• Tre lærlingar
• To brør

Tre lærlingar

Tre lærlingar hadde blitt einige om å reise saman frå stad til stad, og alltid arbeide i same byen. Så ein gong hadde ikkje meistrane deira meir arbeid å gi dei. Lærlingane gjekk til slutt i filler og hadde ingenting å leve av. Då sa ein av dei: 'Kva skal vi gjere? Vi kan ikkje bu her lenger. Vi drar vår veg, og dersom vi ikkje finn arbeid i byen til kjem til, avtaler vi med ein vertshushaldar der at vi kan skrive dit og fortelje kor vi held til, kvar på sin kant. På det viset kan vi alltid vite korleis dei andre har det, jamvel om vi er skilde."

Dette verka best for dei hine lærlingane også. Dei drog av stad, og på vegen møtte dei ein velkledd mann som spurde kven dei var.

"Vi er handverkarar og søker arbeid. Til no har vi vore i lag, men om vi ikkje finn noko arbeid snart, skil vi lag."

"Det trengst ikkje", sa mannen. "Vil de gjere som eg seier, skal de ikkje mangle gull eller arbeid, men bli herremenn og køyre i eigne vogner."

Ein av dei sa, "Dersom sjelene og frelsa vår ikkje kjem i fare ved det, slår vi til, så menn."

"Nei, svarte mannen, "eg har ikkje krav på dykk."

Ein av dei andre lærlingane hadde sett at mannen hadde ein hestehov og mannefot, og ville ikkje ha noko med han å gjere.

Djevelen sa: "Slapp av. Eg har ikkje noko med deg å gjere, men med ei anna sjel, som allereie er halvvegs mi, og som blir meir og meir mi no for tida."

Sidan dei no kjente seg trygge, samtykte dei, og fanden fortalde kva han ville. Det første var at dei svarte "Alle tre", på alle spørsmål. Det andre dei skulle seie, var "For pengar", og det tredje var "Det stemmer godt, det." Dei skulle alltid seie det i denne rekkefølga, men ikkje eit ord meir. Dersom dei ikkje gjorde det slik, ville alle pengane deira bli borte med det same. Men så lenge dei gjorde som fanden hadde pålagt dei, kom dei alltid til å ha lommene fulle av pengar. Til å begynne med gav han dei så mykje pengar som dei kunne bere, og sa dei skulle gå inn i byen og til vertshuset der.

Dei gjekk dit, og verten møtte dei med "Vil de ha noko å ete?"

Den første svarte, "Alle tre."

"Ja,' sa verten, "det er det eg meiner."

"For pengar", sa den andre.

"De kan vere heilt visse på det", sa verten.

Den tredje sa, "Slik er det berre."

"Ja, det er sant og visst", sa verten.

No fekk dei god mat og drikke, og blei oppvarta. Etter maten var det tida til å betale rekninga. Verten gav rekninga til dei eine, som sa, "Alle tre". Den andre sa, "For pengar", og den tredje, "Slik er det berre."

"Ja visst er det rett, sa verten. "Alle tre betaler. Utan pengar har eg ikkje noko å spandere."

Men dei betalte meir enn han hadde bedt om. Gjestane som såg på og følgde med i samtalen, sa: "Dei folka må vere frå vettet."

"Vel", sa verten, "dei er ikkje særleg oppvakte."

Så dei budde ei stund i vertshuset og sa ikkje noko anna enn "Alle tre, for pengar, Slik er det berre." Men dei såg og visste om alt som gjekk føre seg.

Ein dag kom ein rik kjøpmann med mykje pengar. Han sa til verten: "Ta vare på pengane for meg, for det er tre sprø handverkarar her som er tenkande til å stele dei frå meg."

Verten gjorde som han blei bedt om. Då han bar reiseveska til kjøpmannen til rommet hans, kjente han at den var tung av gull. Han gav no dei tre handverkarane rommet rett under kjøpmannen sitt. Ved midnatt tenkte verten at dei alle sov. Då kom han med kona si og slo i hel den rike kjøpmannen med ei øks, og deretter la dei seg til å sove att.

Då det blei dag, blei det oppstyr. Folk fann kjøpmannen daud i senga, bada i blod. Gjestane samla seg, og verten sa: "Dei tre handverkarane har gjort det."

Gjestane samtykte, "Det kan ikkje ha vore nokon andre."

Verten kalla til seg dei tre og spurde, "Har de drepe kjøpmannen?"

"Alle tre", sa den første. "For pengar", sa den andre, og den tredje la til, "Slik er det berre."

"Der høyrer de, dei tilstår brotsverket", sa verten.

Dei blei tatt til fengselet, for dei skulle for retten. Då dei såg kor alvorleg stoda hadde blitt, blei dei skremde, men om natta kom fanden og sa, "Hald ut berre éin dag til, og søl ikkje vekk lykka dykkar. Det kjem ikkje til å bli krumma så mykje som eit hår på hovuda dykkar."

Om morgonen blei dei bringa for retten, og dommaren sa, "Er det dykk som har myrda kjøpmannen?"

"Alle tre."

"Korfor drap de mannen?"

"For pengar."

"Vonde vrak!" tora dommaren "Er de ikkje redde for å synde?"

"Slik er det berre", sa den tredje.

"Dei har tilstått", sa dommaren. "Før dei ut og avrett dei på raude rappen."

Så blei dei tre tatt ut, og verten blei nøydt til å gå med dei i flokken. Som dei tre blei tatt hand om av folka som skulle avrette dei og var i ferd med å bli leidde opp på stillaset der bøddelen stod med nake sverd og venta, kom med eitt ei vogn som var trekt av fire raudbrune hestar. Vogna køyrde så fort at det gneista under hjula når dei køyrde over steinar. I vindauget i vogna var det einkvan som vinka med ein kvit klut.

Då sa bøddelen: "Dei blir benåda."

"Dei blir benåda, blir benåda!" ropte nokon frå vogna også. Så gjekk fanden ut av den i form av ei fint kledt og fornem herre og sa, "De tre er uskyldige. No kan de snakke fritt og fortelje kva de har sett og høyrt."

Då sa den eldste, "Vi har ikkje drepe kjøpmannen, men mordaren står i krinsen her", og peika på verten, "Gå til kjellaren hans. Der finn de mange andre som han har myrda, og som heng der."

Då sende dommaren folka sine dit, og dei fann lika slik som handverkarane hadde sagt. Då dei fortalde det til dommaren, fekk han verten opp på skafottet, der hovudet hans blei kappa av.

Då sa fanden til dei tre: "No har eg sjela eg var ute etter, men de er fri og har pengar for resten av livet."

To brør

Det var ein gong to brør. Den eine var rik og den andre fattig. Den rike var gullsmed og vondhjarta, mens dei fattige levde på å lage kostar og var god og heiderleg. Den fattige hadde to barn, som var tvillingbrør og så like som to dropar vatn. Dei to gutane gjekk fram og tilbake til huset til den rike, og fekk ofte leivningar å ete.

Ein gong gjekk den fattige far deira inn i skogen for å hente ved til kostar. Då såg han ein fugl som var ganske gullgul og vakrare enn nokon annan han hadde sett. Han plukka opp ein stein, kasta den etter fuglen og trefte den også. Men det førte ikkje til anna enn at fuglen miste ei fjør og dernest flaug vekk. Mannen tok fjøra til bror sin.

Broren såg på den og sa: "Det er reint gull", og gav han ei mengd pengar for den.

Dagen etter klatra mannen opp i ei bjørk og skulle til å kappe seg nokre greiner då den same fuglen flaug opp. Då mannen såg nærare etter, var det eit reir i bjørka, og i reiret fann han eit gullegg. Han tok egget til bror sin,, som sa: "Det er reint gull", og gav han det som egget var verdt. Samstundes tenkte gullsmeden for seg sjølv, "Den fuglen skulle eg gjerne ha."

Fattigmannen gjekk for tredje gong i skogen og såg gullfuglen sitte i treet. Mannen tok ein stein og trefte den så den datt ned, og tok den med til bror sin for å selje den. Broren gav han ein stor haug med gull for fuglen.

"No kan eg klare meg godt frametter", tenkte den fattige broren og gjekk fornøgd heim.

Gullsmeden visste det var ingen vanleg fugl, men at den som åt hjartet og levra til den, ville finne eit gullstykke under puta si kvar morgon. Han kalla til seg kona si og sa: "Steik fuglen til meg og pass på at ingenting går tapt. Eg vil ete den sjølv."

Kona gjorde fuglen i stand og steikte den på spidd. No bar det seg slik til at mens ho stod og steikte fuglen, blei ho nøydt til å gå ifrå den for å ta seg av eitkvart anna utanfor kjøkkenet. Nett då kom barna til kostemakaren. Dei passa fuglen for kona og vende spiddet eit par gongar. I det same fall to små bitar ned i panna under spiddet.

Den eine sa: "Vi tar og et desse to småbitane. Eg er så svolten, og ingen vil merke det."

Så åt brørne dei to bitane, men tanta deira kom att mens dei togg og sa, "Kva har de i munnen?"

"To småbitar som fall av fuglen", svarte dei.

"Det var sikkert hjartet og levra", sa tanta og blei skremt ved tanken på kor sint mannen hennar kunne bli. Så slakta ho ein hane, tok ut hjarte og lever på den, og la dei ved sida av gullfuglen, så mannen hennar ikkje skulle sakne hjarte og lever. Då maten var laga i stand, bar ho retten til mannen sin. Han åt alt saman og etterlét ikkje så mykje som ein smule. Men neste morgon, når han kjente etter under puta si og venta å finne gullstykket, var det ikkje noko gull der.

Dei to barna ikkje visste kva for velsigning dei hadde slumpa til å få. Men då dei stod opp neste morgon, fall det noko på golvet og klirra. Det var to gullstykke, som dei tok opp. Dei tok med gullstykka til far sin, som blei overraska og sa: "Korleis kan dette ha hendt?"

Men då dei fann to til neste morgon, og så kvar dag, gjekk han til bror sin og fortalde den merkelege historia. Gullsmeden skjønte med det same at barna hadde ete hjartet og levra av gullfuglen. For å hemne seg, sjalu og hardhjarta som han var, sa han til faren til gutane: "Barna dine er på lag med det vonde. Ta ikkje dei gullstykka, og la ikkje barna dine bli hos deg meir, for han har dei i si makt. Han kan bringe deg i undergangen også."

Faren var redd for den vonde, og så vanskeleg det var for han, tok han tvillingane ut i skogen og forlét dei der med trist hjarte.

No sprang dei to barna rundt i skogen og leita etter veg heim, men kunne ikkje finne det, og villa seg lenger og lenger inn i skogen. Der møtte dei ein jeger som spurde: "Kven er de barna til?"

"Vi er barna til kostemakaren", svarte dei og fortalde at faren ikkje ville ha dei heime fordi det kvar morgon låg ein gullmynt under puta til kvar.

"Vel", sa jegeren, "det er då ikkje så ille, om de berre er flittige og ærlege."

Jegeren likte barna og hadde ingen sjølv. så han tok dei med heim og sa: "Eg vil vere far for dykk og oppdra dykk som mine eigne barn."

Han lærde dei jaktkunsten, og og tok vare på gullstykka som dei fann kvar morgon, til tilfelle skulle trenge til dei i framtida.

Då dei var vaksne, tok fosterfaren dei med seg i skogen ein dag, og sa: "I dag skal vi sjå kor flinke de har blitt til å skyte. Om de klarer dykk godt, skal de gjelde for fullt utlærte jegerar."

Dei følgde han til ein stad der dei skulle ligge og vente på vilt, men det kom ikkje noko vilt. Då kika jegeren opp og såg ein plog med ville gjæser fly i trekantformasjon, og sa til ein av dei: "Skyt meg ei gås frå kvar ende."

Dei gjorde guten, og dermed hadde han bestått jegerprøva si. Kort tid etter kom ein annan flokk gjæser flygande i ei form som likna eit total, og jegeren baud den andre også om å skyte ned ei gås frå kvar ende. Det gjorde han vel.

"No", sa fosterfaren, "er de fullt utlærte jegerar."

Etterpå gjekk dei to brørne i lag inn i skogen, rådførte seg med kvarandre og la ein plan. Og då dei åt kveldsmat, sa dei til fosterfaren: "Vi vil ikkje smake så mykje som ein munnfull mat før du har svart oss på noko."

Han sa: "Kva gjeld det?"

"No er vi utlærte", sa dei, "og lyt klare oss i verda sjølve. Så la oss få dra og reise saman."

Den gamle jegeren sa med glede: "De snakkar som modige jegerar. Det som de vil, har eg også villa. Dra av stad, og det vil gå godt for dykk."

Deretter åt og drakk dei glade saman.

Då dagen for avreisa kom, gav fosterfaren dei kvar sin gode pistol og ein hund kvar, og let dei ta med så mange oppsparte gullpengar som dei sjølv ville. Han følgde dei eit stykke på vegen, og som farvel gav han dei ein blank kniv og sa: "Om de nokon gong kjem ifrå kvarandre, så stikk denne kniven inn i eit tre den staden de skil lag. Når nokon av dykk kjem tilbake til kniven, kan han sjå korleis den andre har det, for den sida av kniven som vender mot han, vil vere rusten i fall han døyr, og blank om han er i live."

Dei to brørne gjekk enda lenger og kom til ein skog som var så stor at det ikkje var råd å komme ut av den på ein dag. Så var dei der om natta og åt det dei hadde i jakttaskene sine. Dagen etter gjekk det like eins. Dei gjekk og gjekk, men kom ikkje ut av skogen. No hadde dei ikkje lenger noko å ete, så den eine sa: "Vi treng å skyte noko, elles må vi svelte", ladde rifla og såg seg rundt. Og då ein gammal hare kom rennande mot dei, la han rifla til skuldra, tok sikte. Men då sa haren:

"Kjære jeger, la meg leve,
så gir eg deg to små.

Haren sprang kjapt inn i buskane og kom ut att med to unge harar, men dei vesle skapningane leika så lystig og var så pene at jegerane ikkje hadde hjarte til å drepe dei. Derfor beheldt dei småharane, som følgde i hælane på dei der dei gjekk. Kort tid etter smaug ein rev seg forbi. Dei skulle akkurat til å skyte den, då den sa:

"Kjære jegerar, la meg leve,
så gir eg dykk to små.

Han bringa to revungar, men jegerane ville ikkje drepe dei heller, men let dei slå lag med harane bak dei der dei gjekk.

Det gjekk ikkje lang tid før ein ulv kom ut av krattet. Jegerane skulle til å skyte den, då ulven sa:

"Kjære jegerar, la meg leve,
så gir eg dykk to små.

Dei to jegerane sette ulvungane saman med dei andre dyra, og dei følgde bak dei.

Så kom ein bjørn som ville trave litt lenger i livet og ikkje bli skoten, den heller. Bjørnen bura:

"Kjære jegerar, la meg leve,
så gir eg dykk to små.

Dei to bjørnungane fekk gå saman med dei andre, og no var dei åtte i hælane på jegerane.

Endeleg kom ei løve og rista på mana. Men jegerane let seg ikkje skremme, og sikta på den med børsene. Då sa løva også:

"Kjære jegerar, la meg leve,
så gir eg dykk to små.

Så henta ho to løveungar, og no hadde jegerane to løver, to bjørnar, to ulvar, to revar og to harar som følgde dei og tente dei.

Men enn så lenge hadde dei ikkje fått seg mat, så dei sa til revane: "Høyr, prøv å skaffe oss noko å ete."

Revane svarte: "Ikkje langt herifrå ligg ein landsby der vi allereie har tatt mang ein kylling. Vi skal vise dykk vegen dit."

Så gjekk dei inn i landsbyen, kjøpte litt mat og lé dyra sine få også. Så gjekk dei vidare. Revane, som kjente området og visste kor det var fjørfe, losa jegerane.

No reiste følget omkring ei tid, men fann ingen stad som passa slik at dei alle kunne vere i lag.

Brørne sa: "Det er visst inga anna råd: vi får heller skilje lag." Dei delte dyra mellom seg, slik at kvar fekk ei løve, ein bjørn, ein ulv, ein rev og ein hare. Så tok dei farvel og lova kvarande brorkjærleik til dauden, og stakk kniven som fosterfaren deira hadde gitt dei, inn i eit tre. Så gjekk den eine mot aust og den andre mot vest.

Den yngste kom med dyra sine inn i ein by som var dekt til med svarte klede. Han gjekk inn i eit vertshus og spurde verten om han kunne syte for dyra. Verten gav dei ein stall der det var eit hòl i veggen. Haren kraup ut av hòlet og plukka seg ein kål, og reven tok seg ei høne, og då han hadde slukt den, tok han hanen også. Men ulven, bjørnen og løva kunne ikkje komme ut gjennom hòlet for dei var for store. Då tok verten dei med til ein stad der det låg ei ku, og så kunne dei ete seg mette, dei også.

Då no jegeren hadde sytt for dyra sine, spurde han verten korfor det var hengt opp svarte klede i byen.

Verten sa: "Det er fordi einaste dottera til kongen lyt døy i morgon."

Jegeren spurde: "Er ho døyeleg sjuk?"

"Nei", svarte verten, "ho er sunn og frisk, men likevel lyt ho døy."

"Korleis har det seg?" spurde jegeren.

"Utanfor byen er eit høgt fjell. Der bur ein drake som lyt ha ei rein jomfru kvart år, for elles herjar han over heile landet. No har alle dei andre jomfruene blitt gitt han allereie. Ingen er att utanom kongsdottera. Det er ingen veg utanom for henne; i morgon lyt ho den tunge vegen til draken."

Jegeren sa, "Korfor er det ingen som drep draken?"

"Å", svarte verten, "det er mange som har prøvd, men alle har bøtt med livet for det. Kongen har utlyst at den som vinn over draken, får dottera hans til kone, og han får også riket når kongen døyr."

Jegeren spurde ikkje meir om det, men neste morgon tok han dyra sine og gjekk til drakefjellet. På toppen stod ei lita kyrkje, og på altaret var tre fulle koppar, og ved sida av stod det: Den som drikk dette, blir den sterkaste på jorda, og kan svinge sverdet som ligg grave ned utfor dørstokken."

Jegeren drakk ikkje noko, men gjekk ut og såg etter sverdet i bakken. Han fann det, men kunne ikkje rikke det. Då gjekk han inn att og drakk frå den eine koppen, og no var han sterk nok til å ta opp sverdet og svinge det ganske lett.

Då timen var kommen då draken skulle få jomfrua, følgde kongen, hoffmarskalken og andre frå hoffet henne. Frå avstand såg ho jegeren på drakefjellet og trudde det var draken stod og venta på dei. Ho ville ikkje opp dit, men fordi heile byen elles ville gå tapt, blei ho nøydt til å gå den tunge vegen opp. Kongen og hoffet gjekk heim i stor sorg, mens hoffmarskalken skulle stå der han var og sjå på frå avstand.

Då kongsdottera kom opp på fjellet var ikkje nokon drake som stod der, men ein ung jeger. Han trøysta henne og sa at han ville berge henne, tok henne inn i kyrkja, og låste den. Ikkje lenge etter kom ein drake med sju hovud og brølte. Då han såg jegeren, blei han forbløffa og sa: "Kva har du her på fjellet å gjere?"

Jegeren svarte: "Eg vil slåst med deg!"

Draken sa: "Mange riddarar har mist livet her, og eg skal snart ha gjort ende på deg også", og så bles han eld gjennom sju gap. Elden sette fyr på det tørre graset på bakken, og jegeren heldt på å bli kvelt av røyken og varmen, men dyra til jegeren sprang til trampa ut elden. Då storma draken på jegeren, men han svinga sverdet så det song gjennom lufta, og slo av tre av hovuda. Då blei draken fælande sint og steig opp i lufta, spytta flammar over jegeren og skulle til å styrte ned på han. Men jegeren lyfte sverdet sitt att og kappa av tre hovud til. Udyret blei svakare, dalte ned, og sprang imot jegeren. Han brukte dei siste kreftene han hadde på å kappe av drakehalen, og sidan han ikkje orka å slåst meir, kalla han på dyra sine, som reiv den i bitar.

No når kampen var over, låste jegeren opp kyrkja og fann kongsdottera der. Ho låg på golvet; ho hadde dåna av frykt og skrekk mens striden stod på. Han bar henne ut, og då ho kom til seg sjølv att og opna auga, viste han henne draken som var riven i stumpar, og fortalde henne at no var ho fri.

Ho blei glad og sa: "No blir du kjærasten min, og dernest mannen min, for far har lovd meg til han som drep draken." Så tok ho av seg den lange korallkjeda si, delte den i høvelege bitar og hengde dei mindre kjedene på halsane til dyra for å lønne dei som best ho visste, og løva fekk låsen av gull. Men lommetørklet med namnet hennar på, gav ho til jegeren, som gjekk og skar ut dei sju tungene av krakehovuda sveipa dei i lommetørklet og tok godt vare på dei.

Då det var gjort, kjente han seg så svak og trøytt av elden og kampen at han sa til jomfrua: "Vi er begge utmatta. La oss sove ei stund."

Ho samtykte. Så slo dei seg ned på bakken, og jegeren sa til løva: "Du skal vake, så ingen overraskar oss mens vi søv!"

Så sovna dei begge. Løva la seg ved sida av dei for å halde vakt, men var så trøytt etter kampen at ho kalla til seg bjørnen og sa: "Legg deg ved sida av meg, for eg er nøydd til å sove litt. Kjem det nokon, så vekk meg!"

Bjørnen la seg ved sida av henne, men han var sliten, han også, så han kalla på ulven og sa: "Legg deg ned nær meg, for eg er nøydd til å sove litt. Kjem det nokon, så vekk meg!"

Ulven la seg ned ved sida av han, men han var trøytt og kalla på reven og sa: "Legg deg ned nær meg, for eg må sove litt. Kjem det nokon, så vekk meg!"

Reven la seg ned ved sida av han, men han var trøytt og kalla på haren og sa: "Legg deg ved sida av meg, for eg er nøydd å sove litt. Kjem det nokon, så vekk meg!"

Haren sette seg ved sida av han, men var trøytt, han også, og hadde ingen til å ta vakta for seg. Noko etter sovna han. Og no sov dei søtt alle saman, både kongsdottera, jegeren, løva, bjørnen, ulven, reven og haren.

Marskalken heldt utkik over fjellet på avstand. Då han ikkje såg draken fly vekk med jomfrua, og alt verka roleg, tok han mot til seg og gjekk opp på fjellet. Der låg draken i bitar på bakken og ikkje langt ifrå der låg kongsdottera og ein jeger med dyra sine, og alle sov djupt. Vond som han var, tok han sverdet sitt og kappa hovudet av jegeren, tok jomfrua i armane sine og bar henne ned fjellsida. Ho vakna av å bli boren og blei livredd, men marskalken sa, "Du er i mine hender, og bør seie at det var eg som drap draken."

"Det kan eg ikkje gjere," svarte ho. "Det var ein jeger med sine dyr som gjorde det."

Då trekte han sverdet sitt og truga med å drepe henne om ho ikkje gjorde som han sa, og tvang henne til å love det. Så tok han henne til kongen, som blei reint frå seg av glede over å sjå att det kjære barnet sitt, sidan han trudde ho hadde blitt riven i hel av draken.

Marskalken sa til han: "Eg har drepe draken og fridd ut jomfrua og heile riket, så eg bed om bruda, som det er lovd."

Kongen spurde henne: "Er det sant, det han seier?"

Ho svarte sakte: "Eg låg i uvett nokså lenge, og vakna av at marskalken bar meg ned fjellsida."

"Då må det vere sant som han seier", sa kongen."

"Men eg vil ikkje gifte meg før om eit år og ein dag", sa ho, for ho trudde og håpte at innan den tida fekk ho høyre frå den kjære jegeren sin.

På drakefjellet låg dyra enno og sov ved sida av den daude herren sin. Men så kom ei stor humle og sette seg på nasen til haren. Han gnei vekk humla med labben mens han sov. Humla var der ein gong til, men haren gnei den vekk og sov vidare. Så kom humla for tredje gong og brende han i nasen så han vakna. Straks haren var vaken, vekte han reven, og reven vekte ulven. Ulven vekte bjørnen, og bjørnen vekte løva. Og då løva vakna og såg at jomfrua var borte og herren deira var daud, tok ho til å brøle skremmande og ropte: "Kven har gjort dette? Bjørn, korfor vekte du meg ikkje?"

Bjørnen sa til ulven: "Korfor vekte du meg ikkje?"

Ulven sa til reven: "Korfor vekte du meg ikkje?"

Reven sa til haren: "Korfor vekte du meg ikkje?"

Haren, stakkar, visste ikkje kva han skulle svare, og fekk skulda. Dei andre dyra ville kaste seg over han for å straffe han, men han bad inntrengande: "Ikkje drep meg, så gir eg herren vår livet tilbake. For eg veit om eit fjell der det veks ei rot som er slik at når ein legg den i munnen på nokon, blir han frisk av alle slags sjukdommar og alle sår. Men fjellet ligg to hundre timar herifrå."

Løva sa: "Du får eit døgn på deg til å komme att med rota."

Då sprang haren av stad. Etter tjuefire timar var han tilbake med rota. Løva sette hovudet tilbake på jegeren og haren la straks rota i munnen hans. Med ein gong grodde hovudet fast på halsen, hjartet tok til å slå, og livet kom tilbake til han.

Jegeren vakna og blei uroleg då han ikkje såg jomfru meir, og tenkte: "Ho må ha gått vekk mens eg sov for å sleppe å få meg?"

Løva hadde skunda seg slik at ho hadde sett hovudet bak fram, men jegeren hadde så tunge tankar at han ikkje la merke til det før det var middagstid og han skulle ha seg noko å ete. Då merkte han at hovudet var vendt bakover, og kunne ikkje skjøne grunnen. Han spurde dyra kva som hadde hendt mens han sov. Då sa løva at dei hadde vore så slitne at dei sovna, alle som ein, og då dei vakna, hadde dei funne han daud med hovudet av. Så hadde haren bringa livsrota til han, men i all hasta hadde hovudet blitt festa att fram. Men no ville løva rette opp feilen. Ho reiv hovudet av jegeren og sette det på att rett veg, og haren lækte han med rota.

Jegeren blei frisk, men ikkje glad. No drog han omkring i verda og let dyra sine danse for folk. Så hende det at han ein dag kom til byen der han hadde redda kongsdottera frå draken nesten nøyaktig eit år i førevegen. Byen var pynta med muntre, raude klede. Han sa til verten: "Kva skal dette bety? I fjor var byen overhengt med svarte klede, så kva er meininga med dei raude kleda i dag?"

Verten svarte: "I fjor skulle kongsdottera vår overgivast til ein drake, men hoffmarskalken slost med han og drap han, så i morgon feirar vi bryllaupet mellom dei. Derfor var byen kledd i sorgsvart i fjor, og i muntert raudt i år for å feire bryllaupsdagen."

Dagen etter, då bryllaupet skulle finne stad, sa jegeren til verten ved middagstid: "Trur du, vert, at eg kjem til å ete brød frå bordet til kongen her med deg i dag?"

"Nei", sa verten, "og eg vil vedde hundre gullstykke på at det ikkje kjem til å hende."

Jegeren tok imot veddemålet og sette imot ein pose med like så mange gullmyntar. Deretter kalla han på haren og sa: "Gå, kjære hare, og hent noko brød til meg frå bordet der kongen sit og et."

No var den vesle haren minst av dyra, og kunne ikkje gi ordren vidare til nokon, men laut fare av stad på eigne labbar.

"Uffa!" tenkte han, "når eg hoppar aleine langs gatene som dette, kjem vel slaktarhundane etter meg."

Det hende som han venta seg; hundane kom etter han og ville lage hòl i den fine pelsen hans. Men han sprang ifrå dei og søkte tilflukt i ei vaktpost-boks utan at soldaten som stod på vakt blei var noko. Så kom hundane og ville få tak i haren, men soldaten skjønte ikkje slik spøk, og slo dei med geværkolben til dei rømde vekk mens dei hylte og skreik.

Så snart haren såg det var utan fare, sprang han inn i slottet og rett til kongsdottera, sette seg under stolen hennar, og gav seg til å stryke foten hennar.

Ho sa: "Vekk med deg!" og trudde det var hunden hennar.

Haren strauk foten for andre gong, og igjen sa ho: "Vekk med deg", og sa det var hunden hennar. Men haren let seg ikkje skremme og avleie, og strauk foten hennar for tredje gong. Då såg ho ned og kjente att haren på halsbandet. Ho tok han i fanget, bar han til rommet sitt og sa: "Kjære harepus, kva vil du?"

Han svarte: "Herren min, som drap draken, er her og sende meg for å bede om brød som kongen et."

Ho blei overlag glad over dette, og sende bod på bakaren og gav han ordre om å hente eit slikt brød som kongen åt. Den vesle haren sa: "Men bakaren lyt også bere brødet for meg, så ikkje slaktarhundane gjer skade på meg."

Bakaren bar brødet for haren like til vertshusdøra. Der reiste haren seg på bakbeina, tok brødet i framlabbane og tok det med inn til herren sin.

Då sa jegeren til verten, "Sjå, dei hundre gullstykka er mine."

Verten blei overraska, men jeger heldt fram: "No har eg brødet, men vil også ha noko av steika som kongen et."

Verten sa: "Eg skulle likt å sjå det", men ville ikkje satse meir pengar.

Jegeren kalla til seg reven og sa, "Vesle reven min, gå og hent meg nokre store, steikte kjøtstykke av det slaget som kongen et!"

Raudreven kunne sidevegane betre enn haren, og lista seg til slottet utan at ein einaste hund merka det, sette seg under stolen til kongsdottera, og krafsa på foten hennar. Då ho såg ned og oppdaga reven med halsbandet, tok ho han inn på rommet sitt og sa: "Kjære rev, kva er det du vil?"

Han svarte: "Herren min, som drap draken, er i byen og sende meg for å bede om nokre kjøtstykke av det slaget som kongen et."

Så fekk ho henta kokken, og han laut stelle til steik av same slaget som kongen åt, og dernest bere reven til vertshusdøra. Der tok reven retten, vifta vekk fluger med svansen og og bar kjøtet til herren sin.

"Sjå, vert", sa jegeren, "her er brød og kjøt, men no vil eg også ha grønsaker til det, slike som kongen et."

Så kalla han til seg ulven og sa: "Kjære ulv, gå og hent meg slike grønsaker som kongen et!"

Så gjekk ulven beinvegs til slottet, for han var ikkje redd for nokon. Og då han kom inn i rommet til kongsdottera, drog han i kjolen hennar bake, så ho måtte sjå seg rundt. Ho kjente han att på halsbandet og sa: "Kjære ulv, kva vil du?"

Han svarte: "Herren min, som drap draken, er i byen. Eg har komme til deg for å bede om eit fat med grønsaker av det slaget som kongen et."

Ho fekk henta kokken, og han måtte lage i stand eit fat med slike grønsaker som kongen åt, og bere fatet for ulven like til vertshusdøra. Der tok ulven fatet ifrå han og tok det med til herren sin.

"Sjå, " sa jegeren til verten", no har eg brød og kjøt og grønsaker. Men eg vil også ha kaker og godsaker av dei slaga som kongen et."

Han kalla til seg bjørnen og sa: "Kjære bamse, som er glad i slikke i deg søtt, kan du gå og hente meg slike kaker og godsaker som kongen et?"

Bjørnen trava til slottet og alle han møtte, gjekk av vegen for han, heilt til han kom til slottsvakta. Gardistane fekk fram geværa sine og ville ikkje sleppe han inn i slottet til kongen. Men bjørnen reiste seg på to og klapsa og daska til venstre og høgre med framlabbane til det ikkje var fleire vakter på beina, og såg gjekk han rett til kongsdottera, stilte seg bak henne og knurra litt. Då ho så bakom seg og såg bjørnen, bad ho han gå inn til rommet hennar med henne og sa: "Kjære bamse, kva vil du?"

Han svarte: "Herren min, som drap draken, er her, vil eg bede om slike kaker og godsaker som kongen et."

Ho kalla til seg kakebakaren sin og han blei sett til å bake kaker og anna godt som kongen åt, og bere det til vertshuset for bjørnen. Der slikka bjørnen først i seg det som fall ned for kakebakaren, og så reiste han seg, tok brettet med kaker og godsaker i framlabbane og bar det til herren sin.

"Sjå", sa jegeren til verten, "no har eg brød, kjøt, grønsaker, og søtsaker, men eg vil ha vin til maten også, slik vin som kongen drikk."

Han kalla til seg løva si og sa: "Kjære løve, gå og hent meg noko vin av det slaget som kongen drikk."

Då løva gjekk gatelangs, flykta folk ifrå henne, og då ho kom til slottsvakta, ville soldatane sperre vegen for henne. Men ho sette i eit brøl, og alle sprang unna. Så gjekk løva til den kongelege husværet på slottet og banka på døra med halen sin. Kongsdottera kom ut og blei nesten redd for løva, men kjente ho på gullåsen på halsbandet hennar, bad henne komme inn, og sa: "Kjære løve, kva vil du?"

Ho svarte: "Herren min, som drap draken, er i byen, og sende meg for å bede om slik vin som kongen drikk."

Då sende ho bod etter munnskjenken. Han skulle gi løve same slags vin som kongen drakk. Løva sa: "Eg blir med han for å sjå til at eg før rett vin."

Så gjekk dei ned i vinkjellaren i lag, ho og munnskjenken. Då dei kom dit ned, ville munnskjenken ta fram noko av den vanlege vinen som tenarane til kongen drakk, men løva sa: "Stopp, eg vil smake på vinen først. Så drakk ho ein slurk. "Nei, dette er ikkje rett vin", sa ho.

Munnskjenken gav løva eit skråblikk, men heldt fram - han gjekk og fann fram vin frå eit anna fat, som tilhøyrde marskalken.

Men løva sa på ny: "Stopp! Først vil eg smake på vinen", og drakk eit par slurkar. "Det er betre, men enno ikkje det rette slaget", sa ho."

Då blei munnskjenken sint og sa: "Korleis kan eit dumt dyr som deg forstå seg på vin?"

Løva gav han eit slag bak øyra så han fall pladask i bakken. Og då han reiste seg igjen, førte han løva ganske stille inn i ein liten vinkjellar som låg for seg sjølv. Der låg vinen til kongen lagra, og ingen andre fekk noko frå det lageret.

Løva prøvesmakte vinen og sa: "Den kan vel høve", og så bad ho munnskjenken fylle seks flasker. Dei gjekk opp av kjellaren att, men då løva kom i frisk luft, sjangla ho og var temmeleg full, så munnskjenken laut bere vinen til vertshusdøra for henne. Der tok løva korga med flasker i kjeften og gjekk inn til herren sin.

Jegeren sa: "Sjå, vert, no har eg brød, kjøt, grønsaker, kaker og godteri og vin som kongen. No skal eg ete med dyra mine", og sette seg ned og åt og drakk, og gav mat og drikke til haren, reven, ulven, bjørnen og løva også. Han var i godt humør, for han skjønte at kongsdottera enno var glad i han.

Og då han var ferdig med middagen, sa han: "Vert, no har eg ete og drukke som ein konge. No vil eg til kongehoffet og gifte meg med kongsdottera."

Verten sa: "Korleis skal det gå til når ho allereie har ein kjærast og bryllaupet skal skje i dag?"

Då trekte jegeren fram lommetørklet sitt, det som kongsdottera hadde gitt han på drakefjellet, og som inneheldt sju draketunger. Han sa: "Dette som eg held i handa, skal hjelpe meg."

Verten såg på lommetørklet og sa: "Same kva eg trur, så trur eg ikkje det. og det er eg villig til å vedde huset og hagen min på."

Jegeren tok no fram ein pose med tusen gullmyntar, sette den på bordet og sa: "Eg veddar imot!"

Nett då sat kongen til bords med dottera si og spurde henne: "Kva ville alle villdyra som kom til deg og gjekk ut og inn av slottet?"

Ho svarte: "Eg får ikkje fortelje det. Men send bod på den som eig desse dyra, så gjer du vel."

Kongen sende ein tenar til vertshuset for å innby den framande til banketten, og tenaren kom nett då jegeren hadde vedda mot verten. Då sa han: "Sjå, vert, no sender tenaren sin etter meg, men eg vil ikkje dra dit på slikt vis."

Og han sa til tenaren: "Eg bed om at kongen sender meg kongelege klede og ei vogn med seks hestar, og tenarar til å oppvarte meg."

Då kongen fekk overbringa svaret, spurde han dottera si: " Kva no?"

Ho sa: "La han få det som han vil, så gjer du vel."

Så sende kongen kongelege klede og ei vogn med seks hestar og tenarar til å gå han til hande.

Dår jegeren såg at dei kom, sa han: "Sjå, vert, no blir eg henta slik eg helst ville." Så tok han på seg dei fine kleda, tok med seg lommetørket med draketungene, og køyrde til kongen.

Då kongen såg at han kom, sa han til dottera si: "Korleis skal eg ta imot han?"

Ho svarte: "Gå og møt han, så gjer du vel."

Så gjekk kongen han til møtes og førde han inn, og dyra til jegeren følgde etter. Kongen gav han plass ved sida av seg og dottera. Marskalken sat på hi sida og var kledt som brudgom, men kjente ikkje att jegeren.

Nett då blei dei sju drakehovuda tatt inn i salen, og kongen sa: "Marskalken kappa av dei sju drakehovuda, og derfor gir eg han dottera mi til ekte i dag."

Då reiste jegeren seg, opna dei sju drakekjeftane og sa: "Kor er dei sju draketungene?"

Då blei marskalken vettskremd og visste ikkje kva han skulle svare. Til sist sa han redd: "Drakar har ikkje tunger."

Jegeren sa: "Løgnarar burde ikkje ha tunger, men draketunger er teikn på siger." Så opna han lommetørklet, og der låg alle sju tungene. Så sette han kvar tunge i kjeften den tilhøyrde, og dei passa som dei skulle. Så tok han lommetørklet, der namnet til kongsdottera var brodert, synte det til jomfrua og spurde kven ho hadde gitt det til.

Ho svarte: "Til han som drap draken."

Deretter kalla han dyra sine til seg, tok halsbandet av kvar, og gullåsen frå løva, synte dei til jomfrua og spurde kven dei høyrde til.

Ho svarte: "Kjeda og gullåsen var det eg som eigde, men eg delte dei mellom dyra som hjelpte til med å nedkjempe draken."

Då sa jegeren: "Eg blei utmatta av kampen med draken og la meg til å kvile og sove. Då kom marskalken og kappa hovudet av meg. Så bar han vekk kongsdottera og sa det var han som hadde drepe draken. At han laug, provar eg med tungene, lommetørklet og kjeda."

Og så fortalde han korleis dyra hans hadde lækt han med ei undergjerande rot, og at han hadde reist omkring med dei i eit år og at han så kom til byen og fekk høyre om marskalken sitt svik av vertshuseigaren. Då spurde kongen dottera si: "Er det sant at denne mannen drap draken?"

Ho svarte: "Ja. No kan eg stadfeste illgjerninga til marskalken, sidan ho har komme i dagen utan at eg har gjort noko for det, etter at han truga meg på livet til å teie og fekk meg til å love det. Det var på grunn av dette at eg sette som vilkår at bryllaupet skulle utsettast i eitt år og ein dag.

Då bad kongen tolv statsrådar felle dom i saka, og dei dømte marskalken til å bli sundriven mellom fire oksar. Slik blei marskalken avretta, men kongen gav dottera si til jegeren og utnemnde han til visekonge i riket. Bryllaupet blei feira med stor glede, og den unge kongen sende bod etter faren og fosterfaren sin og lasta dei med skattar. Verten gløymde han heller ikkje, og let han komme til seg og sa til han: "Sjå, vert, eg har gifta seg med kongsdottera, og huset ditt og hagen din er mine."

Verten sa: "Ja, det er rett, det."

Den unge kongen sa: "Men no får du nåde: Du skal få behalde huset og hagen, og attpåtil få dei tusen gullstykka eg vedda."

No var den unge kongen og den unge dronninga lykkelege og glade og storfornøgde saman. Han drog ofte på jakt, for det likte han, og då laut dei trufaste dyra hans følge han. Men nær der dei budde, låg ein skog, og skogen var forheksa, fortalde folk. Dei som drog inn i den skogen, kom ikkje ut att så lett. Men den unge kongen hadde stor lyst til å jakte der, og let ikkje gamlekongen få fred før han gav løyve til det.

Så rei den unge kongen av garde med stort følge. Då han kom til skogen, fekk han auge på ein hjort så kvit som snø, og sa til folka sine: "Stans her til eg kjem att. Eg vil prøve å felle det dyret." Han rei etter hjorten inn i skogen, og berre dyra hans følgde han.

Mennene stoppa og venta til kvelden, men han kom ikkje tilbake. Då rei dei heim og fortalde den unge dronninga: "Den unge kongen følgde ein kvit hjort inn i den forheksa skogen, og kom ikkje attende."

Ho blei straks fylt av otte for kva som hadde hendt mannen.

Han på si side forfølgde det vakre villdyret vidare og vidare inn i skogen, men greidde ikkje å innhente den. Dei gongane har meinte han var nær nok til å ta sikte, bykste dyret så fort vekk så det kom utanfor skothald, og til sist forsvann det heilt. No sansa han at han var langt inni skogen, og tok fram hornet sitt og bles. Men han fekk ikkje svar, for folka hans var for langt vekke til å høyre det. Og då natta fall på, såg han at han ikkje kunne komme heim den dagen, steig av hesten, tende seg eit bål ved sida av eit tre, og ville overnatte der.

Mens han sat ved elden og dyra hans låg ved sida av, syntest han at han høyrde ei stemme. Han såg seg rundt, men kunne ikkje sjå nokon. Kort etter han høyrde eit stønn ovanfrå, og då han såg opp, var det ei gammal kvinne. Ho sat i treet og jamra i eitt: "Å, å, å, så kald eg er!"

Han sa: "Kom ned og varm deg ved bålet om du frys."

Ho sa: "Nei, då kjem dyra dine til å bite meg."

Han svarte: "Dei gjer deg ingen skade, gamlemor. Kom berre ned."

Men ho var ei heks og sa: "Eg skal kaste ned ein tryllestav frå treet, og om du slår dei på ryggen med den, kjem dei ikkje til å skade meg."

Så kasta ho ned til han ein liten tryllestav, og han slo dyra med den. Då låg dei stille og blei straks til stein. Då no heksa var trygg for dyra, hoppa ho ned og rørde han også med tryllestaven så han blei til stein. Då lo ho og drog han og dyra til eit gravkammer der det låg mange fleire slike steinar.

Då den unge kongen ikkje kom att, voks otta og frykta til dronninga meir og meir. Samtidig hende det at broren hans, som hadde vandre austetter då dei to skilde lag, kom inn i kongeriket. Han hadde søkt teneste utan å finne noko, og då hadde han reist hit og dit med dyra sine, som han fekk til å danse. Då kom det for han at at han skulle gå og sjå til kniven dei hadde stukke i eit tre i skogen då dei gjekk kvar sin veg, så han kunne vite korleis det stod til med broren. Då han kom dit, var broren si side av kniven halvt rusta, halvt blank. Då blei han forstøkt og tenkte: "Bror min må ha vore ut for ei stor ulykke, men kanskje eg enno kan redde han, sidan halve knivbladet enno er blankt."

Han drog vestover med dyra sine, og då han kom til porten i byen der broren var blitt konge, kom portvakta i møte med han og helste, og spurde om dei skulle seie ifrå til kona hans, den unge dronninga, at han var kommen, for ho hadde sørgd veldig over han i dei dagane han var vekk, og frykta at han var blitt drepen i den forheksa skogen. Slottsvaktene trudde ikkje anna enn at det var den unge kongen sjølv som kom, for han såg ut som han, og hadde ein flokk av sameleis villdyr bakom seg. Han sanna at dei tok han for å vere broren, og tenkte: "Det kan gå betre om eg gir meg ut for han. Då kan eg venteleg komme til og berge han lettare."

Så han let vakta føre seg inn i slottet, og der tok dei imot han med stor glede. Den unge dronninga trudde ikkje anna enn det var mannen hennar, og spurde korfor han hadde vore borte så lenge. Han svarte: "Eg var i skogen, og nådde ikkje hit før no."

Om kvelden blei han tatt med til kongesenga si, men han sette eit toegga sverd mellom seg og den unge dronninga. Ho visste ikkje kva som var meininga med slikt, men torde ikkje å spørje.

Han blei verande i slottet nokre dagar og spurde om alt som hadde med trollskogen å gjere, og til sist sa han: "Eg lyt jakte der igjen."

Gamlekongen og den unge dronninga prøvde å overtale han til å la vere, men han heldt på sitt og drog ut med eit større følge. Då han kom inn i skogen, gjekk det med han som broren: han såg ein kvit hjort og sa til folka sine: "Bli her og vent til eg kjem att. Eg vil jakte dette flotte viltet."

Så rei han inn i skogen, og dyra hans sprang etter han. Men han kunne ikkje nå att hjorten, og til sist var han så djupt inni skogen at han laut overnatte der. Og då han hadde tent eit bål, høyrde han nokon over seg som jamra: "Å, å, å, kor kald eg er!"

Han såg opp, og der i treet var den same heksa som hadde forgjort broren.

Han sa: "Frys du, så kom ned og varm deg, gamlemor."

Ho svarte: "Nei, då bit dyra dine meg."

Men han sa: "Dei vil ikkje skade deg."

Så ropte ho: "Eg skal kaste ned ein stav til deg. Om du slår dei med staven, kjem dei ikkje til å skade meg."

Då jegeren fekk høyre dette, slutta han å stole på kvinna, og sa: "Eg vil ikkje slå dyra mine. Kom ned, eller så hentar eg deg ned."

Då ropte ho: "Kva er det du vil? Du får ikkje røre meg."

Og han svarte: "Kjem du ikkje ned, så får eg skyte deg ned."

Ho sa: "Skyt i veg, for eg er ikkje redd for kulene dine!"

Så tok han sikte og skaut på henne, men blykuler beit ikkje på heksa. Ho lo og hylte: "Slikt går ikkje."

Jegeren visste kva han skulle gjere. Han reiv tre sølvknappar av jakka si, og ladde børsa med dei, for sølvkuler dugde nok. Og då han skaut, fall ho ned med eit skrik. Så sette han foten på henne og sa: "Gamle heks, seier du ikkje straks kor bror min er, tar eg deg med begge hender og kastar deg på elden."

Då blei ho vettskremd og bad om nåde: "Han og dyra hans ligg i eit gravkammer."

Han tvinga henne dit i lag med seg, truga henne noko meir, og sa: "No gjer du bror min og alle skapningane her levande att, din gamle steinbit, elles hamnar du på elden."

Ho tok ein tryllestav og rørde steinane, og straks blei broren og dyra hans levande att, og mange andre - handelsmenn, handverkarar, gjetarar - dei reiste seg, takka han for utfriinga, og gjekk heim, kvar til sitt. Tvillingbrørne kyste kvarandre, og gledde seg av hjartet for å ha funne att kvarandre. Så tok dei heksa, batt henne forsvarleg, og la henne på bålet. Då ho brann opp, opna skogen seg av seg sjølv og blei lett og lys, og dei kunne sjå kongeslottet som var tre timars gonge vekke.

No drog dei to brørne heim saman og fortalde kvarandre kva dei hadde vore ute for. Og då den yngste sa han var den andre i riket etter gamlekongen, sa den andre: "Det såg eg, for då eg kom til byen, blei eg tatt for deg. Alle heldt meg høgt i ære. Den unge dronninga trudde eg var mannen hennar, så eg måtte ete ved sida av henne og sove i senga di."

Då den andre høyrde det, blei han så sjalu og sint at han trekte sverdet og kutta av hovudet til bror sin. Men då broren låg daud og det raude blodet flaut, angra han seg fælt. "Bror min fridde meg ut, og eg drap han for det!" jamra han høgt.

Då kom haren hans og tilbaud seg å hente noko livsrot, og hoppa av stad og henta det mens det enno var tid. Så blei den daude broren bringa til live att, og visste ikkje noko om såra han hadde fått.

Så gjekk dei vidare, og den yngste sa: "Du ser ut som meg, har kongeklede som meg, og har sameleis dyr med deg som eg. La oss gå inn i byen frå kvar vår kant på same tid, og så gå fram for den gamle kongen frå kvar vår kant."

Så skildest dei, og snart gjekk vakter frå to ulike portar samtidig til den gamle kongen og kunngjorde at den unge kongen og dyra var tilbake frå jakt.

Kongen sa: "Det kan då ikkje stemme, for portane er minst ein kilometer frå kvarandre."

I mellomtida kom dei to brørne inn på plassen framfor slottet frå kvar si side og gjekk opp slottstrappene samtidig. Då sa kongen til dottera si: "Sei meg, kven av dei er mannen din? Dei ser heilt like ut. Eg kan ikkje sjå forskjell på dei."

Ho kunne heller ikkje seie det sikkert, men så hugsa ho at ho hadde gitt eit gullås til eine løva, og fann den. Då ropte ho muntert: "Den som denne løva følger, er mannen min!"

Då lo den unge kongen og sa: "Ja, det er rett", og så sette dei seg alle til bords, åt, drakk og var glade.

Om natta når den unge kongen gjekk i seng med kona si, spurde ho: "Korfor har det lege eit toegga sverd i senga vår dei siste nettene? Eg frykta nesten du ville drepe meg."

Då skjønte han kor trufast broren hadde vore.