Ettertanke

Ordet toleranse kjem frå det latinske tolerantia, det å tole; halde ut noko. I samfunnet gjeld det kor store og hyppige avvik frå ei uttala eller underforstått norm som blir tillatne. Det handlar om både evne og vilje til å tole og leve med meiningar, haldningar og handlingar som ein sjølv ikkje godtar eller reknar som haldbare, men som hine falbyr med meir.

Donald-hylling

Donald-teiknaren Carl Barks gjekk bort i august 2000. Han blei 99 1/2 år gammal. Donald Duck har alt glide inn i kulturlivet, og Carl Barks blir kalla den mest leste forfattaren på kloden. Han skildra tinga grafisk og kort. Ved det utpensla Barks ein teiknarstil for å krystallisere kjernesekvensar;

Skrelle vekk mykje overflødig;
Fokusere godt på livlege gestar for å klarere hovudgang i glimt;
Forenkle både nyttig og fint.

Det gode skiljet mellom deltakar og tilskodar er etter den norske filosofen Hans Skjervheim (1926 -99) [1996]. Det bør koplast saman med "umaken verdt" også for det er ikkje alt som lønner seg.

Slikt kan svare seg, men det finst grenser for det meste. Albert Einstein var talsmann for å gjere alt så enkelt som råd, men ikkje enklare. "Everything should be made as simple as possible, but not simpler." Det nærmar seg ein vits, men meininga hans er at forenklingar kan høve om og når slikt passar. Forenklingskunst er enkelt skissert og finn uttrykk i fysikken også, gjennom Occams barberkniv. Det finst mang slags kunst elles også der forenkling er i høgsetet: Teikneseriar som Knøttene, for eksempel. Nokre få, enkle strekar -

Midt i Mjølkevegen

Bli rette sort deltakar i det som høver godt, og førestill deg det rette før du gjer det. Ein gammal indisk myte handlar om å kinne drusteleg og vinne meir enn smør til sist.

Midt i Mjølkevegen for å vinne lykka

Det var ein gong ein elefant som slengde ein blomekrans på marka. Dette blei sjåaren Durvasas harm over, for han hadde fått kransen av ei kvinne med runde hofter. "Dette tilgir eg ikkje", sa sjåaren; han var av det uforsonlege slaget.

Frå då av gjekk verda tom for lykke og framgang, plantane og urtene visna og døydde, og folk blei både grådige og veike. Gudane blei nedkriga av ei undergruppe demonar, så dei flydde til Bestefar Gud. Han sa til dei: "Bli med til den sida av mjølkehavet (d.e. Mjølkevegen) som ligg lengst vekke herifrå, så får vi vite korleis vi skal gå fram for å vinne lykka tilbake."

Det gjorde dei, og fekk høyre dei laut samarbeide med demonane som hadde slått dei så fælt, i å røre om i mjølkehavet til lykka kom opp att i form av nektar. Det gjorde dei også, og brukte fjellet Mandara som rørepinne. Dei kinna og kinna for å vinne nektar ut av det, og til sist kom lykka sjølv.

Gudane gledde seg over dette. Dei stal all nektaren også. [Dimmitt og van Buitenen 1978, 94-98]

◎ Kan det vere så enkelt at ein vinn storlykka - som student og elles - ved å vere nett og rørete og sleppe unna med det mens ein søker finare kontaktar?

Dei rette måla i verda er ikkje alltid over skyene, for det er stort sett høveleg for menneske utan vengar og anna til å fly i tynn luft, utan luffar og finnar for å svømme i djupet, og utan tenner og klør til å bore gangar nedover i jorda. Men å bu i romslege parklandskap kan vel høve. Dette vil seie at dersom vi heng i langt vekke frå hageland, så strever vi kanskje til fånytte med mangt. Litt etter litt kan ein få for seg nett det.

I boka Oriental Humour (1963) kjem Reginald H. Blyth med at mykje ifrå religionar i fjerne Austen kan forvekslast med humor.

~ೞ⬯ೞ~

Isolert

At det er ein fåming som ikkje kan løyne visdommen sin, kan jo stemme -

Broilerliv

For kanskje førti år sidan var det ein amerikansk ungdom med uvanleg høg, målt intelligens. Det blei kjent, og som følge blei han tatt ifrå foreldra av staten for å få broilerutdanning til gagn for staten. Det er stor sjanse for at han blei mindre fri av di han ikkje hadde vett til å dølje for staten kor makelaust gløgg han var, men heller gagne seg sjølv betre enn å miste nærkontakt med famile og vennar og tidlegare miljø. Skikkelege "vinn-vinn"-opplegg er betre.

Eit problem i feltet er at studentbroilaren neppe fattar kva han går glipp av og mister etter kvart dersom han også blir ribba for samanlikningsgrunnlag.

Men ein skal ikkje dømme ungdommen fordi han mangla livserfaring og anna input som kan vere tiltrengt for å sjå forhold i kvitauget, sjå lukt igjennom massiv einsretting i skolegangen og stå opp med "Det er ein tosk som ikkje kan løyne kor smart han er (It is a fool who cannot hide his wisdom.)."

Det ordtaket gjeld der "naive smarte" blir utnytta og utbytt-overlista for smartheita si og blir bitre etter alt dei har gitt frå seg utan nok i byte, utan å få det som skal til for å realisere seg sjølve godt og fredeleg, til dømes.

◎ Broilerliv kan gi status på mange felt, men også gå utover trivsel i langdrag, nære kontaktar og meir til.

Atombombe-makar

Det er ikkje alltid at sjølvgjort er berre godt. Ein ungdom i New York som blei kalla eit ungt geni, fekk styresmaktene i USA på nakken då han fann ut korleis ein kan lage si eiga atombombe på kjøkkenet så å seie. Når slikt tar overhald, blir ikkje livet kjekt å leve. Å lage atombomber er ikkje koseleg, blir neppe skatta, men det fell inn under vitskap. Vi har elles lov å skilje mellom vitskap det er gagn i for folk, og annan vitskap.

◎ Ein skal lære å passe seg!

Kunstbrøl, kunstraut og andre lydar

Kunst er noko som blir presentert som kunst. Å knurre og lage annleis lydar kan også kallast kunst. Jodling og plystring også. Så lettvint kan det vere å gå for kunstnar: ein gir seg ut for plystre-artist, plystrekunstnar. Det finst slike. Kunst kan vere så mangt. Den store livskunsten er verdt å fakke.

La oss legge til at ord som "god nok" eller "rett forstått" må knytast til slagord som "education, science, culture", og at hovudord treng å bli konkretiserte, og gjerne i lokallivet og mot dagens pampevelde.

To vink:

Inn for det enkle som går bra.

Eitkvart kan ein gjennomføre så enkelt og rimeleg ein klarer.

Blanda ❀ 7