| |||||
|
| Reservasjonar | Innhald |
Knut var noko til gutPå ein gard i Opherad tente det for mange, mange år sidan ein gut som heitte Knut. Ein dag i slåttonna skulle Knut i skogen og leite etter hesten. På høgda mot Lifjella sette han seg for å kvile. Då høyrde han nokon som tralla og song: Eg tente ein gong, Guten sat og lydde. Kven kunne det vere som song? Om litt byrja det å lokke: Kom Ringlei og Ranglei Mens det lokka, såg Knut ei lang rad med kyr komme rekande ned lia rett framfor der han sat, og så blei dyra borte i eit skar i fjellet. Knut skunda seg alt han vann for å prøve å treffe kyrne att, men då han kom over på hi sida av fjellet, såg han med eitt ein overlag gild gard i lia rett nedanfor han. Ei jente gjekk ute på tunet. Ho var fager å sjå, og Knut skjønte det var ho som song. Knut gjekk nærare garden, men då såg og høyrde ho han, og så blei det borte, alt saman. Knut fann hesten ikkje langt derifrå. Då han drog på heimveg, høyrde han det song att, men såg ingenting. Då han kom heim, fortalde han det han hadde sett, men frå den dagen blei han halden for nokså rar av seg. Eit år etter gifta han seg med ei fager jente som ingen kjende. Ingen visste kor ho kom frå heller. Knut slutta i tenesta si, og sidan høyrde ingen noko meir til han.
SteinkastetEit slakt fjellparti låg midt i bytelinja mellom to gardar. Dei to grannane som eigde gardane, hadde blitt usamde om kor bytet stod mellom gardane. Til sist blei dei samde om at dei to skulle stå opp til vanlig tid neste morgon og gå mot kvarandre, og der dei møttest, skulle skiljelinja vere. Morgonen etter gjekk den eine bonden austover mens den andre hadde forsove seg. Då han som forsov seg kom farande ut av døra, stod grannen i tunet hans. Etter avtalen skulle bytet dermed gå der i tunet. Då spurde bonden som hadde forsove seg om han ikkje kunne få flytte bytet tilbake eit steinkast. Det fekk han lov til. Mannen tok ein gild stein og kasta. Steinen fór i veg og råka stammen på eit stort furutre oppå berget og spratt nesten heilt tilbake til skigarden utanfor tunet der mennene stod. Der blei steinen liggande, og der blei gardgrensa.
Sterke, kloke TholvI Osadalen [1] budde i gamle dagar ein sterk kar som heitte Størk. Han fekk ei lovsak mot bispen, og hogg etter han på tingstua i Hauso [2] - den største gamle røykstova [3] som enno står i Kinsarvik [4], men hogget gjekk i dørstolpen, og bispen slapp unna. Størk forlét tinget og frykta at bispen ville hemne seg på han. Kort etter kom også bispen med mennene sine inn i Osafjorden [5], men Størk, som hadde utkik på den høge Osanuten [6], såg dei i god tid. Han la no råd med sonen Tholv, og dei blei samde om at Tholv skulle fare ut til bispen og finne ut kva bispen hadde i sinne. Tholv var både sterk og klok. Han tok med seg ei tønne øl i båten, og då han kom nær bispen, baud han bispen velkomen og spurde han om han kunne skåle for han. Bispen sa ja, og så løfta Tholv heile øltønna opp og drakk av spunsholet. [7] Då bispen såg kor sterk Tholv var, ville han helst sleppe å frå bråk med han. Han spurde også om Størk hadde mange slike søner. "Han har Tholv", sa Tholv. Bispen trudde no at Størk hadde tolv kjempesterke søner, og blei så redd at han straks vende om att utan å gjere noko av det han hadde komme for.
Ord
Ute etter geiter, ikkje etter gullEin mann som hadde mange geiter, skulle ein kveld ut i marka etter geitene. Då han kom bort til ein tverrbratt berghammar som stakk fram oppi dalsida, fekk han brått sjå ein jutul som stod attmed berget, og i handa hadde han ei sølvskål med mykje gull og sølv. Jutulen rette ut skåla til mannen og ville gi ho til han. Mannen tok etter skåla, men då jutulen sa at mannen laut legge eitkvart av stål i skåla før han kunne få ho, tok mannen handa til seg brennkvikt. Av dette meinte jutulen at det skulle følge fred med ætta i seks slektledd fordi mannen ikkje ville ha noko gjævt for ingenting. Så blei jutulen borte i berget. Mange år etter var det ein annan i ætta som helsa på jutulen ved same bergveggen. Mannen hadde fått høyre at jutulen var sterk i nevane, og derfor hadde han lagt ein hestesko inni vanten sin, mannen, i tilfelle ei møttest og skulle handhelse på kvarandre. Då jutulen dukka opp og ville handhelse og klemte til, laut jutulen rope ut, "Au, au, det er handfaste karar i ætta!" Hesteskoen klemte han heilt saman. Han fór straks inn i berget, for han hadde skadd handa si då han klemte som mest. Sidan har han knapt nok vore ute av fjellet sitt. Og på ættegarden blei dei aldri plaga av underjordiske sidan.
Prestberg-jutulen og Johannes BlessomOver Våge prestegard står det ein ås med furutre på. Og under åsen er eit lite fjell med kløfter og bratte veggar. Det er Jutulsberget som Storm har laga ein song over. Beint ovanfor prestegarden på Vågå er dette tverrberget, og frå gammalt har det heitt Prestberget. Ved eit spel frå naturen syner det seg ein port i ein av dei bratte bergveggane. Når ein står nedved kyrkja og ser opp i berget, ser ein ei lysare strime i bergveggen. Strima ser mest ut som ei svær dør. Det er Jutulporten. Står ein på brua over den viltre Finne-elva eller på engene på andre sida og ser denne porten over svevande pyntelekkjer av hengebjørk og yppig lauvverk og tar innbillingskrafta litt til hjelp, så formar bergporten seg til ein dobbeltport. Øvst opp kjem porten saman ved ein gotisk spissboge. Gamle bjørker med kvite stammar står som søyler på begge sidene, men tretoppane når ikkje opp dit bogen tar til. Og gjekk bergporten berre ei kyrkjelengd innetter, kunne Våge bakeri stå under spissbogen med tak og tårn. Det er ingen vanleg port; det er inngangen til jutulslottet. Det er sjølvaste "Jutulporten", ein diger portal. Det største troll med femten hovud kan gå makleg gjennom utan å bøye nakken og kvinke. I gamle dagar, då det skal ha vore meir naturleg samkvem mellom menneske og troll, var det slik at når somme ville låne hos jutulen eller tale med han i andre ærend, var det skikk å kaste ein stein i porten og seie: "Lat opp, jutul!" For i Prestberget budde det ein jutul med kona si i gammal tid. Då folk i bygda hadde tatt ved kristentrua og bygt seg kyrkje, tykte nok Prestberg-jutulen ille om det. Men det gjekk på eit vis likevel, like til dei fekk klokka opp i kyrkjetårnet, for slik ljoming står ikkje bergtroll ut med. Det var ein søndagsmorgon klokkene lét første gongen, og ljomen kom klar og sterk oppover mot Prestberget. Jutulen sat trygt og arbeidde på eit skåkemne [A], og kona heldt på å elte ei stor, gild smørdeig ho nettopp hadde tatt ut av kinna [B]. Best dei heldt på slik, kvar med sitt, nådde ljomen av klokkene inn i berget til dei. Men då blei kona fælt sint. Ho treiv smørdeiga og smeiste [C] nedover mot kyrkja så det kvein, og jutulen sjølve kasta skåkemnet etter. Hadde dei råka som dei meinte, hadde dei gjort att for lyden av klokkene; men smørdeiga rakk ikkje fram, og skåkemnet gjekk for høgt og langt. Smørdeiga datt ned nord for kyrkja, og der står ho den dag i dag med tjukkaste enden ned. Skåkemnet ligg langt sør på Vollom om nokon er huga til å sjå det. Såleis slapp kyrkja skadelaus, og sidan har ikkje nokon merkt at dei to har lege etter ho. Heller ikkje har jutulen vist seg meir enn ein gong sidan, etter det somme veit, og det var då han skyssa ein døl frå Vågå heim att frå Kjøpenhamn. For eit par år sidan kom eg ein ettermiddag til prestegarden av sosiale grunnar - for å ha vore innom - men familien var på setra. Ingen var heime utan ein gammal døl. Då eg bad om det, følgde han meg opp til Jutulporten. Vi banka på, men ingen kom og lét opp. Dei undra meg heller ikkje at jutulen ikkje ville ta imot oss. No på sine gamle dagar gav han vel sjeldan audiens, for å dømme etter alle spora av steinkast i porten, har han vore svært plaga av gjestingar. "Ein av dei siste som såg han", sa dølen som var med meg, "det var Johannes Sørigarden frå Blessom, nabogarden til prestegarden. Men han ønskte visst han aldri hadde sett han" la han til. "Johannes Blessom var nede i Kjøpenhamn og skulle prøve å få retten sin [E] i ein eller annan prosess. Her i landet var det ingen rett å få i dei tidene. Og når ein ville ha rett, var det ikkje anna råd enn å reise dit ned. Det hadde Blessomen gjort, og det gjorde sonen hans etter han også, for han hadde og ein prosess. Ja, Blessomen hadde ei sak mot einkvan, og for den saka skuld laut han reise like til Kjøpenhamn ein gong. Og så fall dette så ulageleg til at han ikkje blei ferdig til å reise frå Kjøpenhamn att før om julekvelden. Så var det den kvelden og mørkt i gatene. Johannes hadde snakka med storkarane og gjort frå seg, og gjekk på gata og var stur, for han var huga heim. Att og fram i gatene gjekk han og dreiv. Best han gjekk slik, fekk han sjå atti snerten på det som måtte vere ein gudbrandsdøl borti gata. Karen som strauk forbi som snøggast kunne jamvel vere vågeværing i kvit kufte med taskelokk og knappar så digre som sølvdalarar. Han hadde beksaumskor og snøsokkar, grå vest og raud huve, og etter det var Johannes viss på at det var gudbrandsdøl. Det var ein stor, svær mann. Johannes syntest han skulle kjenne han og, men den andre gjekk så fort. Han onna seg etter og nådde han att og spurde kor mannen var ifrå. "Du går fort, du", sa Johannes. "Ja, eg får nok skunde meg", svarte mannen, "for eg skal til Vågå i kveld." "Ja, gi eg kunne komme dit eg også", sa Johannes. "Du kan få stå på med meg om du er ferdig til å reise heim att, Då skal du få skyss å snakke om, for eg vil heim att til kvelds", svarte mannen", sa mannen, "for eg har ein hest som trør tolv steg i mila." Det var mykje, tykte Johannes. Han var også forundra over at han ikkje kunne kjenne att sambygdingen sin. Det karen sa om å reise heim att til kvelds, det enste ikkje Johannes noko større, det var sikkert noko fleip frå mannen, tenkte Johannes. For det var ikkje så greitt å gjere ei reise frå Kjøpenhamn til Vågå i dei dagane. Elles var Johannes så glad for at han skulle få både følge og skyss at han tok seg ikkje tid til å tenke over det eine eller det andre. Då det skulle bere i veg, skulle Johannes stige på bakpå, og så drog det åt så det berre bles. Dei reiste og Blessomen hadde nok med å halde seg på meiane. Det gjekk beint fram både over land og strand, gjennom vêr og vind så han verken kunne sjå himmel eller jord eller visste om dei fór på landjorda eller i lause vêret. Nei, slik vedunderskyss hadde aldri Blessom hatt før, etter det han hugsa! Ein stad var dei nede og kvilte ei ri. Kor det var fann han ikkje ut av, men der var vakkert, tykte Johannes. Han var ikkje god til å få greie på nokon ting, for det glima og lyste så det var ikkje råd å feste auga nokon stad. Så med eitt sette gubben av stad att derifrå. Johannes ansa eit mannehovud på ein stake, og etter det bar han til å bli noko fælen. Litt etter sansa Johannes han vanta eine votten, for han tok til å fryse på fingrane. Han fortalte den hine korleis det var, og bad om å få stige av og finne att votten. "Eg gløymde att eine votten min der vi kvilte; no frys eg på neven", sa han. "Du lyt tole det, Blessomen. Votten nyttar det lite å sjå etter, han ligg att halvvegs mellom Kjøpenhamn og Vågå", sa mannen, "men no er det ikkje langt att til Vågå, og der vi kvilte var halvvegs." Då tok Johannes til å få ein tanke om kva slags kar han var kommen i følge med. Det gjekk som ein pil med dei, og det var ikkje råd for Johannes å få greie på kor dei fór. Han kjende seg ikkje att før dei kom nord på Sambusvollane, og han blei glad då han såg at han var i bygda att, for han tykte det såg så ulikt ut med denne skyssen eit bel. Då dei kom nord åt Finnbrua, stansa den framande, for her skulle Johannes stige av og gå opp åt Blessomgarden. Johannes takka for skyssen og lét vel om det at han kom så snøgt heim att. Men med det same dei skildest, sa mannen: "No har du ikkje langt heim. Om du skulle få høyre ein smell når du kjem oppi bakkane, må du ikkje sjå deg attende eller snu på hovudet. Gjer du det, kjem du til å angre det resten av livet. Så lov meg å ikkje sjå deg attende om du høyrer nokon dur eller ser eit slags lysskin." Nei, han skulle nok akte seg for det, meinte Johannes, og med det skildest dei. Mannen køyrde sin veg over Finnebrua, og Johannes tok oppover bakken. Best som Johannes var kommen eit lite stykke opp i bakkane, høyrde han ein dur og ein stygg smell borti Prestberget. Med eitt blei det så lyst på vegen framfor han at han syntest han kunne ha sett å ta opp ei nål. Han gløymde reint det han hadde lovd, og så var han ikkje god for å halde seg. Han snudde på hovudet og såg bort i berget. Der stod Jutulporten på vid vegg. Det lyste ut frå eldstaden og blenkte på alt gullet og sølvet der inne. Det skein og lyste ut gjennom steinberget som av mange hundre lys. No såg Johannes den framande han hadde hatt skyss med. Midt i opninga stod han. Det var jutulen, og no gjekk han inn gjennom døra. Med det same han var innkommen, small porten att så det dundra, og det blei kolande mørkt. Johannes skulle snu hovudet att - men halsbeinet var blitt stivt. Frå den tida gjekk Johannes med hovudet på snei. Slik gjekk han så lenge han levde." Ord
Sølvskatten i skogenDet kan vere sølv i ein haug i skogen nokså langt austpå. For nokre hundre år sidan var det eit møllebruk i ein av bekkane i lia nedanfor haugen, slik gardmøller kunne vere i gamle dagar. Ein kveld heldt møllaren på å male. Då kom ei kone og bad om litt mat, og fekk litt mjøl i posen sin til å koke seg graut av. Kona var fattig og hadde ingen ting å betale med, men møllaren skulle få det ho hadde å gi, sa ho. Og då ho gjekk, tok ho den støvete staven sin og banka i golvet så støvet datt ned. "Dette skal du få for maten eg har fått", sa ho. Då mannen skulle sjå etter kva det var, så var det blankt sølvstøv ho hadde rista av staven sin. Ho hadde sett staven i ein bekk ho gjekk forbi, sa ho, og den bekken var så rik på sølv at berre ho sette staven ned i vatnet, sette det seg mykje sølv på han. Om mannen var flink til å leite, kunne han finne mykje meir. Og folket i Noreg, som var utarma i desse tidene, kunne då bli eitt av dei rikaste landa i verda, sa ho også. Men kor den sølvhaldige bekken var, visste ikkje møllaren. Han og mange andre leita etter han sidan, og ingen fann noko – kanskje med eitt unntak. For det budde ein meir enn vanleg rik smed ein stad i nærleiken, og han dreiv og selde sølvsaker til folk. Mange undra seg over kor han fekk sølvet frå, men det fekk dei ikkje ut av han. Folk flest meinte han måtte ha fått det ut av skogen. No hende det ein dag at smeden var på eit vertshus for å få seg noko å drikke, og mens han sat slik, kom han til å prate om sølvet, og skrytte av at han kunne sko hesten sin med sølv om han ville. Ja, han lova at neste gong han kom, skulle han komme med sølvskor på hesten. Men på heimvegen blei smeden sjuk og døydde. Då blei det ikkje noko av at han kom attende med sølvskor på hesten.
Langt ut mot havetDet ligg store, vide fiskegrunner utanfor Furskøya, og dessutan eit fiskevær som folk flytta ifrå. Her budde i gamle dagar fleire huslydar. Det var over ei mil til næraste granne, og ofte kunne det gå fleire veker til ein kunne dra dit med båt vintertid. Ein blank og fin helgedag det var preike i kyrka på naboøya, stemde ein båt fullasta med mest alle ifrå været til kyrka. Det var eit brurepar med om bord. Brura forstod seg også på å trolle, tenkte presten då ho duppa kjeksen sitt i altarvinen og murra før ho svelgde ned. Derfor ønskte presten både ho og følget hennar nord og ned [1]. Heim frå kyrka stemna dei utanom Furskøy for å gjere vegen kortare. Men på nordvestkanten av Furskøy var ein farleg båe [2] som kunne ligge still fleire båredrag til båra med eitt reiste seg og braut med brott og brenning over båen. Over denne båen stemde brurebåten mens sjøen låg heilt roleg. Men i det båten skar over båen, drog havet seg attende så båten hogg med kjølen mot berget. Før folka kunne komme seg laus, kom havbåra brytande så båten kvelva. Alle drukna, men brura blei funnen. Båen blei sidan kalla Brurebåen. Ute på fiskeværet var det no att berre ein gammal mann, to kvinner og eit lite barn. Etter den triste hendinga flytta dei alle derifrå. Ord
Sjøormen og havhestenEin gong var dei særs vondt farne på Joreidlandet. Lenge hadde det gått det ordet at sjøormen [1] heldt seg i fjordane innanfor, og folk torde mest ikkje komme på sjøen. Ein dag skulle ein mann ro frå ein stad på søre Mula ut til Joreid. Best som det var, fekk han sjå noko som heldt seg etter båten. Han kunne skjøne det var sjøormen og forstod at no galdt det livet. Sjøormen ville ta han, og han visste ikkje si arme råd. Då kom han på ein ting: han skar opp ein torsk han hadde i båten og let blodet drype ned på tofta. Så la han tofta i sjøen, og sjøormen gav seg til sleike blodet av. På denne måten fekk mannen tid til å komme i land. Men sjøormen hendt på svømme der i fjordane og gjorde det utrygt for folk å komme på sjøen. Sistpå la sjøormen seg i Mulesundet og stengde leia mellom Mula og Joreid. Mange folk kunne ikkje komme til kyrkje, og ikkje andre stadar heller, verken til bygd eller by, om dei hadde aldri så nødvendige ærend. Dei samle seg i kyrkja ved Onkeim kloster, og presten leidde kyrkjelyden i bønn. Då det var gjort, fekk dei høyre eitkvart som knegga. Folk strøymde då ut av kyrkja og ned til sjøen. Der fekk dei sjå ein havhest [2] som kom settande inn frå havet. Han knegga tre gongar før han nådde fram til Mulesundet. Første gongen knegga havhesten då han for framom Onkeim kloster. Det var så høgt at dei høyrde han i sju kyrkjesokner. Så sette han i eit renn gjennom Mulafjorden til Drungavåg, og der knegga han andre gongen. Og utanfor Jartdalsfjorden knegga han tredje gongen. Då han kom til Sølset, hadde sjøomen rømd derifrå, så havhesten laut sette etter. Det blei eit jag som det kunne vore vel verdt å sjå på. Havhesten laut fare tre vender [3] rundt Joreid før han nådde sjøormen. Dei møttest i Mulesundet. Det blei det eit slagsmål som ingen hadde sett make til. Det gjekk så hardt at havhesten mista noko av hovskjegget. Men då det lei på, fekk han tak på ormen og beit han tvert at. Då slagsmålet var over, sette havhesten ut att, og ingen har sidan sett noko til han. Fjorden var farga av blod då havhesten fór sin veg. Kammen og den eine enden av sjøormen dreiv inn til Sukkvika. Kammen fekk dei sidan føre inn til Børingset; der gøymde dei på han lenge. Men enden av sjøormen blei liggande i ei vik ved Knasdal og rotna. Då blei det ein slik stank at feet dauda og trea rotna på dei næraste gardane, og elles visna lauvet på trea så langt som folk kunne sjå. Hovskjegget dreiv sidan inn til Brimstad; der tok dei det heim til prestegarden og tvinna seksten gode nøter av det, og det kom godt med. Ord
Berga av ørnaUnder Folgefonna er det ei fjellhylle som heiter Skomakarhylla. I gamle dagar kom folk urettvist til at ein ny skomakar i ei bygd nær ved hadde somla med syinga og med det brote lova, og som straff skulle sitte ytst på fjellhylla og sy eit par skor. Då han skulle stikke det siste hòlet i skoen, mista han sylen sin og ville strekke seg etter han. Då glei han nedover ein skrent ifrå hylla og ville ha falle utfor stupet under og ned i dauden om ikkje ei ørn brått hadde komme dalande ned over han og overmanna han og baksa han med seg opp til hylla. Der fall skomakaren saman til han fann styrke til å lirke ferdig siste hòlet og gjere skoen ferdig. Så la han seg ned til det kom folk. Dei hadde sett korleis han blei berga, og vedgjekk at det var nokre rare ting dei hadde skulda han for. Som vederlag fekk han gifte seg med den første jenta som kom imot han når dei kom tilbake til bygda med song og dans, berre ho ville ha han. Skomakaren syntest at skikken var veldig rar, men sa ikkje nei. Nokre månadar etter heldt dei bryllaup for han og den første jenta som takka ja til mannen.
Kvalen som speida vestpåDanekongen Harald Blåtann [1] (før 936 - 986) ville segle med hæren til Island for å hemne at islendingane hadde spotta han. Kong Harald baud no ein trollmann skifte ham og fare til Island og finne ut av ting. Trollmannen fór som kval. Då han kom til Island, tok han vest og langsetter nordsida av øya. Han såg at alle fjella og haugane var fulle av landvette [2], somme store og somme små. Då han kom til Våpnafjord, fór han inn i fjorden og tenkte å gå i land. Då fór det ein stor drake [3] ned frå dalen, og med draken følgde mange ormar, padder og øgler og bles eiter mot han. Då fór trollmannen vekk og vestetter øya heilt til Eyjafjord; men der i fjorden fór det imot han ein fugl så stor at vengane nådde borti fjella på begge sider, og med fuglen var ei mengd andre fuglar, både store og små. Bort fór han derifrå og vestetter landet, og så sør til Breidafjord og stemna der inn fjorden. Der sprang det imot han ein stor graokse [4]. Oksen vassa ut i sjøen og gav sig til å bure så det var fælt. Ei mengd landvette følgde han. Bort fór han derifrå og sør om Reykjanes, og ville gå opp på Vikarskeid. Der kom det imot han eit bergrise som hadde ein jernstav i handa og bar hovudet høgare enn fjella, og mange andre jutlar var i følge. Derifrå sette trollmannen austetter heile vegen langs med landet, og sa til danskekongen straks dei to møttest etterpå at det også låg eit så stort hav mellom landa at det ikkje var farande for langskip. Då snudde danekongen med hæren sin og drog til Danmark. [Utdrag frå Olav Tryggvasons saga, kapittel 33.] Ord
Storsild til middagEin sommar fekk dei tak i noko spekesild [1] på ein stor gard på ei av øyene. Silda var så stor at ei sild var nok til eit heilt måltid til tenarane. Og sild fekk dei til middag fire-fem gongar i veka. Kvar gong silda blei sett på bordet, sa kona på garden strengt og alvorleg: "Ingen må brekke ryggen på den silda." Folka blei etter ei tid lei av å ete sild, men kva hjelpte det? Når gardkona hadde sagt det skulle vere sild til middag, var det ingen veg utanom. Så var det ein dag dei hadde fått ny gardsgut som ikkje gådde [2] åtvaringa hennar. Då han hadde fått biten han skulle ha, tok han den snaue silderyggen mellom hendene og brakk han tvers over. Frå den dagen var det slutt med spekesild til middag der på garden, og den nye gardsguten fekk dra sin kos med det same. Ord
LifjellgubbenDen tida Lifjellgubben budde i Lifjellet, kom mannen frå garden Mo opp til han på eit par ski han sjølv hadde laga. Han hadde brukt sju julenetter på å få dei til. Mannen visste at Lifjellgubben hadde eit stort sølvbeger. Han ville røve begeret frå trollet og gi det til den nye kyrkja i bygda om han berre fekk hand på det. Mannen drog i veg på dei nye skia sine så snart dei var ferdige med å feire den sjuande juledagen. Mannen kom fram først lenge etter midnatt. Han banka likevel på fjellveggen med skistaven. Det var klarvêr og fullmåne. Lifjellgubben kom ut. Då han såg kven det var, bad han mannen vente litt. Så henta han det store sølvbegeret fullt i-skjenka, og baud mannen litt julekvelddrikke. Men mannen var mistruisk og slo ut begeret over venstre skuldra i staden for å drikke. Og godt var dét, for drikken var så sterk at stykka spratt av skia bak han der det fall nokre dropar nedpå. Så sette mannen i veg på skia bortetter berget. "Nei, vent no litt til eg får på meg den kvite trillebuksa mi", ropte Lifjellgubben, "så skal eg snart ta deg igjen." Mannen skjøna at no stod det om livet, og sette av stad så fort han berre kunne. Lifjellgubben var snar til å få på seg trillebuksa, og kom etter så det gneistra i kulda. Dei streva i veg til det tok til å gry av dag. Då mannen kom forbi Lia-garden, gol ein hane på garden og varsla ein ny dag. Trollet ropte: "Der gol den kvite, Men nedover dalen derifrå rann skia godt, og der blei trollet langt etter. Oppover bakkane vidare gjekk det seinare, og der hala trollet innpå mannen. Men på myrene utover igjen fekk mannen forsprang. Då dei fór forbi Holli, gol det ein hane att. Då ropte trollet, "Der gol det ein med raud kam, Så heldt dei det gåande forbi Gamleberget og Kaldlia. Trollet skulle til å ta att mannen då mannen såg seg attover og ropte: "Men sjå bak oss!" Trollet snudde seg og velta då han såg to store, svarte hundar som kom settande i sporet. Trollet fekk anna å stri med enn å forfølge mannen, og skunda seg for å sleppe heim og vekk frå hundane. Men det var til fånyttes, for då gol enda ein hane. Lifjellgubben ropte med sterk røyst: "No gol det ein med svart bringe, I det same gjekk sola opp over trollet så det sprakk og blei til stein. Men mannen skunda seg ned i bygda, og gav sølvbegeret til nykyrka. Der tok dei det til altarkalk. [1] [Attforteljing] Ord
|
