• Katten og kalvekotelettane
• Isbjørnfrykt i balanse
• Ei påliteleg kjelde
• Vesledottera sitt verk
• To døtrer
• Å tru den rette
• Innfløkte spørsmål

Katten og kalvekotelettane

Ein dag sende Ullmund heim eit og eit halvt kilo kalvekotelettar og ein lapp der det stod korleis han ville ha dei kokt, og at han ville ha dei til kveldsmat.

Han skulle vere vekke heimanfrå heile dagen, så kona hans blei aleine heime så lenge. Ut på dagen stelte ho i stand eit enkelt middagsmåltid for seg sjølv. Men då nokre av venninnene hennar kom uventa innom, stelte ho snøgt i stand kotelettane til dei og seg sjølv, og gode var dei.

Om kvelden kom Ullmund heim med god appetitt og spurde om kotelettar var ferdig kokte. Kona var redd for at han skulle bli fælt sint på ho for at ho hadde spandert alle kotelettane på venninnene og seg sjølv, så ho laug og sa at katten deira hadde ete dei.

Ullmund fekk straks tak i den vesle katten, sette han på vekta og fann at han vog eit og eit halvt kilo, det same som kotelettane.

Han vende seg til kona og sa: "Dersom det som står på vekta er kotelettane, kor er katten vår? Dersom dette er katten, kor er kotelettane?"

Isbjørnfrykt i balanse

Ein dag strødde Ullmund noko pulver på marka rundt huset sitt.

"Ullmund, kva er det du gjer?" spurde einkvan.

"Eg vil halde dei farlege isbjørnane unna."

"Men det er ikkje isbjørnar på hundre mils avstand?"

"Der ser du."

Ei påliteleg kjelde

"Kor gammal er du, Ullmund?" spurde einkvan.

"Førti", sa Ullmund.

"Men det sa du jo for to år sidan då eg spurde."

"Det stemmer. Eg står alltid ved mitt ord!"

Vesledottera sitt verk

Ein tid budde Ullmund uti øydemarka med familien så han fekk forhold til å faste i stor einsemd, utan telefon eller anna kontakt med folk. Første dagen tenkte han med seg sjølv, "I dag er det den første i denne månaden. Korleis skal eg halde lettvint rekning på dagane vidare her ute, utan aviser, radio, telefon eller noko slikt? Jo, eg vil lage ei leirpotte og legge ein småstein i ho dag for dag. Når det er tretti steinar i potta, er fasta forbi."

Dermed tok han til å legge steinar i potta, ein kvar dag. Men ein dag kasta dottera hans mange steinar i potta med dei vesle hendene sine. Litt etter kom vandringsfolk uventa innom og spurde han: "Kva for dag i månaden er det i dag?"

Det var den tjuefemte i fastemånaden, men Ullmund visste ikkje det. Han sa: "Vent litt, så skal eg sjå etter." Så gjekk han inn og tømde potta, og fann syttifem steinar i ho.

Han sa til seg sjølv, "Dersom eg seier dette talet til folk, kjem dei til å kalle meg ein tosk."

Dermed gjekk han tilbake til dei og sa: "I dag er det førtiandre dagen i fastemånaden."

Men, sa dei, "det er aldri over trettiein dagar i ein månad, så korleis kan du seie det er den førtiandre i dag?"

"Eg viste eigentleg måtehald", sa Ullmund "Dersom de fekk sjå rekneskapen eg har i potta, ville de sjå det er den syttifemte i dag."

To døtrer

Ullmund hadde to gifte døtrer. Ein dag dei kom saman til han, sa han til dei: "Vel, døtrer, korleis går det med dykk?"

No var den eine gift med ein bonde, og den andre med ein kar som laga takstein.

Den eine dottera sa: "Mannen min har sådd mykje korn. Blir det nok regn og ikkje tørke, gir han meg ein ny kjole."

Den andre sa: "Mannen min lagar takstein av leire, og har lagd ei stor mengd av dei som skal tørke i sola. Dersom det ikkje blir ein drope regn, gir han meg ein ny kjole."

Ullmund sa: "Ein av dykk ligg jammen dårleg til, men kven, må fuglane vite."

Å tru den rette

Ein dag kom ein mann heim til Ullmund og bad om å få låne ponnien hans.

"Han er ikkje heime", svarte Ullmund.

Med det same vrinska ponnien bakom huset.

"Ullmund", sa mannen, "du seier at ponnien ikkje er heime, og så er han her og kneggar bakom huset ditt."

"Kva!" sa Ullmund. "Ein hest trur du på, men ikkje gråskjegga folk?"

Innfløkte spørsmål

På Ullmund si tid drog tre lærde preikarar gjennom mange land og rike, og kom til sist til Finland. Den finske kongen skulle gjerne hatt det slik at dei forstod at han hadde den sanne trua. Dei tre sa: "Kvar av oss har eit spørsmål til deg. Dersom du kan gi oss svar, skal vi omvende oss til di tru."

Alle gjekk med på dette, og då viste det seg at ingen ved det finske hoffet evna å svare på spørsmåla frå dei framande. Kongen utbraut, "Ingen riket mitt og ingen i heile Norden kan visst gi svar til desse karene."

Ein hoffmann svarte: "Kanskje Ullmund vestpå kan."

Kongen gav straks ordre om å hente Ullmund i båt og i ein fart. Straks han kom i land, kleiv han opp på ponnien sin, som også var med, og rei til kongen. Kongen fortalde han korleis det låg til.

Ullmund vende seg til preikarane og sa: "Kva er spørsmåla dykkar?"

Den eine av dei sa: "Kor er midt på jorda?"

Ullmund peika straks med stokken sin beint ned mellom føtene sine og sa: "Her under er det, akkurat her, og utan tvil!."

"Korleis veit du det?" sa den andre.

"Dersom du tviler" sa Ullmund, "så ta eit måleband og sjå etter."

Den andre preikaren sa, "Kor mange stjerner er det på himmelen over oss?"

Ullmund sa: "Like mange som det er hår på ponnien min."

"Korleis veit du det?" sa den andre preikaren.

"Dersom du tviler", sa Ullmund, "så kom og tel håra. Dersom det er nokon skilnad, så sei det straks."

"Har du telt håra på ponnien din då", sa preikaren.

"Og har du telt alle stjernene på himmelen?" sa Ullmund.

Den tredje preikaren steig fram og sa: "Kor mange skjeggstrå er det i skjegget mitt?"

"Like mange som det er hestetagl i halen på hesten min, sa Ullmund.

"Korleis veit du det?" sa preikaren.

"Dersom du ikkje trur det, så skal du telje etter", sa Ullmund.

Preikaren ville ikkje gi Ullmund medhald.

"Dersom du ikkje synest svaret er rett", sa Ullmund, "så kom hit og la oss plukke skjeggstrå frå fjeset ditt og tagl frå hestehalen, eitt og eitt. Så får vi sjå kor rett det er."

Preikaren innsåg at ein grundig etterrøknad ville bli verst for han sjølv, så han sa til dei to kameratane sine: "Eg trur eg går over til den kongetrua, eg", og det gjorde dei to hine også.