Kristendom er ein religion som kjem frå jødedommen. Dei dominerande, kristne læresetningane utanom dogma som kom til lenge etter, står i Det nye testamentet, den andre delen av Bibelen.

Det er i dag om lag to milliardar som kallar seg kristne her på planeten, men ein skal ikkje vente at alle desse er ekte og truande kristne. Statistikk frå Noreg, til dømes, syner at sjølv om 70 prosent av folket er med i Den norske kyrkja, er det berre litt under 50 prosent som har eit kristent livssyn. Prosenttala dalar, jamvel om tradisjonen mellom folk er full av kristent tankegods og skikkar som liksom høyrer til. [1]

Det finst godt, mindre gale og heilt gale stoff i Nytestamentet. Når ein ser vekk frå jesusorda som var meint berre for jødar, kjem ei anna ulempe attåt. Det er at skriftene i Nytestamentet rommar tvilsame delar. Det var til dømes tvil i lange tider om Openberringa frå Patmos skulle få bli med. Ho verkar forblomm, fleirtydig. Det kan så vere.

Utvalet av tekstar som kom med i Bibelen vi kjenner i dag, verkar noko tilfeldig. Av grunnar som desse er termar som bibelrøre og smørje kloke å famne og hugse. Men imellom svada, smørje og talar som minner om vanvett og toskeskap ligg enkelte godord. Smørje er definert som "samanrota masse; vilkårleg blanding, røre", og det er gode grunnar til å hevde at omgrepet treffer i store drag. [jf. Paulusorda i Ap.gj. 26:24-25; 1 Kor 1 Cor 1:18 ff; osv].

Kanskje det er greiast å halde Nytestementet heilt vekke frå seg for å la Sanningsanden få spelerom, enda om ein ofte finn tungetale i samband med besetting. I andre høve blir tungetale rekna som ein nådegåve, jamvel om folk kjem og taler i tunger utan å vite kva dei meiner med slikt, og sjølv om andre kjem settande og hevdar dei skjønar slikt fordi dei har fått nådegåver til det. Forsking gir vink om anna som elles kan bli oversett: Somme innbiller seg mangt og mykje. Andre spelar skodespel, som til dømes "eg har tolkingas nådegåve".

Det er heller ikkje lett for alle som seier dei har nådegåver, å finne vise og gode ord ved tungetale. Å "prøve åndene" bakom, vil seie å sjekke opp det ein kan. Det viser seg at tungetale ikkje er noko eksklusivt kristent fenomen, men er kjent frå anna hald, som gamle Egypt, gamle Hellas og meir. [◦Meir]

Det typiske er at tungetaletolkinga stør den sentrale lære i krinsen til tolkaren. Nokon som tala i tunger, blei spela inn, og så blei tungetalen spela for mange som trudde dei hadde nådegåva til å tyde tungetale. Tydingane deira var heilt forskjellige. Dei klarte ikkje å få meining med tungetalen.. [Utdrag frå Jeff Wehr, "Speaking in Tongues," Our Firm Foundation, Vol. 11, #11, 1996-NOV-11, vist til i "Speaking in Tongues: Religious Studies". Religious Tolerance. [◦Lenke]

Evangeleskrivarar og brevskrivarar i Nytestamentet var tungetalarar. Det kom dusinvis av evangelium og brev i den gamle kyrkja. Kan ein stole på tolkingar av dei? Det kan dreie seg om spel. Kan ein ikkje få seg til å tru det som står i Nytestamentet er påliteleg, som orda til gledesdreparen Jesus mot at ikkje-jødar skulle få del i dei, i frelsa, i riket hans, skulle ein heller ikkje stole for mykje på alle dei andre orda i Nytestamentet, tenker eg. "Better safe than sorry," heiter det.

Mange bibelord har elles parallellar mellom ordspråka. Det finst vel gode og dårlege bibelord også, liksom gode og dårlege ordtak.

- sila fram frå mykje anna rart

Tomt og dumt preik. Delar av Bibelen er tomt og stundom gale ættesnakk, enda det står at tomt snakk fører folk vill [jfr. Titus 1:10].
Faktafeil. Somme utsyn og soger stemmer ikkje med fakta, om sennepskornet som veks fram til eit digert tre. Eventyret om bønnestengelen som voks over skyene og inn i eit kjempeland, er i samme gata: fantastiske forteljingar.
Feil versjonar med gal tru til følge. Og det finst for ulike versjonar av hendingar - til dømes av korleis Judas døydde. Han hengde seg ein stad, og fall på magen på ei mark så alle innvolane hans taut ut ein annan stad. Begge versjonane er i Nytestamentet. [Matteus 27:5; Ap.gj. 1:18]
Det står sprikande forteljingar som ikkje gir likeins versjonar av hendingar eller rekkefølger av hendingar alle stadar. Det er nemnt ovanfor at det står at Judas døydde på to ulike måtar i to ulike bøker i Bibelen: (1) av å henge seg (Matteus 27:5), (2) av eit stygt fall på magen, så innvolane taut ut [Ap.gj 1:18]. "Ja takk, begge delar", var det ein som fantasifullt foreslo. No vel, éin av desse grunnane kan vere mogeleg, men ikkje begge samtidig, sidan den eine versjonen gjer den andre nokså lite truverdig.
Om det finst ulike versjonar i evangelia av hendingar, er somme feil - eller alle er feil. I beste fall er det berre éin versjon som er pålitande, i verste fall ingen. Ingen skulle få pådytta bibelrøre i minst tre ulike versjonar, som til dømes hendingane rett før Jesus forsvann frå grava: ulike aktørar, ulike rekkefølger, og fare for villfaringar går saman.
Faren er gal tru: I dei første versa i Romarbrevet (jfr. v. 3) kjem døme på at Jesus var av Davids hus gjennom Josef, og son av Gud etter at mora blei med barn etter gjesting av ein Herrens engel. Son av God ved ein engel eller sånt noko og son av Josef - det eine utelèt normalt det andre - om ikkje Josef var engelen . . .
Ullen om ikkje tvilsam språkbruk. Er ei mor til mange barn ei rein jomfru? Det står at Jesus hadde fire brør, og søstrer attåt, og likevel held pavekyrkja på at mora er evig jomfru. Etter det same låke resonnementet kan mange mødre bli kalla jomfruer. [Matteus 13:55; Markus 6:3]
Krenkande bloting kalla rettferdig. Kristendom føreset at uskyldige får svi så skyldige får gå fri. Religionsforma er tufta på ein mentalitet som vil ha blot av uskyldige. I Det Gamle Testamente var det dyr som blei blota etter detaljerte reglar "ovantil". Dei gamle hebrearane blei detaljstyrte slik. I Nytestamentet blei Jesus blota, "det uskyldige blotelammet", etter at det Gudgitte og lovfesta blotet av to frelsande geitebukkar årleg "gjekk av moten", utan at det er forklart korfor. Bibelsjusk! [Lukas 22:42; 3 Mosebok, kap. 16]
Det er hovudideen med å fakke uskyldige og la dei bøte for andre sine synder som krenkar. Jesus gret og bad om å sleppe å bli offerlam, men ofra blei han - det er trua. Og han blei ofra for jødane, og ingen andre, står det. Den etterhengte misjonsbefalinga sist i Matteus lèt då også til å vere ei seinare forfalsking [Joseph Wheless har analysert det].
"Korrupt Fader, stakkars son." I det store og heile var jesusblotet ei tapt sak i det at jødane slett ikkje kjente røysta til gjetaren som trengte seg på, og ikkje ville ha han heller. "Gi oss heller Barabbas!" skreik dei. Barabbas var ein fengsla drapsmann, står det. Så Jesus trudde han var kommen for å utfri "Guds folk", men det gjekk likevel ikkje som tenkt, og han var ikkje populær nok til å sleppe korsfesting. Det påståtte soneblotet var ikkje tingen, ser vi av Bibelen. Ein ekte og rettvis Far i høgda vil berre ikkje gå inn for slik vanæring som manipulert drap og "frelsesslakt" er. [jf. Johannes 17:25].
Ut frå ei klassifisering frå Buddha, kan eg ikkje rekne blotbasert religion som høgt, fordi det jo ligg pining og urett bak slikt.[Detaljar]

Ein skulle vite betre enn å falle pladask for demagogisk snurrepiperi, som at det ligg jublande frelse i å avrette bakar i staden for smed ("rette baker for smed", etter Peter Wessel) eller annan sott som går. Det finst bra, religiøs utfalding høgare enn glorifisert vikarbloting av uskyldige, syndebukkgjeringar og verre. Det betre burde ein jamføre med jo før jo heller, mot å bli narra eit langt liv. Gautama Buddha formulerer dette godt, skulle eg meine. [Meir]

Prøv andene

Det er lovande å halde seg godt til sanninga, ikkje lyge, ikkje forfalske, ikkje vitne falskt, ikkje indoktrinere usant tullball i hovuda til barn for makt og kontroll og tyranni i verda.

Det heiter at "apostlar" som skreiv dei sprikande evangelia som etter tid kom med i Bibelen, hadde blitt fylt av sanningsanden bak tungetale or tydingar av tungetale. Det er ei sak med mange sider. Bibellærde har funne fram til at evangelia i Nytestamentet ikkje var skrivne av dei fire apostlane, men kom til seinare. Og lar ein tekstane vitne, går det fram at dei stemmer ikkje med kvarandre innbyrdes i alt, trass i seinare redigering og glatting for å få til nett slikt. Dermed kan barn og unge fort blir dupert av "barnerovets bibeltru". Barnedåp (ikkje frivillig dåp) og militærteneste er to etterhengde praksisar også. Dogmene som kom til i kyrkja, viser ingen og liten samanheng med forståinga i dei eldste evangelia. (Vermes 2005; 2010).

For å snakke om barnedåp: Det er ikkje noko særleg bibelsk. Det trur iallfall mange protestantiske grupper. Barnedåp har nok tent herrane sin kontroll over massane meir enn mykje anna frå Middelalderen av. [Wikipedia, s.v. "Infant baptism"]

Det er blitt klart for kritiske bibelgranskarar at det er ikkje sant alt som står i Bibelen, til dels imot store ord om at sanningsande følgde med dei første kristne, dei som forma ulike evangelium - fleire dusin slike evangelium, til dels oppdikta, til dels med noko felles. I same grad som ein finn grelle feil og usanningar i Nytestamentet, i same grad syner det at det kartet (miss-trua) ikkje stemmer med terrenget (fakta). Kva skal ein stole på: Klart gale kart eller terrenget ein har framfor seg? (Jamfør t.d. Matteus 27:5 og Apostelgjerningane 1:19).

Der det finst fleire ulike versjonar, er ikkje alle versjonane sanne. Somt i Nytestamentet er forfatta utan Sanningsånda som Jesus sa skulle vere med jødekristne, vitne, minne om han og lære dei - Sjå på fruktene og prøv åndene, står det i eit brev.

Først dumpa dei orda etter Jesus, så tok dei dei med att. Det er ikkje konsekvens nok i slikt

Apostelgjerningane 15:19-29 handlar om at alle apostlane og Heilaganden knesette at berre fire ting skulle vere tiltrengte for ikkje-jødiske kristne, men ikkje eitt ord av Jesus. Han tala jo berre for jødar og heldt andre utanfor! Dette fann stad på apostelmøtet i Jerusalem ca. 49 AD, og blei grunnvollen for all vidare kyrkje. Dei fire vilkåra er tatt opp att i Ap.gj. 21:25.

Mange årtider seinare blei det "silt" fram fire evangelium frå eit breitt utval som fanst då, men dei var og er ikkje tiltrengte for folk med Anden, går det fram av grunnsetningane i Apostelgjerningane 15:19-29. Jamfør Apostelgjerningane 15.

Gledesdreparen Jesus. Vonde jesusord til jødar om sjølvskading, om å gi så ein blir fattig, ikkje planlegge framover, gi etter for vonde så dei kan ta heim, eigedelar og anna - røve uforstyrra og utan motstand -, og orda til støtte for slaveri og vikarblot (Matteus 5:17-19) - fungerer som gledesdreping i stor skala i det store og heile, og kan vanskeleg vere ei vellykka løysing for godt folk og fe (jf. Matteus 5). Gledesord: Å droppe dei befalingane kan ikkje reknast som feil for alle som fell inn under Apostelgjerningane 15:19-29. Vi ser han ville sjefe over andre, og kalla apostlar til seg for det. Mange av dei fór ifrå han etter harde ord frå han. Og verken apostlane eller Anden fann det verdt å ta med Jesusord som vesentlege for ikkje-jødar. Dei skulle ikkje ha det verre enn jødar, bestemte dei. Det går klart fram, det.

Dermed har ein sjukehus og ikkje eit massivt Bort med sjukehus, traktorar og dynamitt! Her er alt som trengst ei god tru som gjer sjuke friske, kastar fjell i havet og drikk ormegift og lar daude gravlegge daude, til dømes." Her blir det skissert nokre av underkreftene som Jesus skulle ha love sanne, truande jødar og ikkje andre, same kva dei andre kan ha innbilt seg gjalt for dei. Mot under-tulltru generelt: [Test deg sjølv]

Av ein eller annan grunn verkar det ikkje som om folk som har ete blodmat, reknar seg som like syndige som horande, enda om desse to verkar temmeleg jamstelte ut frå Apostelgjerningane, kapittel 15; vers 23-29, der dei fire vilkåra for "vanleg kristne" står. Inkonsekvensar og fall er ikkje godt.

Mental helse og betingingar

Om Jesus heiter de blant anna: "Han har ei vond ånd i seg, han er frå vitet. (He is demon-possessed and raving mad)." [Johannes 10:20] og "Denne karen spottar Herren! (This fellow is blaspheming!)" [Matteus 9:3]. Han blei avretta. Var det røyk utan eld under, spør du kan hende. Ein har eit verktøy til å prøve ut kva slag Jesus var etter jordisk målestokk. Det er lister over dei viktigaste kjenneteikna til ulike slags personlegdomsforstyrringar - Ei liste kjem frå Verdshelseorganisasjonen, WHO, og ei anna frå the American Psychiatric Association, APA. Dei har mykje felles, naturleg nok.

Om vi setter opp kva som står i dei fire evangelia om Jesus, kjem det fram eit bilde av ein multipsykopat - i gamle dagar kunne dei kanskje seie stordjevel. (Sjå t.d. Mark 3:30). Kor klokt var det? Gå gjennom listene og prøv forsiktig. Hald det på det jamne og ta ikkje for sterkt i, for evangelia fanst ikkje då han levde. Dei er dels dikta til i ettertid, og vi har ingen jesusord som vi veit er heilt autentiske, oppsummerer Gesa Vermez (2005).

La det vere ei påminning.

Hegn om den mentale helsa. Heldigvis finst mange fine måtar. Gode bøker for slikt er skrivne; det er mange råd å få. Rasjonalitet er verdifullt og det skulle ingen forsake.

Har ein fatta at ein er ganske indoktrinert og redd i bringa på feltet kalla "på heilag grunn" eller noko slikt, kan ein finne eit anna heilagfelt i tillegg, eller to og fire, så ein har meir enn eitt felt å gå inn i med den bundne libidoen sin - gusten barneindoktrinering bind hugar slik. Men med to eller fleire "heilagfelt", kan ein fri seg frå mykje og få meir futt (livne monnaleg). Det er iallfall mi eiga erfaring.

Eg vil ta fram berre eitt felt her: Ramakrishnas liv og verksemda som følgde i skuggen hans. Framand tilfang krev opent sinn og god fordøying - og å vente med å dømme og fordømme til ein har blitt vis og gjæv. Det finst mange gode bøker om guruen, både lengre og kortare, men få som er greiare for å få oversyn enn Life of Sri Ramakrishna (jf. boklista nedst på sida). Mahatma Gandi har skrive forordet i boka.

Først ikkje frisk eller heiderleg, så tigge om Jesu blod - det er jammen usselt!

Somme meiner dei er heilage fordi dei seier Jesu blod - figurativt slaktesaublod - har dekt over syndene deira. Det er nok ikkje så gildt som det høyrest ut. Det eine er at det er usselt å la uskyldige og uvedkommande li for andre sine misgjerningar som slaktedyr. Korrupt er det vel også mang ein gong, til dømes i ein rettssal. Det andre er at eit par geitebukkar årleg skulle nok ha avverja Guds bloting av Jesus for å gagne jødane, etter det 3. Mosebok 16 fortel. Ja, det står i Bibelen. Men fortel evangelia fakta? Det er del av det store spørsmålet.

Det står elles i to av evangelia:

Kor mykje meir verdifullt er eit menneske enn ein sau! [Matteus 12:12; jf. t.d. Johannes 10:2-6]
Det er ikkje dei friske som treng lege, men dei sjuke. Eg har ikkje komme for å kalle dei rettvise. [Markus 2:17; jf. Matteus 9:12-13; og Johannes 10:2-6].

Når ein legg saman to og to, går dette fram: Det er betre å vere menneske enn dyr, betre å vere frisk enn kristen. Dei som er friske i hugen, treng ikkje Jesus og jublar heller ikkje over ussel bloting av andre så dei sjølve slepp unna dyre følger av feil handlingar - og treng såleis ikkje å leve meir eller mindre på falsk om lag som hordedyr. Det er faktisk dette Jesus fortel. Slikt kan ein suge til seg som overordna også.

Kan hende ein dessutan skulle jamføre korleis Jesus er skildra i evangelia, opp mot kjenneteikna på sinnssjukdommar. Jamfør ein nytteleg studie her: [Lenke]

Det gjeld jamt å vere sterk nok til å leve ut gode innsikter. Det får ein berre prøve, sidan tullball finst men ikkje hjelper nokon ting.

〰ೞ⬯ೞ〰

Gamle sjølvmotseiingar

Det står i Bibelen at to geitebukkar skulle brukast årleg for syndsforlating for heile folket [3 Mosebok 16]. Det årlege geiteblotet blei borte, og det blei også harde krav om geiteskinnstelt til varige seremoniar omkring dei for paktarka [2 Mos 27:21] – som forsvann som løfteordet "Huset ditt og kongeriket ditt vil vare for alltid føre meg; trona di vil bli etablert for alltid." [2 Sam 7:16]. Klare og sterke ord . . . men ikkje oppfylte.

I tillegg finst mange sjølvmotseiingar [Dit]. Fleire av versa taler imot andre vers, eller gir andre hovudbodskap.

I Bibelen taler ein hyppig om gjengjeld og Guds straffedom, men studer kva kjendisane i Bibelen har gjort.

Kong David dreiv hor med ein annan manns kone og sette mannen i fremste rekke i hæren sin for å få mannen drepen i strid. David svor etterpå til ein profet som gjesta han, at ein som stal ein sau frå ein fattigmann skulle drepast. I staden tigga han Gud om tilgiving.
Tolv av sønene til patriarken Jakob braut seg inn i haremet til gamlefar sin og låg med konene til far - det var før Moselova kom i stad og forbaud slik framferd - og dei fekk sidan dei tolv stammane i Israel oppkalla etter seg. [2 Sam 12:1-13 ff].
Moselova krev avliving av folk som sankar ved på laurdagar [4. Mos 15:32-36], ikkje berre horkarar og snik-drapsmenn (kongar som gir sjølviske, feige ordrar som blir kamuflerte mord på eigne soldatar).
Maria blei gravid utanfor ekteskap. Etter Lova (5 Mosebok 22:20, 23, 24) skulle ho steinast i hel på trappa til far sin og med Jesus-fosteret i magen, men det hende ikkje. Jesus sa likevel at Lova skulle gjelde . . . Skulle han gjort det? (Matteus 5:17-19). Dei hyllar så mangt, dei som lever rangt.
Jesus, som blei avrette som ein gudbespottar, kom også med ein profeti om verdas undergang, ein som ikkje kom då han sa det ville skje. Bart D. Ehrman (2001) tar opp dette fæle: Ein falsk profeti skulle profeten drepast for, sa Lova (5 Mosebok 18:20-22. Jf. Jeremias 50:36 og Ezekiel 13:9) - men Jesus var alt avretta for blasfemi då verdas undergang ikkje kom som han sa.

Såing og hausting

Jesus seier at læra hans er berre for jødar, så den skal vi ikkje snakke om - (Matteus 15:24; 10:5-8; Vermes 2012). Ikkje-jødiske kristne er under ein annan Deal. (Ap.gj. 15:19-29). La oss heller snakke jordbruk, i lys av det bibelske "som eit menneske sår skal det hauste (Galatarbrevet 6:7)." Herren vil at det skal vere slik, står det også. Det er ei tru. La oss halde oss til fakta som er observerbare:

Kva ein haustar og kor mykje heng elles saman med blant anna klima, jordsmonn, frøkvalitet, og frøslag, stell og andre åtgjerder og forhold, som stell av jorda og godt vern av grøda og mot tjuvepakk. Det er mykje som skal til i tillegg til sjølve såinga.

Somme plantar ber frø same året dei blir sådde. Andre ber frø i toårige syklusar. Andre, tre og busker, kjem ikkje med frø før etter nokre år, men då kan dei produsere bra mange også.

Solsikke ber 800-2000 frø i året, og Miconia calvescens ("fløyelstre") er i stand til å produsere fleire million frø per år per plante dersom treet har blitt 3-4 meter høgt og er minst 4-5 år gammalt.
Kan gjengjelda for synder bli desto fælare og låkare og meir massiv om utlikninga drøyer? Ein skulle heller gjere rett for seg så snart ein kan.

Det er ikkje bibelsk lære at gjengjelda er nøydt til å følge "auge for auge, tann for tann" – altså 1 til 1. Slett ikkje. Det står blant anna: "Gi likt att, gi dobbelt opp", står i Openberringa 18:6. "Likt att" fører (fort) med seg ein auke på 100 prosent for kristne, står det der.

Og så var det haustinga av det sådde - haustinga som kan gi mangedobbelt att, kanskje millionfold og billionfold for visse frø.

Den som ikkje sår neper, får neppe neper å hauste. Kor mange, kor store, og kor gode dei blir på smak, kjem an på mangt anna, som sagt. Eitt enkelt frø kan gi opphav til tusenvis av nye frø å hauste. Kor mange, det kjem an på planteslaget og grunnen. Det som blir sådd på steingrunn er kanskje ikkje til nytte i langdrag.

Gledesbodskap?

Avsanna suttru

Jesusord var berre for jødar, står det

Gildt i Bibelen