E

Eg blei gift utan å vite om det. — (Det blei ordna for meg utan mitt eige samtykke.)

Eg drog til Moskva for songar. — Eg gjekk ut for å ha det hyggeleg, eg gjekk på byen. (Blir brukt for å unngå å svare på: "Kor fór du?" Inneber: "Det har du ikkje noko med.")

Eg flykta frå ein bjørn i skogen, og rann inn i svigermor heime. Eller: Eg kom unna ein bjørn i skogen og hamna rett i armane på svigermor.

I escaped from a bear in the woods, and ran into my mother-in-law at home.

Eg håper du får både små og store fisk. — Eg ønsker deg allslags framgang.

"Eg kan ikkje" fortel hyppig "eg vil ikkje". (Det ligg mang ein gong prioriteringar bak)

I can't means I won't.

Eg sel det for same pris som eg kjøpte det. • Jf. "Lyg han, lyg eg". Underforstått: "Eg gir att."

I'm selling at the same price I bought. Cf. Speak as you find.

Eg ser kyrkja; vertshuset får eg heller spørje meg fram til.

I see the church; as for the tavern, I'd better ask my way.

Eg skulle gjerne dradd i krigen, men eg sørgjer slik ved tanken på den stakkars kona mi som blir att.

I would gladly go to war, but I grieve for my poor wife.

Eg vil seie noko, men ulven er nær. (Når ein skulle sagt eitkvart om nokon som er nær ved, men tar seg i det inntil vidare.) — Om kløktige i krokete veremåtar.

Egget skulle ikkje prøve å lære høna.

The egg should not try to teach the hen.

Ei geit på haugen ser høgare ut enn ei ku i enga.

A goat on the hill looks higher than a cow in the meadow.

Ei god gjerning er ikkje alltid tapt.*

A good deed is never lost.

Ei god vare er halvt selt.

Pleasing ware is half sold.

Ei gryte havre over elden syng si eiga ros.

A pot of oats on the fire sings its own praise.

Ei handfull jord er bra om det er di eiga mark.

A handful of dirt is pleasing if it's your own land.

Ei jente lyt synde om ho skal ha noko å skrifte.

A girl must commit sins, otherwise she has nothing to atone for.

Ei kone er ikkje ei mugge - ho sprekk ikkje om du slår ho litt.

A wife isn't a jug - she won't crack if you hit her a few.

Ei kone er ikkje eit instrument ein kan henge på veggen når ein er sliten av å spele på det.

A wife is not an instrument you can hang on the wall when you're tired playing on it.

Ei kone er svært kjær for mannen sin to gongar: den dagen han gifter seg med ho, og den dagen han gravlegg ho.

A wife is very dear to her husband twice: the day he marries her and the day he buries her.

Ei krabbe er ikkje ein fisk, ei flaggermus er ikkje ein fugl, og ein koneplaga mann er ikkje nokon mann.

A crab is not a fish; a bat is not a bird; a hen-pecked husband is not a man.

Ei kvinne har meir slyng og sving enn ein skogstig.

There are more twistings to a woman than a path in the forest.

Ei kvinne ler når ho må og græt når ho liker det.

A woman laughs when she must, and cries when she likes.

Ei leande brud, ei gråtande kone; ei gråtande brud, ei leande kone.

A laughing bride, a weeping wife; a weeping bride, a laughing wife.

Ei skei tjøre øydelegg ei tønne honning.

A spoon of tar will spoil a cask of honey.

Ei skjor kom med det på stjerten. — Ein liten fugl fortalde det.

Ein bjørn går heile livet utan å vaske seg, men enda er han frisk. — (Til nokon som ikkje held seg rein.)

Ein får la den gode gjerninga rose seg sjølv. *

You can let the good deed praise itself.*

Ein fisk startar å stinke frå hovudet.

A fish begins to stink from the head.

Ein fiskar dreg kjensel på ein annan på lang veg.

One fisherman knows another from afar.

Ein formue er ikkje alltid ein venn. [Korta]

A fortune is not always a friend; but a friend is always a fortune.

Ein full mage gjer ein dårleg student. (feil)

A full stomach makes a poor student.

Ein gammal brudgom held seg ikkje gift lenge.

An old bridegroom does not stay married long.

Ein gammal venn er betre enn to nye.

One old friend is better than two new ones.

Ein god kvernstein mel allslags korn, ein dårleg kvernstein mel vekk seg sjølv.

A good millstone will grind any grain; a bad millstone will grind itself away.

Ein god mann er god innvendig, ein god hest er god utvendig.

A good man is good inside; a good horse is good outside.

Ein god mann er som ein far for kona si. *

A good husband is father to his wife.

Ein god teneste er ei anna verd. • Gjengjeld godleik høveleg om du kan.

One good turn deserves another.

Ein gong i kvar sigøynars liv fortel han sanninga, og så angrar han det med det same.

Once in every gypsy's life he tells the truth; then at once he regrets it.

Ein gris i stua er framleis ein gris.

A pig in the parlour is still a pig.

Ein har ingen val der det ikkje finst nokon ting.*

There's no choice when there's nothing.

Ein helgen i utlandet og ein djevel heime.

A saint abroad and a devil at home.

Ein hund er klokare enn ei kvinne, han gøyr ikkje mot herren sin.

A dog is wiser than a woman: he won't bark at his master.

Ein kan aldri fylle ei prestevom.

You can never fill a priest's belly.

Ein kan berre ikkje buse ut med det. — (Sagt av ein som innser at det ikkje vil vere enkelt å snakke ut om det han har å seie).

Ein kan enno ikkje ta tilbake tida (ungdommen) som har gått. * — Tida ventar på ingen.

Ein kan få ein ulldott frå ein skabbet sau (hund) også. — Det kan vere eitkvart godt å finne i mange, om ikkje alle.

Ein kan ikkje bere vatn i ein sil.

You cannot carry water in a sieve.

Ein kan ikkje bryte gjennom ein mur berre med panna.

You cannot break through a wall with only your forehead.

Ein kan ikkje dømme ei bok på borken eller eit tre på omslaget. * (Twisted)

You cannot judge a book by its bark or a tree by its cover.* (Twisted)

Ein kan ikkje eingong få is (snø) ut av han når det er vinter. — Du kan ikkje presse blod ut av ei nepe. (Om ein fælt grådig person).

Ein kan ikkje få to huder frå éin okse.

Ein kan ikkje flå den same skrotten meir enn éin gong.

You can't skin the same carcass twice.

Ein kan ikkje gjere alle til lags.

Ein kan ikkje lage ei mjuk seng for alle. — Ein kan vel ikkje gjere alle til lags.

You cannot make a soft bed for everyone. Cf. You can't please everybody.

Ein kan ikkje lage ein pels (hue) ut av "takk".

You can't make a fur (cap) out of "thanks".

Ein kan ikkje lage ein pels av piggsvinhud.

You can't make a fur from a hedgehog's hide.

Ein kan ikkje lukte sitronar med grisetryne.

You can't smell lemons with a pig's snout.

Ein kan ikkje sy knappar på grannens munn.

You can't sew buttons on your neighbour's mouth.

Ein kjem [vel] aldri til å få bakrus av andres vodka.

You'll never get a hangover from other people's vodka.

Ein klok følgesvein kappar reisa i to.

A wise companion cuts the journey in half.

Ein kloking kan somtid vere toskete.

A scholar may sometimes be a fool.

Ein kosakk er ingen kosakk utan hest.

A Cossack isn't a Cossack without a horse.

Ein krukke flaks er betre enn ein sekk visdom.

A pot of luck is better than a sack of wisdom.

Ein lærer av dei ein omgåst.

Ein lærer ikkje så mykje av å kjøpe som av å selje.

You don't learn as much from buying as from selling.

Ein låner vekk pengar for hand og tar opp jakta på dei til fots.

You lend money by hand and go after it by foot.

Ein lurer ikkje ein gammal sporv med agner. — Du kan ikkje fange ein røynd person med falskt agn.

Ein lykkast vanlegvis ved evne. (Fork.)

Ein maktar mang ein gong ikkje å gjere alt. * — Ein får kanskje ikkje gjort alt ein skulle, same kva. Ein er kanskje ikkje i stand til å gjere alt.

Ein mann og ein hund høyrer til utandørs, ei kvinne og ein katt høyrer til innandørs.

A man and a dog belong outdoors; a woman and a cat belong indoors.

Ein ny venn: ein frosen vårbekk.

A new friend: a frozen stream in Spring.

Ein pinne har to endar, ei sak to sider.

A stick has two ends. Cf. There are two sides to every question.

Ein plass for alt, og alt på sin plass.

A place for everything and everything in its place.

Ein skabbete sau øydelegg heile flokken.

Ein skare er ikkje mykje til selskap.*

A crowd is not company.

Éin soldat gjer ikkje eit heilt regiment.

One soldier does not make a whole regiment.

Ein som har mista hovudet, græt ikkje over å ha mista håret.

Ein stadig gjest blir gjerne lite velkommen.*

A constant guest is never welcome.

Ein svolten franskmann er glad for å få ei kråke å ete.

Ein svolten franskmann er glad for å få ein frosk å ete.* — Mange froskeartar er etande, og andre giftige. Etande froskelår er ein delikat rett i Frankrike -

Éin tosk lovpriser ein annan.

One fool praises another.

Ein treng ikkje leite etter loppa i andre sine skjorter.

Ein treng ikkje kaste ord ut av ein song. — Gamle måtar er dei beste måtane. Eller: Det er ikkje til å kome rundt det faktumet.

Ein treng ikkje plante eller dyrke fram toskar: dei veks [mest] alle stadar.

No need to plant or cultivate fools: they grow everywhere.

Ein ungkar er ei gås utan vatn.

A bachelor is a goose without water.

Ein uprøvd venn: ei uknekt nøtt.

An untried friend: an uncracked nut.

Ein venn blir ikkje så fort vunne som tapt.

A friend is not so soon gotten as lost.

Eine sauen følger den andre.

One sheep follows another.

Eit dårleg kompromiss er betre enn ein god kamp.

A bad compromise is better than a good battle.

Eit gammalt tre knirkar men står støtt når ungtre fell over ende. [Eller kanskje det er oftare omvendt, at unge, mjuke tre bøyer seg for vinden mens gamle, stivare tre blir blåst ned. Det kjem an på kva slags tre det er flest av: ungtre og bra gamle. Så kan ein telje nedfalne tre i skogen og få mange slags tal på kva for vri som vel høver best der ein er.]

An old tree screeches but stands while the young one falls.

Eit godt omdømme sit heime, eit dårleg eit renn omkring i byen.

A good reputation sits at home, a bad one runs about town.

Eit gullhammar bryt sund ei jerndør.

A gold hammer will break down an iron door.

Eit lam heime er betre enn ei ku i utlandet.

A lamb at home is better than a cow abroad.

Eit ord er ikkje ein fugl: når det først er på veng kan det ikkje fangast inn att.

A word is not a bird: once on the wing it can never be caught again.

Eit vakkert bur matar ikkje fuglen.

A handsome cage doesn't feed the bird.

Eit vennleg ord no er betre enn ei kake seinare.

A kind word now is better than a pie later.

Ektemannens synd blir verande utanfor stuedøra; konas kjem inn i huset.

The husband's sin stays at the doorstep; the wife's enters the house.

Ekteskap er som eit nys • sjølv når du kjenner at det kjem, kan du ikkje stoppe det.

Marriage is like sneezing • even when you feel it coming you can't stop.

Elsk din neste, men sett opp eit gjerde.

Love your neighbour but put up a fence.

Elsk kona di som sjela di, og rist ho som pæretreet ditt.

Love your wife like your soul, and shake her like your pear-tree.

Enda ei toskete kone vil ikkje fortelje ektemannen sanninga.

Even a foolish wife won't tell her husband the truth.

Eplet rullar ikkje langt vekk frå epletreet.

Er der ikkje eple, så et ei gulrot.

If there is no apple, eat a carrot.

Er du hane, gal. Er du høne, ver still og legg egg.

If you're a rooster, crow. If you're a hen, shut up and lay eggs.

Er du lei av ein venn, så lån han pengar.

If you are tired of a friend, lend him money.

Er du redd for ulv, så gå ikkje inn i skogen.

Er du utan ein djevel i huset, så skaff ein svigerson.

If you have no devil in your house, take a son-in-law.

Er faren fiskar, kan barna seg med sjøen.

If the father is a fisherman, the children know the water.

Et du kirsebær med herrane, vil dei spytte steinane på deg.

If you eat cherries with lords, they will spit the stones at you.

Et maten dykkar, kjære gjestar, elles kastar vi han berre til hundane.

Eat your food, dear guests; otherwise we'll just throw it to the dogs.

Et vi frøa no, treng vi ikkje bry oss med avlinga neste år.

If we eat the seed now, we won't have to worry about the crop next year.

Etter at du har hatt det i sju år, vil du vite kva du skal gjere med det.

After you've had it seven years, you'll know what to do with it.

Etter at krigen er slutt, finst det mange tapre.