Gullvekta
Klokt kristen?
Seksjon › 11   Sett    Søk   Førre Neste

Finn ordbøker

Reservasjonar    

Dei sjuke, dei friske og jødane

Friske treng lege, sa Jesus, men ikkje Jesus . . . (Markus 2:17).

Ikkje eit vondt ord om jødar; dei var kloke nok til å halde seg vekke frå Jesus som befalte sjølv-kvestingar og meir (i Matteus 5). I jødedommen blir han sett på som ein falsk messias. (Wikipedia, "Judaism's view of Jesus")

Menneskesauen
Å vere klokt og godt kristen - klok og hag i det som tel - skulle vere betre enn berre gjengs og berre tenkt kristen. Personleg varsemd kan hjelpe. Det er nøkkelen. Sjå berre:

Jesus seier i Matteus 15:24 og 10:1-4-8 at han er for jødar og ingen andre, og nesten alle jødane seier han er ikkje noko for dei. Slikt kan vi lære mykje av om vi vågar.

Jesus kalla til seg disiplar og anna folk med alvorlege moralske defektar, men ikkje moralsk friske. (Matteus 9:13; Lukas 5:31-32). Dei som han kalla, kalla han sjuke, og sa at friske ikkje trong han. Rett skal vere rett! Jesus omtaler dessutan jødane som følger han rett, som flokkfolk, "mine sauar", men sauar med undermakt til å gjere sjuke friske. (Matteus 21:21; Markus 16:17-18). Dei rette etterfølgarane er jødar og berre jødar, seier Dr. Geza Vermes (2012), som sjølv var jøde:

Fl. I den tida han preika, vende Jesus frå Nasaret seg berre til jødar, "sauane Israel hadde mista" (Matteus 10: 1-8; 15:24). Læresveinane hans blei uttrykkeleg pålagt at dei ikkje skulle nærme seg heidningane eller samaritanane. (Matteus 10: 5). Dei få gongane Jesus våga seg utanfor grensene til heimlandet, preika han aldri evangeliet sitt til heidningane. Læresveinane hans gjorde det heller ikkje mens han levde. Misjonen til dei 11 apostlane til "alle nasjonar" (Matteus 28:19) er ein idé frå etter oppstoda. Han lèt til å vere inspirert av Paulus, og finst ingen andre stadar i evangelia, (bortsett frå den falske, lengre slutten på Markus [Markus 16:15], som manglar i alle dei eldre manuskripta). Jesus sitt eige perspektiv var eine og aleine jødisk. Han var opptatt av jødar og ikkje andre. (Vermes 2012, mi omsetting)

Eit unntak frå Jesus sine "bring ikkje frelse, ikkje læra mi, ikkje gjer under for andre enn jødar" finst likevel i Johannes 4:6-41. Men at Matteus 28:19 og Markusevangeliet 16:14-19 er seinare tillegg, er mange bibelgranskarar overtydde om, om det no har så mykje å seie når ein tar inn over seg at heile læra hans var for jødiske etterfølgarar.

Jesus - er han tiltrengt?

Kristendommen dalar her på berget (1). Men kva rolle har Jesus eigentleg i kristendom for andre enn jødar? I historisk lys kan det vel vere ei heller tvilsam ei, kan ein tenke seg, men utan å seie det høgt i forsamlinga - det kan vel tenkast. Det er klokast å sjå kva Skrifta seier.

1. Det årvisse blotet av to geiter. For det første står det i Moselova - som Jesus har garantert for utan atterhald (Matteus 5:17-21) - at eit årleg geiteblot skulle vere ei varig ordning for at syndene hos Jehovas folk skulle bli lessa over på ein geitebukk og to ved magi. Deretter skulle dei eine syndebukken bli driven ut i fridommen og farene i det fri, slik sauar helst går inn for av seg sjølve. År etter år skulle dette gjerast. Det er knesett i Moselova. Det er mykje som er knesett der.

2. Jesusblotet - ein fiasko var det. Men denne ordninga kan Gud og Jesus ha gløymd då Faderen ville blote Jesus for å berge sauane sine, folket sitt. Så då Jesus i Getsemane-hagen sveitta blod og bad i kvide om å sleppe å bli blota, kunne han ikkje ha mint Far sin på, "Eit par geitebukkar held då for kvart år!" Men nei, han blei blota fåfengt for eit folk som ikkje ville ha han til dags dato, eit folk han sa ville høyre gjetarrøysta hans. Det blotet var ikkje slik Lova kravde, og det gjekk i vasken så det song. Han ofra livet for dei, hardt pressa av Faderen på Golgata, men dei han meinte var sauane hans, ville ikkje ha han. Med éi røyst skreik dei: "Vekk med denne karen [Jesus]! Slepp fri [mordaren] Barabbas til oss!" (Lukas 23:18-19)

Jesus i evangelia tok grundig feil. Sentrale jødar og ein folkehop pressa på så han blei avretta for gudsspotting.

3. "Garnet" kasta over andre enn jødar, med ein vrimmel evangelie-forfalskingar i følge. Først då det var klart at sauane (folket) til Jehova ikkje ville ha Jesus, men heller ville ha ein røvar i live enn han, kom kristendommen. Alle apostlane og Heilaganden avgjorde at andre enn jødar skulle få frelsa - enda Jesus hadde vore imot det då han vandra omkring, og då han sende disiplar omkring for å preike og lækje. Først etter at han hadde blitt gravlagt, kom slike tillegg til evangelia etter Matteus og Markus. Men som skriftgranskarar har funne ut, er det tale om avsnitt som er lagt til lenge etter at dei første delane av dei to evangelia var skrivne, avsnitt som svært sannsynleg er forfalska. Det var mykje forfalsking og motforfalsking i tidleg kristendom, fortel Bart D. Ehrman i fleire bøker. (1993, 2003, 2005, 2009, 2011, 2013, 2014)

Kristenkrava er fire og fem

Kva skal til for å vere kjekk kristen? Ikkje noko sjølvpinande og lemlestande frå Jesus (Matteus 5). Han fortel fleire stadar at tipp-topp friske og kjekke held seg heile, og såleis ikkje treng Jesus (Matteus 12:12-13; Markus 2:17; Lukas 5:31-32). Ein får summere: Alle apostlane og Heilaganden fann ut at dei som ikkje var jødar, ikkje skulle ha det så strengt som jødekristne, så det blei berre fire krav til kristne ikkje-jødar attåt å ha fått Guds Ande. Ikkje ei einaste befaling frå Jesus om å gjere seg fattig, ussel, tyna og lemlesta (Matteus 5, passim) kom med, og ingen sa eitt ord om evangelia. Dei var neppe skrivne på den tida ein gong.

Dei fire krava kan ein lese om i Apostelgjerninga 15:17-29. Dei står også i Apostelgjerningane 21:25. Dei jødiske moralboda ifrå Lova (d.e. dei fem Mosebøkene) er ikkje krav der - unntatt dei mot hor. Dette hovudopplegget for ikkje-jødiske kristne er opphav til mykje lefling, men skulle det gi grunn til blodpølsa som julemat eller høns med vridd hals (kvelte dyr) beint imot dei fire kristenkrava? Tiltrengt for gode kristne er å ikkje ete blodpudding, blodpølse, morr og annan blodmat, og heller ikkje kylling som er slakta ved å få halsen vridd om på seg og kvelast slik - men ikkje ord og bod av Jesus (Apgj 15:17-19; 21:25). Ortodokse kristne har ikkje gått ifrå "nei til blodmat". Det er ikkje heimel for det i Skrifta heller. (Wikipedia, "The Counsil in Jerusalem"; "Taboo food and drink")

Står ein kristen over alle moralboda i Lova som ikkje gjeld hor, eller korleis har det seg? I breva i Nytestamentet er dette eit problem. Hald til dømes Kolossarbrevet 2:14 og Romarbrevet 6:14 opp mot Romarbrevet 3:31 og 2. Timoteusbrev 3:16,17: Somme trur ditt og andre trur datt, og i begge leirane har dei problem med kva som kan gjelde og korleis ein skal avvege.

God moral i teori og praksis er meir enn berre sex-moral. Det er gode grunnar til å vere moralsk, seier hebrearane. Dei fekk ti moralbod (av kven?) og mange andre lover attåt - hundrevis. Hebrearane fortel også om Dei sju Noah-lovene, som skulle gjelde alle menneske, og ikkje berre jødar. Heller avvege likande føreåt enn falle og markere det. (Wikipedia, "Noakidiska lagarna").

Desse forfalskingane -

Dei første kristne var illgjetne forfalskarar i Romarriket, forklarer dr. Bart D. Ehrman. Dei dreiv med forfalskingar og motforfalskingar over ein låg sko, syner han.

At misjonsbefalinga i Matteus og Markus blei lagt til i lang tid etter dei første delene av evangelia, er godt kjent. Dei er nesten heilt sikkert forfalskingar, forklarer Joseph Wheless i boka Forgery in Christianity (2007, 221-29), og legg fram teikna på det:

Opptakta til dei fire krava som skulle gjelde ifrå Apostelgjerningane 15:17-29, var at apostelen Peter fekk eit syn med ein ny giv i. (Apgj 10:9-48; 11:1-18). Før den storhendinga, gjekk ikkje apostlane og preika for andre enn jødar, som dei kunne gjort om Jesus hadde gitt befalinga til apostlane like etter han hadde komme ut av grava, og dei skulle ikkje ha blitt paffe heller, då Peter fortalde dei han hadde gjort det. Fleire Paulusbrev stør ikkje "Matteus-befalinga".

Wheless peikar også på at dåpsformlane viser til treeinigheita, eit omgrep som blei til for konsilet i Konstantinopel i 381 evt. (etter vår tidsrekning). Wheless syner til Dr Joseph McCabe som seier om misjonsbefalinga, "Ho blei lagt til evangeliet som forfalsking då presteskapet blei forma." Wheless meiner befalinga var del i propaganda mynta på ikkje-jødar etter at jødane massivt hadde avvist Jesus og sekta hans. [Litt meir]

UTSTYR TIL GJETING vist ved San Narno Vescovo, Chiesa di San Giovanni Apostolo, Villa d'Ogna, Bergamo, Italia.

Utstyr til gjeting av toføtte sauar (bispeskrud).
Mykje av "gjetarutstyret" i gjengs kristendom kjem frå andre religionar i Romarriket: Bispehue, bispestav og så bortetter. Korset som kristent symbol kom til og blei kjent først på 300-talet, og religionar blandar seg. [Mykje meir]

Til lita nytte: Guds gamle planar

År etter år, hundreår etter hundreår heldt "Guds folk" på med å blote dyr slik Gud hadde knesett for nettopp dei (2. Mosebok, kap. 21 ff, særleg 3. Mosebok kap. 16). To geiter som blei rituelt blota årleg skulle ta vekk alle syndene til jødane det året. Ordet "syndebukk" kjem av denne brutale slaktarpraksisen, som Bibelen fortel var stifta av Gud for å vere varig. Det står i 3. Mosebok 16.

Det var dermed ikkje grunn god nok til å avrette han som hevda å vere Guds son, for å berge jødar. To geiter årleg var alt som skulle til, og den eine geita blei dessutan sleppt fri med tenkte syndebyrder lassa på seg.

Hoverande syndebukkgjering med avretting av vidt uvedkomande (dyr og Jesus) kan bli farleg i langdrag, med usunne tilhøve. I psykiatrien nemner ein for eksempel at hard scapegoating, som vi kan kalle syndebukkmakeri. Med tid og stunder gjer det folk nevrotiske og falne.

Jesus blei blota av Fadervår, og fekk seg ikkje til å gå imot at Gud ville avrette han til fordel for jødar. Men heile det erklærte opplegget til Faderen og som Jesus føydde seg etter, det feila stort, fortel evangelia. Få jødar meiner Jesus er anna enn ein falsk messias. (Wikipedia, "Judaism's view of Jesus")

Ein får vakte seg for høgst upassande tru

Den naive kristne kan ha blitt rundlurt. Somme blir nok narra av renkespel frå barndommen av, andre blir hardt kua og tvangsfôra med Paulus og tyna moralsk utan rettvise." (Markus 2:17).

Ein slakta geitebukk, ein vekkjaga geitebukk (3. Mosebok 16), og avrettinga av Jesus fekk ikkje alt på stell for Guds folk, og heller ikkje ord frå Jesus for jødar om bønnemakt og så vidare (Matteus 17:21; 26:39; cf. 19:26; 21:22; Mark 9:23; Johannes 14;12). Martyrar døydde i tusental og meir - millionar til sist. Dei kan ha trudd at verdas ende var nær likevel, som Jesus hadde sagt (Ehrman 2001), eller "alt var mogeleg" om dei berre hadde slik tru, eller bad. Men var dei jødiske, og var orda sterke nok? Eller heilt sanne?

Det står for eksempel i evangelia at Jesus ikkje blei bønnhøyrt av Far Gud då Jesus hang på krossen og bad for jødar. Talsmannen for bønner blei ikkje bønnhøyrd, etter det evangeliet viser.

Det er eit poeng og det er triste greier! Større ting enn urett skryt: Ein skal ikkje tru alt ein høyrer og ikkje alt som står prenta med svart i ei bok heller. Det er slikt Buddha seier, med meir.

Kven er menneskeson?

Somme vil seie livet er godt brukt om ein løftar opp menneskesonen (arameisk: barnasha), som mellom anna tyder å heve kvardagsmedvettet, vanemennesket, vanleg menneske, menneske. Neil Douglas-Klotz fortel at bar tyder "son" og nasha menneske, mann og kvinne, og ordet heng etymologisk saman med "skrøpeleg og gløymsk". For å løfte opp menneskesonen sin (heve medvettet sitt) tydde jødar lenge før Jesus til mystiske øvingar for å "stige opp til Guds trone". Lærde fortel at slike praksisar fanst i jødedommen både før Jesus og på hans tid. (Douglas-Klotz 2001, 162-63).

Det er eit maktmiddel å sitje på lære om at alt som skal til for å komme i himmelen, er å tru. (Jf. Matteus 10:7). Det blir som å gomle på ei brødskive berre i tankane, men utan å få næring. Fantasering er neppe vegen og alt ved livet. Det skal meir til for ein jødisk etterfølgar enn å kalle Jesus "Herre", fortel Jesus. (Matteus 7:21; 5:20; 7:13; Lukas 13:24).

Middelvegen og buddhisme

Dharma-hjulet

Det er flott å betre seg. Det kan skje på mange måtar. Den kjende Milarepa-soga fortel korleis det lar seg gjere å komme godt ut av det sjølv etter notoriske svartekunstar, står det.

Å bli betre og få det godt ved rett veg for seg ved (1) forstandig meditasjon og sjølvhjelp og (2) hjelp frå samkvem med vennar (sangha) og (3) klok og kunnig lære (dharma) å styre etter, er dei tre skattane i buddhismen. Sjølv-betring er jamt eit langtidsprosjekt.


Kristen-epistlar, feil kristendom, litteratur  

Douglas-Klotz, Neil. The Hidden Gospel: Decoding the Spiritual Message of the Aramaic Jesus. Wheaton, IL: Quest Books, 2001:162-64.

Ehrman, Bart D. Forged: Writing in the Name of God: Why the Bible's Authors Are Not Who We Think They Are. New York: HarperCollins, 2011.

⸻. Forgery and Counterforgery: The Use of Literary Deceit in Early Christian Polemics. New York: Oxford University Press, 2013.

⸻. How Jesus Became God: The Exaltation of a Jewish Preacher from Galilee. New York: HarperOne, 2014.

⸻. Jesus: Apocalyptic Prophet of the New Millennium. Paperback ed. Oxford: Oxford University Press, 2001.

⸻. Jesus, Interrrupted: Revealing the Hidden Contradictions in the Bible (And Why We Don't Know About Them). New York: HarperCollins, 2009.

⸻. The Lost Gospel of Judas Icariot: A New Look at Betrayer and Betrayed. New York: Oxford University Press, 2006.

⸻. Lost Scriptures: Books That Did Not Make it into the New Testament. New York: Oxford University Press, 2003.

⸻. Misquoting Jesus: The Story Behind Who Changed the Bible and Why. New York: HarperCollins, 2005.

⸻. The New Testament: A Historical Introduction to the Early Christian Writings. 5th ed. New York: Oxford University Press, 2011.

⸻. The Orthodox Corruption of Scripture: The Effect of Early Christological Controversies on the Text of the New Testament. New York: Oxford University Press, 1993.

Vermes, Geza. From Jewish to Gentile: How the Jesus Movement Became Christianity. Biblical Archaeology Review (BAR) 38:06, Nov/Dec 2012.

Wheless, Joseph. Forgery in Christianity: Documented Record of the Foundations of the Christian Religion. Norwich, Norfolk: Cosimo, Inc., 2007. (originally published in 1868). ⍽▢⍽ På nett hos Google Books og About.com.

Notar
  1. NRK: "Et flertall tror ikke på Gud". NRK, 18.3.2016.⍽▢⍽ Eit unyansert spørsmål gir opphav til dalande tal over dryge tretti år.

Kristen-epistlar, feil kristendom, opp    Seksjon     Sett    Neste

Kristen-epistlar, feil kristendom. Brukargaid  ᴥ  Ansvarsfråskriving
© 1999–2018, Tormod Kinnes, cand.philol. [E‑post]