• Innleiing om tyske ordspråk
• Nokre tyske på nynorsk
• Litteratur og merknadar

Innleiing om tyske ordspråk

Direkte, tyske ordspråk kan hjelpe realisme når dei blir høveleg brukt. Nedanfor kjem 60 tyske omsett og gitt att om kvarandre, og på dei neste sidene - hovuddelen - kjem tyske ordspråk på tysk og nynorsk. Jamfør elles: [Ordspråk på tysk og engelsk].

Ordspråk. Ordspråk blei mykje nytta i oldtidskulturane - i Kina, Egypt, India, osv. Ordspråka som kom til i Europa, blei brukt til å undervise i rett levevis, både i mellomalderen og seinare i det vide tysk-romerske keisarriket og granneland. Etter kvart har ordtak blitt skrivne ned og gitt ut på tysk også, etter at latin stegvis blei danka ut ifrå 1500-talet og vidare utetter. Det finst over 12 000 tusen tyske ordspråk.

Tysk. Tysk er det offisielle språket i Tyskland, Austerrike og Liechtenstein, eitt av dei tre offisielle språka i Sveits og eit av dei offisielle språka i Tsjekkia. I Luxembourg snakkar folk ei tysk dialekt.

Frå kunsten å bruke ordspråk, tyske og andre

"Allen ist das Denken erlaubt, doch vielen bleibt es erspart." Alle har lov å tenke, men mange blir spart for det. (Pyter 2005:13) Førsteklasses ordspråk fremmer breie oversyn og utsyn. Ein kan legge til "i stor grad", "meir eller mindre" og anna for seg sjølv; og vurdere tinga sjølvstendig attåt ordspråka, for ei slik handsaming er jamt føresett for å få rimeleg utbytte av ordtak dersom det er noko i dei, vel å merke. "Kunsten å reservere seg hendig og helst elegant" er av og til overlag nyttig i dagleglivet. Det gjeld å seie ting nesten likeglad, iallfall å sjå til, og så vidare (nedanfor).

Nokre tyske på nynorsk innleiingsvis

Alder vernar ikkje mot toskeskap.

Alle er ikkje sjuke, som stønnar å og o.

Av sår og skadar skal ein bli klok.*

Avveksling gir appetitt.

Bekymre deg ikkje over ulagte egg.

Betre å spare frå toppen [av bingen eller sekken eller kva det er] enn ved botnen.

Bruken fastset jamt prisen.*

Den beste orsakinga kan vere å ikkje gjere det meir. [Mod]

Den kloke ventar på tida si.

Den som held ålen i sporden, har han verken halvt eller heilt.

Den som ikkje aktar seg sjølv, blir ikkje akta av andre.

Den som ikkje kan tvile, er fordumma.

Den som ikkje tvilar, er dum.

Der det er rotnande kjøt og kadaver, kjem det også fluger.

Det ein har, aktar ein heller lite etter kvart.

Det er ikkje kvar avgrunn som har rekkverk.

Det er otte som fører til avguderi.

Det finst alltid nokon som misunner.

Det som skjer dagleg, aktar ein knapt. (Det er vanens makt.)

Dovne bønder finn ikkje ei god eng.

Ein god klosterforstandar roser klosteret sitt.

Ein skal høyre mykje før eit øyre fell av.

Eit dårleg eple øydelegg heile hurven.

Enga er veikare enn bonden.*

Eplet fell ikkje langt frå stammen.

Etter ein fæl dag skal ein gjere kvelden hyggeleg.*

Få er utan eit mein.

Før ein snittar av éin gong, skal ein måle to.

Godt folk lyttar normalt til den andre partens versjonar også. (fritt)

I god åker veks det også ugras.

Ingen er for gammal til å lære.

Kjærleiken veks med kvadratet av avstanden.

Korleis vi bruker ein ting avgjer korleis den ser ut.

Kveldstale og morgontale blir sjeldan heilt samde.

Låg alder er bra, men gammal ungdom duger ikkje.

Morgonen er djupt sorgfull.*

Morgonen er klokare enn kvelden.

Når ein har godt med tid, skal ein studere.

Nød og trong kan bryte jern.

Også dette går over.

Om reven preikar, så pass godt på kyllingane.

Otte fører til avguderi.

På mange skuldrer er godt bore.

Pengar aleine gjer ein ikkje glad.

Plag ikkje dyret for moro, for det kan kjenne smerte som deg.

Ros ikkje dagen før kvelden har komme.

Sanning har eit vent andlet men klesplagga er sundrivne.

Slik er livet!

Slik som det er nyttig, slik blir det halde i akt.

Som åkeren, så gulrøttene.

Som du mot meg, så eg mot deg (like for like).

Spar mens det er tid, så har du når du treng (i nøden).

Sparsemda held på garden.*

Studer med rikeleg tid.

Tørking er nyttig når ein ikkje drar ut i regnet.

Ta gamle til råds, unge til dåds (gamle til råd, unge til gjerning)

Utolmod hjelper heller sjeldan mot vondet.

Ver sparsam så du beheld huset.