• Fuglen
• Familietre og livshistorier

Fuglen

For lenge, lenge sidan kom ein overlag sjeldan fugl ned til utkanten av byen Lu. Herskaren var nesten over seg av glede over den kjærkomne fuglen. Han sette han i eit stort bur, heldt ein stor fest til ære for han og fekk attpåtil ein god musikar til å spele for å underhalde han.

Men alt frå første dag blei fuglen matt i auga og ville verken ete eller drikke, og etter tre dagar døydde han.

Dette blir kalla "Å fôre ein fugl som deg sjølv." Men skal du mate ein fugl som ein fugl skal matast, lyt du la han bu i ein djup skog eller svømme i ei elv eller ein innsjø, eller gå på tørt land og finne sin eigen mat heilt naturleg.

[Frå gamle Kina]

"De siste tretti åra har Europa mistet 421 millioner hekkefugler, og ikke minst er det de vanlige og kjente fugleartene som det har blitt færre av. Gråspurv, sanglerke og stær er blant artene som europeiske hekkefugltakseringer viser at vi mister i enorme antall", skriv Magne Myklebust i "Det blir stadig færre fugler i Europa", Norsk Ornitologisk Forening, 3.11.2014.

At det blir stadig færre fuglar i verda, er ikkje noko lite problem. Kva kan ha gitt fuglane vanskelegare levekår enn før? Og kva kan kanskje hjelpe ved heimen?

Det kan vere tilrådeleg å fôre småfuglar støtt gjennom vinteren så fleire kan overleve. (Sjå Hogstad 2008).

Familietre og livshistorier

The latest research shows that the foods we choose to eat - or not to eat - may increase our life span or the quality of our lives. (Academic Press, p. 3)

Lyse skogen kan vere til stor hjelp for mennesket: Tre, andre plantar og svermar av insekt gjer det mogeleg for folk å leve med.

Skog og tre og buskar gagnar dyr og menneske på mange, mange måtar. I dag finst også forsking som syner at grøntområde nær der ein bur, gagnar trivselen, og gjer at kvinner lever lenger. [◦Forskingsfunn] - [◦Meir]

1

Somme aper bur i tre. Trea er heimane og hagane til orangutangar, til dømes. Dei kan etter kvart vite skilnad på 300 frukter i trea omkring seg, for dei får lære slikt av mor, og dessutan å byggje seg apereir.

Menneske bygger hus av tre, hogger tre til brensel, og bruker andre delar av trea til mat, både for dyr og menneske. Lauvsanking til dyra og fruktsanking for menneske, grovt sagt. Ein har også klart å lage fibrar av cellulose, slik at somme tre kan bli til papir, tremasse, og viskose og frå viskose kjem tekstilar.

2

Det gjer godt i sinnet å sjå tre i skogen og vere under tre - men ikkje allslags skog og ikkje alle slags tre under alle forhold. Det kjem ei viss vekksiling av det som passar menneska minst. Her får ein fram skoghagar som noko ganske nytt [Crawford 2012].

Hagar med behagelege tre kan gagne folk året rundt. Dei gir godt med le og betre mikroklima rundt huset, somme av dei. Om våren er det blomsterflor og ange, ei fryd for auge og nase. Om sommaren kjem blad fullt fram og vinn å reinse lufta for karbondioksid i større mengder, og å gi livgivande oksygen som følge av fotosyntesen. Kanskje får ein tidlege frukter, som morellar. Om hausten er det vakre fargar og frukt. Det finst mange andre frukter enn rognebær, eple, pærer, plommer og morellbær. Mange hundreår og meir har gått med til å avklare kva for frukter, bær, grønsakar og annan mat som kan brukast til menneskemat; eller kva for delar av dei; eller kva for delar om dei først blir handsama på visse måtar - salta, tørka, kokte, og så vidare. - I kva blandingar, i kva blandingsforhold, kjem også til. Blant prosessane finst somme for å trekke ut ubehagelege og giftige emne, til dømes.

3

Tre, buskar og blomar i naturen og hagen kan gi "næring til sjela", som ein seier, eller inspirasjon til kunst av mange slag. I ein større samanheng er jo dyr og menneske i symbiose med naturen sine vekstar, og heilt avhengige av planteriket. Mennesket verkar designa for å trivast i slik natur som er gagnleg for menneske. Men om slik natur blir mangelvare fordi byane spreier seg med heilt andre former enn frodig, delikat natur viser fram, - firkanta hus, kvasse kantar, asfaltørkenar, mykje søppel og mangel på tre og plantar, vil ein helst dra vekk derifrå - til hytta på fjellet, til bua ved sjøen, eller langt vekk og ha det bra.

Frisk natur kan klare kunststykket å løfte humøret. Innan alternativ behandling som ikkje gjer noko med livsstilen og livsgrunnlaget som krympar eller smuldrar vekk, har ein bakka opp essensar frå mellom anna utvalde tre. Essensar frå blømande tre og andre vekster finn ein i lag i Bach-midla etter britiske dr. Edward Bach, til dømes. Men det skulle testast strengt i kva grad dei verkar som hevda, og kor lenge, i fall. Det kunne lønne seg.

Framandgjeringa via utbyttingstilpassingane som spreier seg, har sin pris. Kva Peter Christen Asbjørnsen fann fram til om sælebot i skogen, er komme med i "Ein vestlandsk skogdal".