Milarepa lærer å fly med forstand

Noko metta og varma

Tibetanske Jetsyn Milarepa (1040-1123) blei opplært i tibetansk yoga under Marpa Omsettar. Milarepa fortel om kva som hende han etter han blei sendt av stad for å meditere i einsemd på Himalaya-kanten:

"Eg gjekk i veg og fann ein stad der det voks fine nesler og ein liten bekk rann framom. Der kunne eg trene i å meditere. Der hadde eg ei hole.

Eg levde berre på neslesuppe og var utan klede. Kroppen min blei som eit skjelett, men grønfarga som neslene eg åt og drakk, og over skjelettet voks grønt hår.

No og då la eg den bokrullen eg hadde med, mot panna mi, og kjensla av han metta og lindra i magen. Eg svalt og hadde ingenting å ete.

Eg fekk teikn på ikkje å opne bokrullen enno. Då kom nokre grove jegerkameratar og løfta meg i vêret så grufullt at det fornærma meg der eg sat og mediterte.

"Vel, no løftar vi deg opp i lufta att, om du ikkje gir oss maten din!" sa dei.

Så gjorde dei det, og eg gret av smerte i den veike kroppen. Eg syntest så synd i dei at eg gret.

Den eine av karane sa då: "Hald opp no då; dette er ein verkeleg lama. Det er ikkje han si skuld at vi svelt." Og til meg sa han:

"Det er verdt å beundre - eg har ingenting imot deg; hugs meg derfor."

Dei andre la til for moro: "Hugs å bede om at vi blir verna." Så gjekk dei leande av garde og blei arresterte, alle saman. Leiaren blei avretta, og alle dei andre fekk stukke ut auga sine, unntatt han som ikkje ville krenke meg meir."

Noko å rose, eller?

Eit år etter meinte Milarepa det var best å halde fram med meditasjonsøving. No meinte han elles at han hadde nekta seg mangt lenge nok, og tvinna klefiller om kroppen for å ha noko ly i Himalaya-høgda.

Harde gamle jegerar fann han året etter.

"Her er ei vond ånd!"

Dei kunne ikkje finne anna enn nesler rundt beinrangelet, og då blei dei rørt til respekt og sa:

"Det her er verdt å rose."

Dei la endatil att mat til han. Då blei han overveldande glad, så glad at han ikkje hadde kjent noko betre før, i all den tida han hadde strevd og meditert -

Han naut jegermenyen til det gjekk makk i han. Då kom han til at det ikkje var noko for han å ete kjøt, og tenkte:

"Når eg no et og delar med makkane, er det å rane dei. Det er ikkje verdt å rane nokon."

Slik fall han tilbake på neslesuppe.

Kven er den elendigaste?

Framfor fjellhola. (Frå bokomslag basert på Tibetansk ikonkunst).

Etter enda eit år sat han i kontemplasjon då nye jegerar kom innom. Dei pirka i han med boge-endane sine for å forvisse seg om det var ei vond ånd eller noko levande som sat slik, mager og grøn. Dei meinte helst det var ei vond ånd. Då lærte han dei å lage neslesuppe.

"Om eg hadde hatt kjøt, bein, merg og feitt, ville eg hatt mat som smakte, men slikt har eg ikkje hatt i mange år. Bruk nesle til krydder, til å jamne suppa med, og til å salte med til sist", sa han til dei.

Dei kom til at å leve på slik mat og ikkje ha anna enn samanknytte filler om seg, fekk fram at ein ikkje verka som noko menneske.

Dei heldt fram: "Om du hadde fått teneste som tenar hos einkvan, ville du hatt mat. Du er den elendigste stakkaren i heile verda!"

Eg sa: "Sei ikkje det. Eg er ein av dei heldigaste; eg har fått møte Marpa, omsettaren. Og no sit eg langt vekke frå der folk lever og bur.

Men de, på den andre sida, samlar saman synder ved å kappast med kvarandre, underordna altfor dumme og ureinslege mål."

Så song eg dette for dei:

Å vere klar i hugen er jammen komfortabelt."

Søstera Peta finn han

Milarepa hadde ei søster, Peta. Til henne sa jegerane då dei kom derifrå:

"Enten det er dyr eller menneske, så er "Å vere klar i hugen er jammen komfortabelt" frå bror din som sit og sveltar seg og ligg an til å døy av lidingane. Det her er del av ein song han song for oss."

Då skreik ho:

"Bror min rømte i veg, og eg blei svekka ved å bli aleine. No er eg tiggar i elende." Så skreik ho til nokon bad henne pent om å stoppe. Det enda med at søstera Peta kom berande med ein sekk mjøl til broren. Då ho fekk sjå han, blei ho fælen.

Auga låg djupt under augebryna, kroppen var skinn og bein, og blågrøn av nesler. Musklane var skrumpa vekk, og det blågrøne håret som stod som buster opp skalla, var så stive at det forma eit kratt. Lemmane såg ut til å knekke ved neste vindkast. Ho meinte det var ei vond ånd, men tok mot til seg og sa:

"Er du mann?"

"Eg er Milarepa", sa eg.

Ho drog kjensel på stemma og svima av. Då blei han glad og lei samtidig. Kunne nokon ha det verre, spurde ho då ho vakna, og sette i å gråte og bere seg utan stans. Broren forstod å trøyste henne med nok ein song:

Høyr på songen til bror din.
Maten eg et, er for bikkjer og svin.
Skrotten er beinrangel blitt.
Eg er som ein galning med grøn kropp sommar som vinter, innvendig og utvendig.
Men ved å meditere rett
skal eg få Brahman-kunnskap*
og bli født på nytt.
Det blir sagt at kvar og ein har 8,400,000 fødslar
i varme og fukt, i lågaste organiske livsformer,
og at krona på verket er å bli født som menneske.

Då søstera høyrde dette, sa ho: "Hadde dette vore sant, hadde det vore verdt å høgakte."

Ho gjekk broren på klinga og ville ha han til å halde opp å meditere i skogen, men då song han:

Guruen er slektningen,
om eg døyr som eleven hans.
Blir eg sjuk og døyr av svolt
og søster mi ikkje veit av det,
kjem rovfugl og et det vesle som er att.
Spyfluger vil suge kjøt,
og makkar vil ta seg av kjøtet som er att.
Det er eg bra nøgd med.
Kunne eg døy slik for meg sjølv, ville det vere bra.

Ei som følgde søstera, sa:

"Den songen er verdt å høgakte."

Søstera sa til broren: "Skulle eg komme og finne at du er enno levande, kjem eg med noko å kle deg med."

Så gjekk dei to kvinnene, og Jetsyn sat aleine att og blei sterkt forvirra, står det i kjeldeskrifta. Det var no han fann det bra å opne bokrullen frå guruen sin. Det han las seg til, førte med seg at han førebudde nervane sine for veldige indre omskapingar av seg.

Puppa blir sommarfugl

Milarepa tok seg enda meir saman og begynte å trene så han blei klar og roleg. Ved det vakna overnaturleg kunnskap - og han blei også hjelpt av gagnleg mat som Peta skaffa han. Då meinte han at rett overnatur-kunnskap også kunne vinnast ved å ta vel vare på høveleg kropp og helse, og utan å gi opp nærande mat og behagelege klede. Dette gjæve fekk søstera lære han, ved å hjelpe han med mat som gjorde han sterkare. Ho måtte leve mest som tiggarkjerring å rekne - Då song han som best han kunne:

Ja, vurder kvar gåve ut frå kva ho fører til,
ikkje kva ho kostar i augeblikket.
Min vesle suksess avhang av rettvise, vanlege folk.
Kropp er vanskeleg å få.
Det gode spirer best fram på røtene når kropp og sinn får gro ved bra mat.
Det er best for alle vesen. Nyttig, ja.
Og i oppriktige bønner ligg gylne sjansar og dormar.
om dei ikkje blir krenka.

Milarepa gjekk vidare og fortel:

"I nokre av draumane mine kunne eg heretter blir til mange hundre personar, alle med dei same undergåvene som eg sjølv. Kvar av desse draumepersonane kunne fare gjennom verdsrommet og dra til ein av Buddha-himlane, lytte til det som blei undervist der, og så komme attende og preike rett lære til mange personar.

Eg kunne også forvandle kroppen min til ein flammande lysmasse, eller til ei rennande eller roleg vassmengd. Ja, eg fann ut at eg hadde vunne endelause gåver (om enn i draume). Det gjorde meg så glad at det oppmuntra!

Her heldt eg fram og så kunne eg det. Eg kunne faktisk fly utan vengar av noko slag. Somme gongar flaug eg over til eit slott for å meditere. Andre gongar flaug eg til vasskjelda der eg hadde ei god hole."

Slektningen ser han fly over bygda

Ein gong Milarepa var ute og flaug slik, kom han til å passere over ei lita bygd, Long-da. Der heldt ein fjern slektning på å pløye eit jorde med sonen sin. Då Milarepa flaug over, sa den sonen:

"Sjå der, ein flygande mann!"

Faren hans svarte: "No - det var ein gong ei slem kvinne som fekk ein son som gjorde mykje vondt - Milarepa, han som svalt seg. Kva er det å gle seg over at ein slik ein flyg over hovudet på oss?"

Sonen sa utan å skamme seg: "Om ein mann kan fly, kva gjer det at han elles blir kalla ingenting verdt?" Han heldt fram med å sjå på mens Milarepa flaug vidare.

Milarepa:

"No kunne eg hjelpe alle vesen eg ville hjelpe, men eg fekk ordre av gudinna over meg om å velje djup meditasjon, slik Marpa, læraren min, hadde kommandert. Eg kunne ikkje gjere noko betre enn berre å meditere for meg sjølv. Det blei det mest høvelege. For no hadde eg nådd oversanseleg kunnskap og overnaturlege evner, og folk hadde sett meg fly i lause lufta. Blei eg verande der dei hadde sett meg, ville grove og harde legge bører på meg ved å bede om kjempehjelp mot skade, verning og oppfylling av dumme ønske. Det ville eg ikkje. Det kunne endatil freiste meg. Derfor fôr eg min veg."

Krukke og jegervink

Ein dag kom Milarepa til å snåve utanfor meditasjonshola Dragkar-taso mens han var nokså naken og bar på leirkrukka si - ganske naken var han mest støtt. Han glei på ein stein rett utanfor hola og datt over ende. Handtaket gjekk sund, krukka rulla vekk og gjekk i knas, men sjå - det dukka opp ei ny krukke frå innsida av krukka. Den nye var grøn og av størkna neslesuppe som hadde festa seg på krukkeveggen. No skjønte Milarepa kor lite varige jordiske ting er, og laga ein hymne over den nyttige hendinga:

Leirpotta fanst, no gjer ho det ikkje.
Slik går det med alt, før eller sidan.
Derfor skal eg halde fram.
Krukka var alt eg eigde.
Ved å gå i tusen bitar, har ho blitt guru (lærar) for meg.

Mens han song, kom enda nokre jegerkarar forbi. Dei var ute etter å få eit måltid mat ved hola, og sa:

"Nei, så grøn og tynn du er!" Dei baud han på mat, og mens dei åt, sa ein av dei yngste.

"No, du verkar kraftig bygt, så korfor plage deg så grassat og nekte deg mest alt? I verda kunne du vel få bra oppgang, ri ein hest som ei løve, stikke som mang ein tornebusk i kvass strid, ja, kuve fiendar. Ved å samle og grave saman rikdom kunne du verne dei som er mest glade i deg i slekta, og du kunne bli glad. Eller du kunne bli rik og glad gjennom handel - eller i verste fall bli tenar for å få god mat og klede. Alt slikt ville nok vore betre. Det lèt ikkje til at du har visst alt dette før, så set i gong med det same."

Ein av dei gamle jegerane: "Han klenger seg til nokon, og kan vel ikkje bry seg om verdslege og velmeinte vink frå slike som oss."

Han vende seg til meg: "Ver god å synge ein song. Det vil gjere godt."

Milarepa svarte: "Det ser ut til at de alle held meg for å vere elendig. Men ingen i heile vide verda er så glad. Og ingen kan skryte av eit edlare og meir storvegs vellykka liv, om de berre kunne fatte det. Høyr", sa han, og song:

Milarepa-hymne

"Kroppen eig mitt eige alter. Det er brystkorga.
Inni hjartet ser eg ein jamsida trekant. Han er var.
Hugen er hesten i innvendig-landet, han dansar og fer som ein vind.
Lasso må brukast for å tøyme hughesten: For å fange hesten,
bruk "berre eitt tiltak" som lasso.
Meditasjon kan du halde han fastbunden til.
Høveleg undervisning gir fôr.
Når han blir tørst, vekk betre medvett frå indre kjelder i himmelrommet.
Frys han, nå tomrommet og lås han inne der,
Vekk skilje-evne som grime på han, ha bra forsett som sal,
Bra og sterk livskraft held innvendig-hesten still,
mest som reimer rundt hovud og mule.
Merksemd er ryttaren, han kjem i salen frå når intellektet er ungt og rått.
Altruisme er hjelmen.
Kontemplasjon er kappa over dyret.
Med rett tolmod på ryggen til skjold
Måla er lange spyd å halde framåt.
Sverdet ved sida heiter gløgg og oppvakt, altså intelligens.
Fråver av hat kan vere den slanke pilkroppen, oppvakt medvett er pilspissen.
Å vere åndeleg er bogen som kan bøye seg og rette seg med pang i gapet og svelget mellom rette måtar og kloke.
Spenn bogen fullt ut og ha samkvem i innoverland.
Pilene som blir skotne slik, dett ned mellom landa og treffer trufaste i å vere dydige og gode.
Slik blir slekter verna og vonde overvunne -
Hesten i innvendigland bykser og renn mest heile tida.
Målet er å vinne god kontroll og fagna meistring.
Hestebaken er platte tilknytingar i verda.
Framdelen maktar å sikte seg rett inn på å bli utfridd.
Ved å bli rette slags hestemann, kan eg bli tatt til Buddha-land (Paradis).
Det er det eg er glad over.
Andre gleder lystar eg ikkje etter lenger."

Ein oppstrammar til ungjentene

Etter denne songen gjekk Jetsyn til ein stad som blir kalla Tingri. Nokre kjekke ungjenter gjekk på vegen og fekk sjå den heldige. Dei sa:

"Så elendig og fæl! Berre synet gjer oss nervøse."

Men Jetsyn meinte dei var rett uvitande. Han gjekk bort til dei og sa:

"Jenter, ikkje tal slik. Det er rosverdig å ha medynk, men medynk og opphøging av seg sjølv passer heller dårleg saman."

Så song han:

Vegen til gudars Olymp,
han er vakta av englar,
no står han open.

ϾϿϾϿϾϿϾϿϾϿϾϿϾϿϾϿϾϿ

Milarepa-stubbane er korta ned og attfortalde frå boka Tibet's Great Yogi Milarepa [Tm] på Oxford University Press, redigert av W. Y. Evans-Wentz. (Med atterhald om feil i attgivingane).

Milarepa flyg høgt