| |||||
|
| Reservasjonar | Innhald |
|
Røyrdrummen og hærfuglen"Kor liker flokken din best å beite?" spurde ein mann ein gammal gjetar. "Her, der enga ikkje er for feit og ikkje for mager", svarte gjetaren, "elles har ikkje dyra godt av det." "Korfor ikkje det?" spurde mannen. "Kan du høyre den dumpe lyden der borte på marka?" svarte gjetaren, "det er røyrdrummen [1]! Før var han gjetar, og det var hærfuglen [2] også. No skal du høyre historia deira: Røyrdrummen gjette feet sitt på ei feit, grøn eng der det stod mange blomster, og kyrne blei heilt ville og ustyrlege. Hærfuglen dreiv derimot bølingen sin opp på dei høge, ufruktbare berga, der sanden fyk. Kyrne blei magre og kraftlause der. Når buskapen skulle heim om kvelden, kunne ikkje røyrdrummen få tak i kyrne; dei sprang vilt av stad. "Kom, brokete kyr", ropte han, men dei brydde seg ikkje om det. Og hærfuglen sine kyr kunne ikkje stå på beina, så matte var dei. "Opp med dykk, opp med dykk", ropte han, men det hjelpte ikkje. Dei blei liggande i sanden. Slik går det når ein ikkje kan halde seg på den gylne middelvegen. No gjeter ikkje desse fuglane kyr meir, men den dag i dag skrik røyrdrummen 'Kom, kom', og hærfuglen 'Opp, opp.'" Ord
BiedronningaDet var ein gong to kongssøner som gjekk ut på eventyr, men dei forfall til eit vilt og utsvevande liv og kom ikkje heim att. Yngstebror deira, som dei kalla Einfaldig, gav seg då i veg for å leite etter dei. Men då han endeleg fann dei, gjorde dei berre narr av han fordi ein som var så einfaldig, trudde at han kunne klare seg ute i den vide verda når det ikkje ein gong hadde lykkast for slike kloke hovud som dei. Dei drog likevel vidare i lag alle tre, og kom til ei maurtue. Dei to eldste ville rote opp i ho for å sjå kor forskrekka dei små dyra blei, og sprang av stad med mauregga. Men Einfaldig sa: "La dyra vere i fred. Eg liker dårleg at de forstyrrar dei." Dei gjekk vidare og kom litt etter til ein sjø der det svømte mange, mange ender. Dei to brørne ville fange nokre og steike dei, men yngstebroren sette seg imot det og sa: "La dyra vere i fred. Eg held ikkje ut at de drep dei." Noko etter kom dei til eit tre der det var ein bikube med så mykje honning at det rann nedetter stammen. Dei to brørne ville tenne opp bål under treet for å kjøve biene og ta honningen, men yngstebroren sette seg imot det igjen. "La dei små dyra vere i fred", sa han. Etter ei tid kom dei til eit slott der stallane stod fulle av steinhestar. Dei gjekk gjennom alle salane i slottet, men det var ikkje eit levande menneske å sjå nokon stad. Til sist kom dei til ei dør der det hang tre nøklar. Midt på døra var det ein lem som dei kunne kikke gjennom, og dei såg då at det sat ein liten, grå mann ved bordet inni stova. Dei kalla på han ein gong og to gongar, men han høyrde det ikkje. Tredje gongen reiste han seg endeleg opp og kom og opna døra. Han sa ikkje eit ord, men førte dei til eit rikt dekka bord. Då dei hadde ete og drukke, viste han dei til kvar sitt soverom. Neste morgon kom han inn til den eldste og førte han bort til eit steinbord. Der stod det skrive opp tre oppgåver som måtte løysast om slottet skulle bli fridd. Det første var å samle tusen perler som høyrde til kongsdottera og som låg under mosen i skogen. Om det mangla så mykje som ei einaste ei når sola gjekk ned, blei han som skulle samle dei, til stein. Den eldste gjekk inn i skogen og leita heile dagen, men då sola gjekk ned, hadde han funne berre hundre, og blei straks til stein. Neste dag ville den nest eldste prøve lykka si, men det gjekk ikkje mykje annleis for han, for han fann berre to hundre perler og blei også til stein. Til sist kom turen til den yngste broren. Han leita og leita, men det gjekk berre seint. Han sette seg sturen på ein stein og gret. Mens han sat det kom maurkongen som han ein gong hadde frelst, med fem tusen maur, og det varte ikkje lenge før dei små dyra hadde funne alle perlene og samla dei i éin haug. Den andre oppgåva var å hente nøkkelen til kongsdottera sitt soverom, og nøkkelen måtte hentast opp frå havbotnen. Då yngstebroren kom ned til vatnet, kom ei mengde ender svømmande. Det var endene han ein gong hadde berga. Dei dukka til dei fann nøkkelen og kom med han til guten. Den tredje oppgåva var den vanskelegaste. Kongen hadde tre døtrer som låg og sov. Guten skulle seie kven som var yngst, enda dei såg heilt like ut. Det var ikkje anna skil på dei enn at dei hadde ete ulike slag søtsaker før dei sovna. Den eldste hadde ete eit stykke kandissukker, den andre litt sirup, og den yngste ei skei honning. Ei bie kom summande. Det var dronninga til biene som guten hadde frelst. Ho sette seg på munnen til kvar av dei tre døtrene etter tur, og blei sittande på munnen til ho som hadde ete honning. Av det skjønte guten kven av døtrene som hadde ete honning og var den yngste. No var trolldommen løyst. Alle vakna, og dei som var blitt til stein, blei menneske og dyr att. Guten som hadde vore klok og god mot dyr på vegen, blei gift med den yngste kongsdottera. Ha blei konge då far hennar døydde, og dei to brørne hans fekk dei to andre søstrene.
|
