. "Og alt du vil ha, skal vi med glede skaffe fram."

Og så tok hoffpagodane til å danse og synge og spele på kastanjettar og tamburinar. Mikeline såg nøye på dei, og fann ut at dei var flotte, alle saman, og kvar hadde ei gåve til ho. kunne rope av glede.

Den største pagoden spurde Mikeline om ho ville ha eit bad i ei lita grotte. I grotten stod to badekar av krystall, eitt var for ho og den andre for kongen.

"Men kor er han?" spurde Mikeline.

"De får treffe han når han kjem frå krigen", sa dei.

Prinsessa spurde om han var gift. Det var han ikkje. Dei la til at han var så god og snill at han aldri hadde funne nokon som var god nok å gifte seg med.

Då prinsessa hadde bada godt og vel, fekk ho ein kjole i klare fargar, og så stelte mange tenestepagodar ho.

Dag etter dag underheldt dei ho og fortalde nytt frå verda omkring, og slik gjekk tida.

Ei natt låg prinsessa vaken og sa ut i vêret: "Eg kjenner i hjartet at det er noko som manglar!"

"Er det ikkje din eigen feil?" sa ei stemme. Om du berre ville elske meg, kunne du vere i dette slottet for alltid med den du elska, og utan den minste lyst til å dra herifrå."

"Kven er det som snakkar?" spurde ho.

"Det er den ulykkelege kongen som elskar deg", sa stemma.

"Har han ikkje sett eg ser ut som ein rev?" spurde ho, og sa ikkje meir den natta.

Ei vinternatt Mikeline vakna, merka ho at nokon sat ved sida av senga hennar. Einkvan tok handa hennar og kyste litt, og samtidig fall to tårer på handa. Mikeline tenkte det var den usynlege kongen.

"Kva vil du med meg?" sa ho. "Kan eg elske nokon eg aldri har sett og ikkje kjenner?"

"Det var to gode spørsmål, det", svarte han. "Men eg er dømt til å vere slik i sju år. Fem av dei er alt gått, så to år står att. Men du kan korte ned tida som står att ved å gifte deg med meg. Om du visste kor høgt eg elskar deg, ville du aldri nekte meg det."

Mikeline tenkte at den usynlege kongen var søt, og at kjærleiken hans sikkert var ekte. Dagane gjekk, og til slutt bestemde ho seg for å gifte seg med han, og lovde å vente trufast og ikkje prøve å finne ut korleis han såg ut, før han hadde sona ferdig og han kunne bli synleg att.

Då sa stemma: "Det vil bli til ulykke både for deg og meg om nysgjerrigheita di skulle ta overhand, for då blir eg forheksa på nytt. Men klarer du å halde ord, brest trollhamen din og du blir like pen som søstera di."

Prinsessa meinte vel, men etter ei tid tok ho til å lengte etter å sjå att far og mor, og søstera si og mannen hennar. Pagodane visste vegen, og førde den usynlege kongen og Mikeline heim til far og mor hennar, og då kjende ho seg lykkeleg.

Mora og søstera spurde ut Mikeline om mannen hennar, sidan han heldt seg for seg sjølv i eit mørklagt kammer. Ho hugsa det mannen hennar hadde sagt, og fortalde først at han heldt seg ute av syne for folk. Men då mora og søstera gjekk på ho for å få vite meir om han, sa Mikeline til sist at den vonde fea Fanterika hadde forheksa han for sju år, at to av åra stod att, og at han hadde eit sjarmerande vesen.

"Å", svarte mora, "Han er vel eit fælt monster, tenker, eg."

"For eit mistak!" skreik Venilde.

Mikeline blei så forvirra og opprørt at ho tok ein liten lampe og gjekk og såg korleis ektemannen hennar såg ut. Då såg ho den grøne ormen og skreik.

Straks dukka Fanterika opp, og med tryllestaven sin, svinga den feiande og trylla vekk alle slotta og hagane. Mikeline blei svært lei seg og såg opp mot himmelen etter hjelp. Der frå høgda såg ho ein grøn orm som kom mot ho.

"Er det deg, orm?" ropte Mikeline. "Kan du tilgi meg for å ha vore for nysgjerrig, så eg braut lovnaden min?"

"Å!" svarte ormen.

Fanterika sov ikkje, og høyrde desse orda mellom ektefellane. Ho kom over dei med det same.

"No, grønorm", sa ho, "for desse knepa skal du dra strake vegen til gode Trivastine, og helse ho frå meg."

Den stakkars grøne ormen bukta seg i veg med det same mens han sukka tungt.

Mikeline gret.

"Og for at du ikkje skal bli for glad", sa Fanterika, "skal eg sende deg til botnen av havet." Mens ho sa det, tok ho prinsessa med til toppen av eit berg som stupte ned i havet, batt ein kvernstein rundt halsen hennar, og sa at ho skulle ned og hente opp så mykje takt og finkjensle ut av sjøen at det fylte opp det digre glaset hennar. Prinsessa meinte det var uråd å bere opp så mykje av den slags.

"Nektar du, lyt den grøne ormen li meir", sa Fanterika.

Då gjekk Mikeline i gang, men det nytta likevel ikkje. Å, om berre vernefea hennar kunne hjelpe ho! Ho ropte etter ho, og brått stod den gode fea ved sida av ho. Ho tok jenta med til toppen av berget, og der gav ho ho ei vogn som blei dratt av to kvite mus, og sa dei skulle køyre Mikeline ned fjellet og opp att, igjen og igjen. Så gav ho dei små musene eit kar til taktvatnet som skulle hentast, og gav Mikeline eit par jernskor å ta på, og rådde ho til verken å slå seg til på bergnuten eller ved stranda, men å halde seg i ein stor skog på fjellet der i tre år. Etter så lang tid ville Fanterika enten tru at ho hadde skaffa takta eller bukka under for strabasane.

Mikeline takka og kyssa vernefea si rett mange gongar på begge kinna. Samtid sa ho: "Men eg sørger over grønormen."

"Han vil komme til deg etter at du har vore tre år i fjellskogen, og når du kjem att derifrå kan du gi taktvatnet til Fanterika."

Mikeline kleiv inn i vogna, og musene køyrde ho til sjøen, og etterpå drog dei til skogen. Det hang frukt frå greinene der, små vasskjelder bobla fram, og alle dyra kunne snakke.

Etter tre år var tida kommen til å dra til Fanterika med glaset fylt med takt og finkjensle. Med tårevåte auge fortalde Mikeline alle dyra at ho var lei for å forlate dei, for dei hadde alle vore så gode mot ho. Ho hugsa også å få med seg jernskorne som vernefea hennar hadde gitt ho. Og akkurat som Fanterika trudde Mikeline var daud, kom Mikeline og helsa på med møllesteinen om halsen, jernskorne på føtene, og det fylte glaset i handa.

Fanterika ropte overraska over å sjå ho. Kor hadde ho komme frå?

"Eg skaffa dette vatnet på tre år", sa Mikeline.

Fanterika brølte først av latter, men så la ho merke til noko:

"Kva er det eg ser?" Korleis har du blitt så pen?"

Mikeline fortalde ho at ho hadde vaska av seg sveitten i noko taktvatn kvar kveld."

Då Fanterika fekk høyre dette, kasta ho taktvatnet på marka og sa oppøst: "Slikt finn eg meg ikkje i utan vidare", sa ho. "Når eg har fortrolla nokon, skal det då halde som eg har sagt! Dra straks ned i avgrunnen og bede Trivastine å gi sende med deg langliva-essensen til meg, for eg er alltid redd for å bli sjuk og døy. Når du har gjort dette, skal eg sette deg fri. Men pass på at du ikkje skakar nokon, og du får ikkje drikke ein einaste drope Langt Liv sjølv."

Mikeline tok til å gråte over oppdraget, og det gleda Fanterika. "Av stad, dra no", sa ho. "Det er ikkje ein augeblink å miste."

Mikeline gjekk lenge utan å finne den rette vegen, både hit og dit. Men så med eitt stod vernefea hennar framfor ho og sa til Mikeline:

"Veit du, vakre dronning, at mannen din blir som han er heilt til du har gjort som Fanterika har sagt og kjem med langt-liv-vatnet til ho?"

"Sjå her er ei grein", sa vernefea. "Rør ved jorda med den og sei etter meg:

"Skal eg slukast,
er ormen mitt monster, og berre han."

Nett då kom ein liten gut bort til ho. På hovudet var ein blomsterkrans, og i handa pil og boge. Dronninga forstod småguten var kjærleiken sjølv som kom til ho. Han sa: "Eg likte den songen, eg. Djup var den også." Så kakka han tre gongar på bakken mens han mana:

"Høyr, det er eg. Vis vegen."

Jorda opna seg og gav dei ein veg å vandre. Guten verna Mikeline så dei kom seg like ned til helheimen. Ho venta å finne ektemannen i form av ein orm, men han hadde nettopp blitt ferdig med den fæle fortrollinga. Den første som Mikeline såg var han, ein sjarmerande og vakker kar. Og han hadde ikkje sett nokon så vakker som ho no. Då sa dronninga ømt men fast:

"Må vennen min bu i djupaste helvete,
så la han bu med meg.
I helvete vil eg også ha han kjær.
Så lenge det går, eller så."

Kongen var full av glede og kjærleik og kyssa ho. Men guten ville ikkje kaste bort tida; han tok dronninga med til Trivastine. Dronning Mikeline helste frå Fanterika og bad om langt-liv-essensen til ho. Amor tok den og gav den til ho, mens han bad hoom ikkje å gløyme den straffa ho hadde fått for å vere for nysgjerrig til no, og å ta seg godt i vare denne gongen.

Guten ville vere hos paret og aldri forlate dei igjen. Han leia dei til Fanterika, og gøymde seg i hjarta deira, så ikkje Fanterika ikkje skulle oppdage han.

No hadde Fanterika blitt så imponert over dei vakre kjenslene til kongen og Mikeline at ho tok imot dei med noko som minte om gåvmilde, for dei fekk tilbake det vakre slottet med alle dei gode tinga som dei hadde før, og gjorde kongen til pagodeleiar igjen. Så drog dei heim, og alle dei store sorgene dei hadde vore gjennom, blei snart gløymde i gleda over kvarandre.

(Etter Dulac)

~ೞ⬯ೞ~

Fløytespelaren

Havbrisen bles over svartgrått vatn og inn til kysten mens stjernene kom fram. Ungjentene hadde gått heim til dei vesle gardane. På fingrane hadde dei metallringar som vennane deira hadde kjøpt til dei på messa i Armour, den som jentene kom gåande ifrå no. Ungdommane gjekk tvers over allmenningen og song, men til sist kunne ein ikkje høyre dei klingande stemmene deira lenger, eller sjå dei lyse kjolane heller. Det var kveld.

Men fløytespelaren Lao var likevel ute i lystig lag der den einsame heia tok til. Lao var vidkjent for fløytespelet sitt. Han hadde komme frå fjella for å leie dansen på messa i Armor. Ansiktet hans såg ut som marsmånen, og håret flaut som det ville i vinden. Under armen heldt han fløyta som hadde fått mange eldre kvinner i treskor til å slå følge med han. Dei kom til eit vegskilje der det stod ein granittkross som var grodd over med mose.

Kvinnene stoppa og sa: "La oss ta den vegen som går mot havet."

Lao peika på klokketårnet i Plougean som dei såg over bakken og sa: "Det er dit vi skal, så korfor ikkje gå strake vegen over heia?"

Kvinnene svarte: "Fordi det ligg ein alveby midt på heia, og ein må vere fri for synd for å komme forbi der utan fare."

Men Lao lo høgt. "No har eg fare ved nattetid lang alle desse vegane, men aldri har eg sett små, svarte menn telje pengane sine i måneskin, sama kva som blir fortalt oss i heime i omnskrokane. Vis meg vegen til alvebyen, så skal eg gå dit og synge for dei lite grann."

Men kvinner utbraut: "Ikkje gjer det, Lao. Somme ting her i verda det best å ikkje vite om, og andre ting bør vi også ha otte for. La svartalvane få danse aleine rundt bautasteinen og dei andre oppreiste granittsteinane dei bur i, der ute på heia. Dei har vinden som plystrar over heia å danse til, og song frå nattefugl."

Fjellmannen sa, "Men eg vil at dei skal høyre meg spele. Så eg vil gå tvers over heia her og spele nokre av dei beste låtane eg kan."

Så sette han fløyta for munnen og spela ein munter melodi som kvinnene kunne, og sette freidig av garde på stigen som strekte seg som ei kvit linje over den mørke heie.

Kvinnene skunda seg livredde nedover bakken, mens Lao gjekk like fram og spela fløyte. Mens han gjekk, blei han modigare, pusten sterkare, og musikken hans høgare. Snart hadde han komme over halve heia. Der, midt utpå, såg han den store bautasteinen som ruva i natta, og andre høge steinar som folk trudde at alvane budde under.

Då høyrde han eit brus som voks. Først var det som ein sildrebekk, dernest som frå ei elv, og så havduren. Ulike andre lydar blanda seg i. Somtid freste det, somtid mumla det, og somtid rasla det som når ein går i vissent gras og lauv..

Lao tok til å puste mindre uhemma, og kika med rastlause auge til høgre og venstre over heia. Det var som om levande duskar rørte seg og snurra i mørket, og tok form som stygge dvergar. Han høyrde dei tydeleg etter kvart. Med eitt kom månen fram, og Lao ropte høgt av støkken han fekk. Til venstre, til høgre, bak seg og framfor seg - over alt han kunne sjå - krydde det av alvar. I forvirring drog Lao seg tilbake til den store bautaen og støtta seg til den, men alvane såg han og flokka seg rundt mens dei ropte om lag som grashopper: "Det er den vidkjente fløytespelaren frå Cornouaille som har komme hit for å spele for oss."

De vesle mennene omringa han og skreik: "Du høyrer til oss no, Lao. Så sett i gang, fløytespelaren, og lei alvedansen."

Lao klarte ikkje stritte imot, for ei trolldomskraft tok kontrollen over han. Han merka at fløyta kom til leppene så godt som av seg sjølv. Så han spela og dansa han trass i seg sjølv. Alvane dansa i sirklar rundt han. Kvar gong han ville ha pause ropte dei i kor: "Spel, fløytespelar, spel, og lei alvedansen."

Lao laut halde på å spele og danse natta til ende. Men då stjernene bleikna på himmelen, blei musikken frå han svakare og han fekk større vanskar med å lyfte føtene frå bakken. Endeleg kom det bleike daggryet i aust. Hanane gol på gardar eit stykke unna, og alvane forsvann. Då sank fløytespelaren saman utan pust og med uttørka lepper ved foten av bautasteinen. Munnstykket på fløyta hans fall av, armane fall ned på knea hans, og hovudet seig ned på brystet. Han løfta det aldri meir. I vêret var det stemmer som mumla, "Sov, fløytespelar! Du har leidd alvedansen, så du skal ikkje lenger leie dansen for nokon."

(Frå Bretagne)

~ೞ⬯ೞ~

Det kvite vertshuset

Ein gong låg det eit vertshus ved Ponthou. Det var kjent som det kvite vertshuset. Dei som eigde det, var både gode og ærlege menneske. På det kvite vertshuset stogga reisande for å overnatte, og hestar kjende staden så godt at når dei kom fram dit, gjekk dei like godt til fram stalldøra der av seg sjølve.

Det hadde blitt haust med mørkare dagar. Ein kveld stod vertshushaldaren i døra mens ein reisande kom ridande på hest, helste med handa til hatten sin, og bad høfleg om mat og nattely.

Vertshushaldaren tok pipa ut av munnen og deretter hatten av hovudet sitt, og svarte: "Middag skal du få, men rom kan vi ikkje skaffe deg, for vi har seks fraktekarar som har tatt alle sengene.

Den framande og sa: "Eg vil likevel sette stor pris på om du kunne hjelpe meg til einkvan stad å sove. Det sømer seg ikkje at folk er utan seng og nattely i slikt vêr som dette."

Verten sa om att: "Eg kan berre seie at vertshuset er fullt." Han la til: "Unntatt det raude rommet."

"Gi meg det", svarte den framande.

Men vertshushaldaren gnei panna og såg trist ut, for han kunne ikkje la ferdamannen sove aleine i det raude rommet.

"I den tida eg har vore her på vertshuset", sa han til sist, "er det berre to som har overnatta i det rommet, og trass i at håret deira var svart då dei gjekk til sengs, var det kvitt som snø morgonen etter."

"Er huset heimsøkt av ånder frå ei anna verd, er det det du prøver å seie meg?" spurde han.

"Ja", sa vertshushaldaren mens stemma svikta.

"La himmelen vere meg nådig, for eg vil sove der. Men gjer opp ein god varme for meg der, og varm senga, for eg er kald."

Verten gjorde som det blei bestilt, og då den reisande hadde blitt ferdig med middagen, sa han god natt til alle og gjekk opp til det raude rommet. Vertshushaldaren og kona hans skalv.

Då framandkaren kom opp til rommet sitt, såg han seg om. Det var eit stort flammefarga rom med store, lyse flekkar på veggane. Dei såg nesten ut som ferske blodflekkar, men utan å vere det. I enden av rommet stod ei himmelseng med fire sengestolpar. Rundt senga hang tunge gardiner. Dei var monterte på jernstenger. Resten av rommet var tomt, og vinden plystra sørgmodig i pipa og gjennom gangar.

Den framande gjekk til sengs og snart sov han tungt. Men då ei kyrkjeklokke eit stykke vekke slo midnatt, vakna han med eitt og høyrde gardinringane gli på jernstengene før gardinene opna seg til høgre for han. Han ville ut av senga, men føtene hans slo mot noko kaldt, så han trekte seg tilbake i senga i skrekk. Det var ei kiste som stod framfor han. Den hadde ikkje vore der før. Det var fire tente lys i hjørna på kista, og den var den var dekt med ein stor svart klede som glitra som tårer.

Framandkaren snudde seg i senga for å stå opp på den andre sida, men kista flytta seg med det same og stengde der også. Fem gongar prøvde han å røme, og kvar gong var kista var der under føtene hans med stearinlysa og kledet.

Den framande tok til å tenke at dette kom frå eit gjenferd som gjekk inn for å bli signa, og sa, "Kven er du? Eg lyttar."

Ei stemme svarte frå kista, "Eg er ein ferdamann som blei myrda her av dei som hadde vertshuset før dei som driv det i dag, og no får eg li."

"Kva skal til for å gi deg kvile?"

"Nokre messar for sjela mi."

Ikkje før var desse orda sagt før lysa på kista gjekk ut, gardinene lét seg att, og alt blei stilt.

Neste morgon fortalde ferdamannen vertshuseigaren alt, og la til: "Eg skal sjå til at slike kyrkjemesser blir haldne, eg."

Før ein månad var gått, hadde det raude romma blitt kvitt og lyst som dei andre romma. Det var ikkje andre lydar å høyre der enn svalene som kvitra i skorsteinen, og det var ikkje anna å sjå enn ei vakker kvit seng.

Den framande hadde halde ord.