Det var ein gong ei gardmannskone på Solheim i Hallingdal. Ho var så gjerrig at det ikkje var måte med det, ho svelta både folk og fe. Hennar eigne barn var heilt grågule av svolt, og når dei kunne stele seg til å få litt mat på stabburet eller hos framande, slukte dei han som ulvar, eller som om dei ikkje hadde smakt mat på åtte dagar.

Barna måtte finne seg i å svelte. Dei torde ikkje seie noko. Dei torde ikkje gråte heller når ho såg det, elles fekk dei av bjørkeriset som sat under bjelken i taket. Men når dei kom ut, sprang dei ned til husmannskona i Glittreplassen, – ho heitte Ragnhild. Der gret dei og klaga si nød; og ho delte dei smulane ho hadde, mellom dei og sine eigne småbarn. Men ofte hadde ho ingenting, så ho svalt, både ho og småane hennar, stakkar. Ho hadde berre ei einaste ku, men den passa og stelte ho så vel. Rett som det var, drog ho eller mannen med skikjelken opp i fjellet om vinteren etter eit lass mose til ho, og kua treivst vel og gav så mykje mjølk at dei nesten hadde nok alle saman.

Men krøttera til mor Solheim hadde det ikkje for godt. I vintertida fekk dei nesten ikkje anna til fôr enn granbar og hestemøkk, og det var som ei rein høgtid når dei fekk ein dott ku- eller reinmose. Men ho hadde det også att på mjølka; den var så dårleg og tynn at det ikkje fanst fløyte på ho, og ho dugde ikkje til anna enn å blande i vellingen eller til å koke ølost [1] av.

Krøttera kunne no ikkje seie noko til ho, men dei såg på ho, ja dei såg på ho med dei store, djupsindige auga sine så det måtte gått ho til hjartet om ho hadde hatt noko, og dei slikka ho på handa med dei breie tungene sine når ho kom oppi båsen til dei. Det var vel fordi ho ikkje svelta dei reint i hel. Men om våren skulle du sett dei når dei kom ut. Då var det ikkje anna att av dei enn skinn og bein, og så dårlege og utmagra var dei at beina ikkje ville bere dei, men dei fall over ende kvar augeblink. Dei tolte ikkje den friske lufta, men tumla omkring som drukne.

Ragnhild sa nok til Solheimskona kor uforsvarleg det var å fare slik med folk og fe, men det brydde ho seg ikkje noko om, for Ragnhild var berre ei husmannskone [2], og det ho sa, syntest ikkje Solheimkona at ho trong å ta seg nær av.

Men så skulle dei bygge opp ny løe eit år, for den gamle var ròten og nær ved å falle ned, og ho var så open at det både regna og skein sol tvers gjennom ho. Dei hadde ein tømmermann til å bygge den nye, og han heitte Per. Det var ein flink mann til å arbeide, og ein dugleg arbeider må ha dugleg kost. Men han fekk lite, og dårleg var det han fekk. Ho gav han ikkje anna enn sild og velling, men han sparte ikkje kona heller. Ho kunne nesten ikkje snakke til han utan at han fortalde ho kor lei ho var, og alltid sa han det så kvast at kona til slutt nesten ikkje torde snakke til han.

Då han hadde tømra saman mange stokkelag og sat høgt oppe, gjekk Solheimskona ein dag forbi. "Du drar deg opp, du Per", sa ho.

"Å ja", sa han – gretten var han – "Eg prøver nok å dra meg opp, eg, men silda og vellingen, dei trekker meg ned." Med det meinte han at om han fekk betre kost, ville arbeidet gå raskare frå handa.

Ein søndag sat Per og bladde og las i almanakken. "Kva spår almanakken no, Per?" spurde kona. Ho meinte truleg kva for vêr han spådde.

Men Per svarte: "Han spår ikkje anna enn sild og velling og velling og sild, og sild og velling og velling og sild."

Kona sa ikkje noko til dette, men sidan den tida var ho ikkje fullt så slem til å knipe på kosten. Det var slett ikkje fordi ho syntest at det var rangt, men ho merka at det sat ein lei munn på Per, og ho var redd for at han som fór vidt på tømring, skulle snakke leitt om ho blant folk fordi ho var så knuslete [3].

Då sommaren kom og det blei grønt, og blomar og fuglane song i kvar busk, reiste Solheimskona til seters. Men ho kjente ikkje kor fint det lukta av blomane og høyrde ikkje at fuglane song, for både ho og fehunden og jentene hennar hadde nok å gjere med å halde dei utsvelta krøttera saman. Heime hadde dei gått og gnege til bakkane i hagen [4] nesten var berre, og kvar gong dei no såg ein grøn flekk eller nokre grasstrå eller friske lauvbusker i lia, ville dei bort og smake på det. Kalvane og kvigene rende omkring og sparka bakover så det var ei lyst å sjå kor muntre dei var. Dei gledde seg nok til dei feite fjellbeita [5].

Dei kom først seint til setra, og då dei hadde stelt frå seg, kom ei av jentene inn og sa at det gjekk ei stor, framand geit ute på setervollen. Ho hadde gylte horn, og det skein i ho som om ragget var silke, sa jenta.

"Skulle ein ha høyrt slikt snakk!" sa kona og skulle ut og sjå på geita. Men ho kunne ikkje sjå at ho hadde gylte horn, og ragget på ho syntest ho ikkje var annleis enn på hennar eigne geiter, Lok og Strandt.

Men som ho stod der, høyrde ho det song så vakkert langt borte frå fjellet:

"Vil du byte bu,
Gullfebla for ei ku?
Vil du byte bu,
Gullfebla for ei ku?"

Men kona blei vel sint! Ho innbilte seg at det var ein av grannane hennar som ville erte ho og gjere narr av ho fordi ho var så gjerrig. Ho skreik og banna at ho ikkje hadde så dårleg ku at ho ville byte ho bort om dei baud ho eit heilt dusin med raggete geiter, og så jaga ho geita frå setervollen langt bort gjennom småskogen.

Då begynte det å kaue borte i fjellet:

"Kom heim, kom heim,
du vesle Gullfebla mi!
Kom heim, kom heim,
du vesle Gullfebla mi!
Gullfebla!"

Og så bles det så vakkert på lur langt borte, og det klang igjen frå alle berg og haugar til den siste lyden forsvann, langt, langt borte i det høge fjellet der snøen låg.

Ei stund etter reiste Solheimskona heim, og då fekk Ragnhild Glittre lov å reise til seters med den blåsida kua si. Ho skulle vere der og hjelpe jentene med seterstellet. Og det kunne dei nok stå seg på, for det fanst ingen flinkare enn Ragnhild til det. Når ho var på setra, var det liksom allting gjekk av seg sjølv og gjorde seg sjølv, og aldri fekk dei gulare smør og lysare ost enn den Ragnhild kinna og ysta.

Men ein kveld då ho og budeiene sat og mjølka, blei kyrne reint galne. Dei spente og sparka som om kleggen var etter dei, og dei ville slett ikkje stå stille som elles. Den store raudsida stuten tok til å brøle, og med eitt rende han like mot grinda og slo opp eit fælt brøl. Ragnhild såg opp med det same, og syntest tydeleg ho såg det flaug nokon over skigarden [6], men ho kunne ikkje skilje kva det var som flaug så fort. For auga hennar såg det ut som ei skinnfellfille. Men det var bunde eit band om halsen på den blåsida kua til Ragnhild med det same. Dei tok det straks av, men alle trudde at huldra hadde sett det på, og at det var ho som Ragnhild såg sprang over gjerdet. Det trudde dei fullt og fast.

Mens jentene var inne med mjølka, høyrde Ragnhild ein som ropte på ho. "Ragnhild!" sa det.

"Ja, her er eg", svarte Ragnhild.

"Vil du byte bu,
ei geit for ei ku?
Vil du byte bu,
Gullfebla for ei ku?"

song det borte frå bergveggen.

Eg mister vel kua likevel, sidan du har bunde band om ho, tenkte Ragnhild – derfor er det best eg seier ja og byter.

"Å ja", sa ho, "eg vil byte!"

Tidleg, tidleg om morgonen før sola spratt, kom Ragnhild ut på vollen. Der låg Gullfebla med gylte horn oppå ein stor stein like mot klare morgonen. Geita var så vakker og fin at det ikkje fanst make til ho i heile Hallingdal, og så stor at ho var nesten likså stor som ei lita kvige. Og det var ikkje mykje om å gjere at ho mjølka likså mykje som ei lita ku.

Då Ragnhild reiste heim frå setra, tok ho geita med heim til småbarna sine, og dei blei vel glade, fordi dei skulle få velling av geitemjølk! Dei både dansa og sprang. Men enda større glede blei det på dei fordi dei skulle få ei geit, og det ei geit med gylte horn og ragg så fint som silke. Dei bygde eit lite hus til ho og plukka fôr, både lauv og bork og granbar og mose, for at dei kunne ha noko å gi ho til vinteren. Om dagen var Gullfebla sjølv ute i skogen og fann lauv og bork, og om kvelden kom ho heim med juret fullt av den feitaste og herlegaste mjølk.

Men då det lei til jul, fekk Gullfebla to kje, og då blei barna til Ragnhild Glittre enda gladare enn før. Dei tok dei inn i stua og pynta dei så godt dei kunne, og når geitekjea klatra opp på bordet, på peishylla, eller stod med alle fire beina på ein sengestolpe, då lo barna og klappa i hendene av glede. Til sist fekk geita så mange kje at Ragnhild kunne selje nokre av dei og kjøpe seg både ku og hest, for det var det beste geiteslaget [7] som nokosinne hadde vore i Hallingdal, og barna levde både godt og vel. Og er dei ikkje daude, så lever dei enno.

Ord

1. ølost: mjølk oppkokt med øl.
2. husmannsfolk fekk leige og bruke eit stykke jord (ein plass) av ein gardbrukar mot visse plikter, som å arbeide for gardeigaren eller betale leige, eller begge delar. Om husmannsplassen var stor nok til å leve av, kunne husmannen bli kalla "husmann med jord". Ein husmann måtte ofte ha anna arbeid for å klare seg, til dømes innan handverk. Husmannsvesenet her i landet utvikla seg frå 1600-talet, hadde ein topp midt på 1800-talet og blei avvikla i første del av 1900-talet.
3. knuslete: knipen, gjerrig.
4. hage (her): hamnehage – inngjerda beite(mark), hamnegang.
5. feite fjellbeite: Eit Bioforsk-prosjekt viser at det er meir umetta feitt og antioksidantar i sommarmjølk frå fjellbeite enn i vintermelk. [◦Kjelde]

   Og fjellbeite er beiteområde i fjella, kanskje over tregrensa og lange frå faste busetningar. For drygt hundre år sidan hadde gardane fjellbeite med seter. Der heldt budeier og husdyr til om sommarane - kyr, sauer og geiter, som det passa. Føremålet med fjellbeite var å ha godt med buskap å leve på. Når dyr fekk beite på fleire stadar, kunne ein ha fleire dyr enn om ein ikkje hadde fjellbeite, og så fekk ein meir mat frå dei.

   På 1900-talet fekk industrireising særs kraftig framgang i Noreg, mens seterdrift blei lagt ned i stor skala fordi seterdrift og fjellbeite ikkje lønte seg så godt meir i forhold til andre måtar å ha husdyr på, og i forhold til industriarbeid. At fjellbeita har blitt nedlagde har hatt mykje å seie for naturen. Tidlegare opne beiteområde har grodd igjen, og det har blitt færre planteslag (mindre artsrikdom) saman med gjengroinga som går føre seg. [Wikipedia, s.v. "Fjellbeite".]

6. skigard: gjerde av kløyvde, tynne trestammar.
7. seterdrift: Seter eller støl er fjøs og bustadhus. Om sommarane før kom folk og husdyr seg til seters for å nytte ut beita i fjell- eller skogsområda som lå godt stykke ifrå bygda og garden som setra høyrde til - krøtter, sau, gris og hest blei ført til seters for å beite der. No til dags er setrene for det meste ute av bruk, og til dels blitt sommarhus, eller får stå til nedfalls.

   Mange stadar låg setrer samla i grender, setergrender. Omkring seterbygningene var det ofte rydda setervoller som blei nytta til nattbeite og/eller slått. Fôret frå utmark og setervoll blei lagra på setra og henta på vinterføre, eller buskapen blei ført til setra om vinteren for å nytte fôret, som var gras (høy), lauv og lav.

   Seterdrift var ein del av gardsdrifta i det gamle bondesystemet. Arbeidet på setra gjekk ut på å stelle dyr og fjøs, å gjete dyra for å hindre at dei kom vekk på beite, blei tatt av rovdyr eller kom inn på framand område eller blanda seg med framande husdyrflokkar. Arbeidet på setra var kvinnearbeid, og dei som stod for det blei kalla budeier. Dei skulle lage ulike mjølkeprodukt, som ost, smør og rømme. Gjetinga av dyra blei ofte gjort av barn, gjetergutar og -jenter.

   I lange periodar kunne budeiene vere aleine på setra. Skuggar, nattemørke, lydar, vêr og vind og atterlyd kunne kveike nifse historier om huldra og andre makter og vetter (haugfolket), og få fram mange "låge" reglar (tabu) å følge av omsyn til slike makter.

   Orda 'støl' og 'seter' har blitt brukt om kvarandre. Det fanst ulike måter å forme seterdrifta på, avhengig av kor nær garden seterbeita låg. [Wikipedia, "Seter"].

8. geiteslag: Somme dyrerasar er meir kjøtfulle og gir meir mjølk enn andre. Kor mykje mjølk ei geit gir, kjem an på slikt som geitesort, alder, og fôr. I tre hundre dagar etter å ha fått killingar (kje), produserer meierigeiter mellom 1,5 og 4 liter mjølk dagleg. [Wikipedia, s.v. "Goat"] [Meir om geitehald]

   Husdyravl til no har for det meste gått ut på å dyrke fram dyr som leverer slikt menneske vil ha, og slett ikkje alltid det som passer dyra bra. Heilt humant er det i så fall ikkje. [◦Minikyr, til ettertanke]

Mor til presten

Det var ein gong ein prest og ein klokkar, slik som det er i mange bygder. Klokkaren var rik, og presten var fattig, og enda han var ein lærd mann, var han alltid rådlaus. Men klokkaren visste råd for all uråd, og næringsvett hadde han som både ramn og skjor.

I den bygda var det skikk at dei gjorde pølsegjestebod i slaktetida om hausten. Det syntest presten han ikkje hadde råd til, men han visste ikkje korleis han skulle sleppe det heller. Derfor sende han bod til klokkaren og spurde han om råd.

"Det er vel inga stor sak", sa klokkaren. "Sei det, De far [1], at det har komme tjuvar på gjøstien [2] og har stole slakta Dykkar, så slepp De heile pølsestellet."

Det syntest presten var eit godt råd. Men om natta kom klokkaren sjølv, braut seg inn i gjøstien og stal alle svina til presten. Då presten fekk vite at svina var stolne og borte, visste han ikkje anna råd enn å sende bod etter klokkaren, og han let ikkje anna råd vente på seg.

"Kva er det på ferde no, far?" sa han, då han kom inn til presten.

"Å, trøyste og hjelpe meg arme mann", sa presten, "no er det hendt, det vi snakka om!"

"Kva var det då?" spurde klokkaren.

"Svina mine er stolne!" sa presten.

"Ja, ja", sa klokkaren, "hald fram å seie det, så slepp De å halde pølsegjestebod!"

"Nei, nei, ikkje slik! Det er verkeleg sant, her har vore tjuvar. Dei har brote seg inn i svinestien og tatt svina mine, retteleg stole dei bort!" sa presten.

"Det var rett, far", sa klokkaren, "hald på å seie det slik som De seier det til meg, så trur folk det er sant, og så slepp De å stelle til pølsegjestebod."

"Nei, høyr no, det er så som eg seier. Det er ikkje noko oppspinn!" sa presten, "her har vore tju-"

"Ja, ja, far, gudbevarast, De treng ikkje banne, eg veit det jo nok. Vi får ikkje noko pølsegjestebod, kan eg høyre", sa klokkaren og blei ved med sitt. Og alt det presten fortalde og forsikra, så fekk han ikkje noko råd med klokkaren, og ikkje fekk han anna svar heller.

Ei stund etter kom presten til å grunde på korleis klokkaren kunne vere rik enda han sat i små innkomstar, og han sjølv fattig, han som tok mykje meir inn både i offer og tiend og alt det som godt var. Det kunne han slett ikkje skjøne. Men han tok til å tenke både eitt og anna, og kanskje han hadde høyrt noko om at klokkaren åt flesk oftare enn andre folk. Han hadde stor lyst til å få greie på det. Og så fann han på at han skulle seie til klokkaren at han sjølv måtte reise bort. Imens ville han ha sett pengekista si inn hos klokkaren. Det ikkje var pengar i kista – der var ikkje anna enn den gamle mora til presten, ei tørrhard, krokrygga kjerring som låg nedi der og gnavla på ei osteskorpe. Ho skulle passe på og høyre etter og sjå om klokkaren hadde underjordisk dragdokke [3], eller korleis det hang saman med rikdommen hans. Ja kista blei sett inn i stua. Om kvelden tok barna til klokkaren til å skrike på mat. "Har de tid å vente til eg får laga til noko!" sa klokkarkjerringa. "Kan vi ikkje få noko av presteflesket, då mor!" skreik barna.

Då prestemora høyrde det, opna ho litt ho på kistelokket og titta etter flesket. Klokkaren merka det vel, men han lét som han verken hadde høyrt eller sett nokon ting. Men om natta, då dei andre sov, stod han opp, tok med seg ei øks, lét opp lokket på kista, slo prestemora for panna med øksehammaren, putta osteskorpa ned i halsen på ho og slo lokket att.

Dagen etter kom presten og sa at han hadde fått anna sinn, han ville utsette reisa til ei anna veke. Kista køyrde han med seg, og då han vel var kommen heim, lukka han ho opp og spurde: "Mor, merka du om klokkaren har tatt flesket mitt?"

Mora svarte ikkje, men låg og gapte med osteskorpa i munnen. Presten blei såra, for han trudde ho hadde blitt kjøvd i kista fordi han ikkje hadde bora noko hòl som ho kunne puste igjennom, og så hadde han gløymt å gi ho drikke med. No måtte han ha bod til klokkaren att, og spurde han om han kunne få han til å gravlegge ho i enkle former, utan kunngjering.

"Er ho kommen ilt av dage [4], då?" spurde klokkaren.

Nei, det var ho ikkje, sa presten, men han syntest det var leitt at ho var daud så brått, og derfor ville han gjerne gi klokkaren ti dalar om han ville gravlegge ho utan å kunngjere noko.

No, når han fekk ti dalar, sa klokkaren, skulle han gravlegge ho, men han sa med seg sjølv, "No skal du ha igjen det peiket du tenkte å gjere meg." Han tok så kjerringa, putta ho i ein sekk, og gjekk av stad med han. Då han kom heimover, såg han det låg ein kremmar og sov i solbakken, og ei stor kramkiste stod ved sida av han. Klokkaren var ikkje sein til å få opp kista og klemme mor til presten nedi.

Ei stund etter kom kremmaren til klokkargarden og spurde om dei ikkje skulle handle. "Nei", sa klokkaren, "eg har ikkje noko å kjøpe for, men presten er rik. Du får gå til han."

Han gjekk til presten, og presten var straks villig til å handle. Men då kremmaren lukka opp kramkista og dei fekk sjå den daude kjerringa, blei dei så redde at dei nær hadde gått frå vett og forstand begge to, og presten visste ikkje anna råd enn å sende bod etter klokkaren att.

"Men korleis var det, gravla du ikkje mor?" spurde presten, då klokkaren kom inn.

"Jo visst gravla eg ho", svarte klokkaren; "men ho har vel komme ille av dage, sidan ho fer og spøker slik."

Nei det var ho ikkje, sa presten, men sa han syntest det var leitt ho skulle spøke. Og så ville han gjerne gi klokkaren tjue dalar om han kunne grave ho ned i enkle former utan å kunngjere noko. Ja, det ville klokkaren gjere. Så putta han kjerringa i ein sekk og drog av stad med ho på ryggen att.

Men han hadde høyrt at dei skulle bake i prestegarden dagen etter, derfor gjekk han tilbake med kjerringa att om natta og stal seg inn i bakstestua. Og tidleg om morgonen då kvinnfolka kom og skulle til å bake, stod mor til presten med begge nevane i deigtrauet som om ho knadde. Dei skreik ende over seg og blei så redde at dei nær hadde mista både vett og forstand, og hushalderska sprang like inn i soverommet til presten og skreik og ropte at dei verken torde røre mjøl eller deig før han kom og mana gamlemor vekk, enten ho så skulle opp eller ned.

Men presten visste ikkje noka råd før han fekk snakke med klokkaren.

"Men høyr, korleis var det, gravla du ikkje mor då?" sa presten då klokkaren kom inn. "Jo visst gravla eg ho", sa klokkaren. "Men no står ho ute og knar deig i bakstestua", sa presten.

"Ja, ja, ho har vel komme ille av dage sidan ho fer og styrer og spøker slik", sa klokkaren.

"Hm, hm", sa presten og kremta. Så syntest han det var leitt ho skulle fare og styre og spøke slik, og ville gjerne gi klokkaren tretti dalar om han ville gravlegge ho i enkle former utan å kunngjere noko, sa han. Klokkaren sa ho måtte vere kommen ilt av dage, men det kunne vere det same for han: når han fekk tretti dalar, skulle han nok grave ho ned. Ja, pengane fekk han, og han la av stad med kjerringa att.

Men om natta tok han ho med seg, gjekk inn i prestegardsfjøset og skar hovudet av storstuten til presten. Då han hadde gjort det, stilte han stuten opp i båsen og sette kjerringa på ryggen av han og gav ho ein ljå i handa som om det var ho som hadde gjort det av med dyret.

Om morgonen, då budeia kom i fjøset og fekk sjå dette oppstillinga, blei ho så forferda at ho fór mest like inn i senga til presten og skreik: "Far, far, ho gamle mor sit i fjøset på storstuten og har skore han i hel. Eg tør ikkje gå dit og gi kyrne før far går ned og manar ho vekk."

Presten ville ikkje tru det. Men då han kom i fjøset, fekk han sjå det var sant, og så visste han ikkje noka råd før han fekk bod etter klokkaren.

"Men høyr, korleis var det, gravla du ikkje mor, du?" sa presten då klokkaren kom inn.

"Jo, bevarast, eg gravla ho", sa klokkaren.

"Ja, men no sit ho på den store stuten og har skore han i hel", sa presten.

"Ho må visst ha komme ille av dage, sidan ho styrer og spøker slik", sa klokkaren.

"Hm, hm", sa presten og kremta, og så sa han at han syntest det var leitt ho skulle fare og styre og spøke så. Og han ville gjerne gi klokkaren førti dalar om han ville gravlegge ho i enkle former utan å kunngjere noko. Klokkaren blei ved sitt, at ho måtte vere kommen ille av dage, men når han fekk førti dalar, ville han gravlegge ho både godt og vel. Og så tok han kjerringa i sekken og kasta han på nakken og la av stad att.

Dagen etter skulle presten reise i soknebod, og klokkaren skulle vere med, for sidan skulle dei til eit sokn knytt til hovudsoknet. Presten stelte seg i stand om kvelden og la ut i otta lenge før det var lyst om morgonen. På vegen reiste han innom klokkaren. Han rei på ei følhoppe, og i mørket hadde han ikkje lagt merke til at følet var følgt med. No ville han ha sett det inn på stallen hos klokkaren. Ja, det skulle det nok bli råd til, sa klokkaren, og tok følet og bad gardsguten sin at han skulle sette det inn. Men med det same kviskra han i øyret på guten at han skulle gi prestemora den store soldatsabelen i handa, binde ho fast på folen og sleppe han når dei var komne litt bort frå husa og prestehoppa tok til å knegge.

Då han hadde sagt det, steig han opp på hesten og rei bortover jordet etter presten. Og han hadde ikkje før nådd han før følhoppa tok til å humre og styre fordi ho sakna folen. Rett som det var, humra folen tilbake, for han vêra mora og kom settande med kjerringa og sabelen på ryggen så ho slong både hit og dit. Då presten såg det, blei han så redd at han skreik ende over seg og sparte verken pisk eller sporar for å komme unna. Men kjerringa fór etter han som om ho ville hogge han ned. Presten visste ikkje noka råd og han bad og velsigna klokkaren at han skulle sjå å få ho i jorda.

"Nei!" sa klokkaren. "Gamlemor har komme ilt av dage, elles fór ho ikkje med slikt styr og spøkeri. Og ikkje får ho ro, og ikkje gravlegg eg ho heller før far seier korleis det heng saman."

"Ja då", skreik presten, "eg gir deg femti dalar og hoppa og folen attpå – la meg berre få fred og få ho i jorda både fort og vel."

Men korleis det gjekk eller ikkje er aldri blitt spurt, enten klokkaren grov ho ned eller ho fer etter presten enno, enten klokkaren blei hengt eller dengt eller han lever godt og vel som andre storskjelmar [5]. Men kanskje får du nyss om det om du går frå bygd til bygd og spør etter presten som ikkje visste råd for uråd, og klokkaren som visste råd for all uråd. [6]

Ord

1. far: høfleg tiltale til einkvan ovanfor ein sjølv på den sosiale rangstigen.
2. gjøsti: stad der krøtera blir fôra, mata, for å bli feite til slaktinga.
3. dragdokke: i folketru: eit lite vette som dreg rikdom til eigaren.
4. komme ilt av dage: døy på pinleg eller fælt vis; ha ein vond daude, for eksempel ein låk, lei, pinleg, brysam ein.
5. skjelm: skøyar, prettemakar.