| |||||
|
| Reservasjonar | Innhald |
|
| Grimm-brørne Jacob og Wilhelm tok til å samle inn segner og eventyr i 1806, og frå 1807 også frå munnlege kjelder. Eventyra dei samla og redigerte, har blitt dei mest vidkjende eventyra på jorda. Brørne gav ut Kinder und Hausmärchen (Barne- og hushaldseventyr) i to band; det første i 1812 og nummer to i 1814. I første boka (1812) var det 86 forteljingar. Andre boka kom to år etter og femna over 70 forteljingar til. No inneheldt verket 156 forteljingar - Soger blei lagt til og soger fjerna frå eine utgåva til den neste, til 211 stod att i sjuande utgåva frå 1857. Utgåva frå 1857 er den som jamt blir brukt i dei over 100 omsettingane som finst. Grimm-brørne inspirerte Asbjørnsen og Moe og mange andre til å arbeide med eventyr. Eventyra dei forma, er omsett til over hundre språk. Fleire av eventyra frå den sjuande utgåva frå 1857 står på engelsk her: [Lenke] Brørne gav også ut Deutsche Sagen i to band (1816 og 1818), eit verk med 585 tyske segner og legender. Folklorearbeidet til brørne inspirerte også granskarar i mange land til å samle inn og gi ut eventyr og segner og studiar av eventyr og segner. Bøkene vende seg eigentleg til vaksne, og representerer nok ikkje breidda i den rike folkediktinga som var: Ny forsking tyder på at Kinder- und Hausmärchen i hovudsak blei samla inn mellom velutdanna borgarar i Kassel, familie og nære vennar som for det meste var unge. Ein av desse familiane stamma frå franske hugenottar og var inspirert av eventyra etter franskmannen Charles Perrault. Ei hovudkjelde, Dorothea Viehmann hadde fransk som morsmål og eigde eit vertshus. Eventyra er altså frå ein snever krins, Det er såleis nokså uavklara i kva grad Grimm-eventyra er representative for tysk eventyrtradisjon, som blant anna femner over langt fleire skjemteeventyr. Eventyra til brørne fekk eit meir stilisert og høgtideleg preg i dei seinare revisjonane til brørne, dei blei gjort mindre barske og meir veltilpassa. Til dømes blei det som opphavleg var ei vond mor, omgjort til ei vond stemor. Det gjeld for eventyra "Snøkvit" og "Hans og Grete". Dei to brørne trudde iallfall i starten at eventyr stammer frå mytar eller naturmytar. De såg at folkeeventyr var felles for mange ulike folk, og tolka likskapane som restar av myter og gudesegner som kunne ha vore felles for alle indoeuropeiske folk. Desse teoriane deira er forelda no. ATU-typesystemet kan vere til gagn i studiet av folkeeventyr. Forgjengaren til ATU-nummera blir kalla AT-nummer; ATU-nummera er dels oppdaterte og dels vidareførte AT-nummer. Ein finn ATU-nummera for Grimm-eventyra her: [Nummer for heile samlinga]. Dei eldre AT-nummera skal vere dei same. I samsvar med klassifiseringssystemet er det utarbeidd oversikter over folkeeventyr i mange land. Ørnulf Hodne (1984) har ordna norske eventyr i samsvar med AT-systemet. [Meir] |
|
Det blei gitt ut iallfall femtiseks utgåver og nyutgåver med Grimm-eventyr på engelsk før 1927. D. L. Ashliman listar dei opp, med lenker attåt. Etter 1927 har det komme fleire. [Dit]
 Ashliman, D. L. A Guide to Folktales in the English Language. New York: Greenwood Press, 1987. ⍽▢⍽ Tusen forteljingstyper med AT-nummer, tittel, resymé av handlinga. Alle dei 200 Grimm-eventyra er samla og handsama like eins. Basile, Giambattista. The Pentamerone. Oms. Benedetto Croce. 2 band. London: John Lane the Bodley Head, 1932. Brothers Grimm. The Complete Fairy Tales. Oms. Jack Zipes. Utvida 3. utg. London: Vintage Classics, 2007. ⍽▢⍽ Over tusen sider med Grimm-eventyr, fæle og barske og andre. Mange høver ikkje for barn. Manheim-omsettinga (nedanfor) inneheld ikkje dei fæle frå førsteutgåva. Den Store Danske, "Grimms eventyr." Edwardes, Marian, red. Grimm's Fairy Tales. Omsett av Edgar Taylor og Marian Edwardes (dels). London: J. M. Dent, 1912. ⍽▢⍽ Eit utval Grimm-eventyr, i alt 62. Omsettinga av til Edgar Taylor i to band (1823-26) var den første engelske. Taylor omsette eventyra frå ei tidleg utgåve av dei tyske Grimm-eventyra: Ikkje alt er like eins i siste-utgåva deira. — Edwardes, som redigerte utvalet seinare, fortel ho fjerna omtrent eit dusin deler som engelske mødrer [på 1800-talet] kunne tenkast å protestere mot, og at fire av eventyra blei endra "av gode og tilfredsstillande grunnar", kva no dei kunne vere. Vanlege tyske blandingar av det verdslege og det heilage ville neppe bli omtykt i ein engelsk bok, står det i 1853-utgåva hennar (Household Stories Collected by the Brothers Grimm, i to band som bei gitt ut i London av Addey & Co., 1853, s. iv). Det kan vere ei slags forklaring. Utvalet eventyr er stadig omtykt. Både Taylors første utgåver og seinare Edwardes-utgåver er lagt ut på Internett. Ewald, Carl, oms. Grimms samlede eventyr. København: Nyt Nordisk Forlag, 1987. ⍽▢⍽ Ei god dansk omsetting. Ho er frå 1905 opphavleg. Grimm, Jacob, and Wilhelm. Fünfzig Kinder- und Hausmärchen. Leipzig: Otto Spamer, 1901. Grimm Brothers. Household Tales by Brothers Grimm. Omsett av Margaret Hunt. London: Bell, 1884. ⍽▢⍽ Svært god omsetting for si tid, men i dag blir språkføringa gammaldags her og der. Også denne omsettinga er lagt ut på Internett Hodne, Ørnulf: The Types of the Norwegian Folktale. Universitetsforlaget. Bergen, 1984. ⍽▢⍽ Eit grundig arbeid til nytte for mange som arbeider med norske eventyr og norske eventyrvariantar. Manheim, Ralph, tr. Grimms' Tales for Young and Old: The Complete Stories Translated by Ralph Manheim. Paperback ed. London: Victor Gollancz, 1993. ⍽▢⍽ Patricia Dooley fortel at folklore-fagmannen Jack Zipes, som sjølv står bak både ei og to Grimm-omsettingar, reknar Manheim si som førsteklasses. Sercambi, Giovanni. Novelle. Bari: Laterza Editore; 1972. Store norske leksikon, "folkeeventyr" av Brynjulf Alver Tatar, Maria. The Hard Facts of the Grimms' Fairy Tales. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1987. Uther, Hans-Jörg. Handbuch zu den "Kinder- und Hausmärchen" der Brüder Grimm: Enstehung, Wirkung, Interpretation (Handbook of the Grimm Brothers' "Children's and Household Tales": Origin, Impact, Interpretation). 2. utg. Berlin: Walter de Gruiter, 2013. ⍽▢⍽ Referanseverk med kommentarar til alle Grimm-eventyra, også dei som blei tatt vekk frå samlinga på vegen til sjuande utgåve. På tysk. Uther, Hans-Jörg. The Types of International Folktales: A classification and Bibliography Based on the System of Antti Aarne and Stith Thompson. Vols 1-3. FF Communications No. 284-86, Helsinki: Academia Scientiarum Fennica, 2004. Wikipedia, "Grimm's Fairy Tales."
Zipes, Jack. "The Forgotten Tales of the Brothers Grimm." The Public Domain Review. (Magazine), 2012. Online. |
 |
Seksjon | Sett |  |
 |
Brukargaid ᴥ Ansvarsfråskriving © 2011–2020, Tormod Kinnes. [E‑post] |
