Gullvekta
Indiske, folkelege ordspråk
Seksjon › 44   Sett    Søk   Førre Neste

Finn ordbøker

Reservasjonar    

Viola tricolor. Modified detail from photo

Her er 94 utvalde, indiske ordtak i attgiving og omsetting om kvarandre.

Både buddhismen og hinduismen er av indisk opphav. Dei høyrer med til verdsreligionane begge to, har dessutan mykje felles tankegods, og ordspråk og læresetningar bugnar det av i begge (Jf. Poul Tuxen). Dessutan finst heltedikt med ei mengde læresetningar i seg frå hinduismen: Mahabharata og Ramayana (Ramas veg) er dei lengste dikta i verda, målt i talet ord. Det er fletta inn mange ordtak i dei.

Det står ogsålæresetningar og ordtak i ulike boksamlingar:

  1. Panchatantra, Femboka, er ei samling av fablar og eventyr med poetiske ordtak til.
  2. Upanishadane er lærestykke om mangt, og fleire av dei inneheld minneverdige ord. Det er ikkje tatt med ord frå dei her.
  3. Puranaene er omfattar over tjue bokverk der det står forteljingar som er spekka med ordtak og overtydingar.

Ordtak med folkeleg utspring har funne vegen til ordtaksamlingar i Vesten. Eit utval er med nedanfor (sjå bøkene av Minhas, Temple, o.a.).

Nedst på sida står lenker til stutte setningar og anna frå indisk på nettstaden - mange av dei blir kalla sutraer, tanketrådar, ifrå denne populære fyndord-stilen. Det er vanleg å utlegge eller tolke slike ord i andre samanhengar.

Ordtak har blitt definert som "manges visdom og éit menneskes vidd." (Macmillan 1985, 169) Det finst ein vrimmel av minneverdige læresetningar og ord ifrå India.

〰ೞ⬯ೞ〰

Indiske, folkelege ordspråk

Anding er livets musikk.

Baktalaren øydelegg landsbyen, den spedalske øydelegg vassplassen.

Barnet dømmer hjartet, den vaksne dømmer gjerningane.

Begjær har ingen grenser.

Betal kontant og ha kreditten i behald.

Butikkbetjenten som ikkje har noko å gjere, veg vektene sine.

Både kloke og toskete er glade her i verda.

Dauden, som folk er redde for livet gjennom, legg mange knapt nok merke til når han kjem.

Dei fæle blir frykta, også av kloke.

Den sjøfarande som ikkje aner kva kurs han skal halde, har med- eller motvind.*

Den som driv nåde og tru frå hjartet, kjem ein gong til å gråte.

Den som har ete og drukke for mykje, nyt ikkje søtsaker.

Der det er sukker kjem det gjerne fluger.*

Desse er ikkje vennar: Ei prostituert og ein apekatt.

Det er ei tid for svigermora og ei tid for svigerdottera.

Det er ikkje godt å bli hos den som gøymer sinne, stivsinn og hykleri i hjartet.*

Det er menn og menn, slik som kvar liten stein ikkje er ei perle.

Det er riding som gjer ryttaren (øving gjer meister).

Det nyttar ikkje å gråte over spilt mjølk.

Det trengst meir enn éi hand for å klappe i hendene.*

Dårleg selskap kan minske heilagskap; å be om tenester kan minske sjølvrespekt; å bruke medisin kan minske sjukdom. (Mod)

Eg mangla sko og klaga til eg møtte nokon utan føter.

Ei tunge det er styr på, vaktar heile turbanen (hovudet).

Ein kan ikkje hauste agurkar av å så graskarfrø.* (Malayalam)

Ein moden mango må falle.

Ein stinkande fisk øydelegg heile behaldaren.

Ein stor familie utan middel er eit elende.

Ein time i lag med ein klok kar er langt betre enn ein heil dag med ein tosk.

Eit beiskt ord øydelegg heile verksemda.

Eit lam er like kjært for dei fattige som ein okse for dei rike.

Eit plagg som ikkje blir brukt, blir bytte for møll som finn fram til det.

Er folk dumme?

Er hår eit sjeldan syn for frisøren?

Fell kniven på melonen, er det melon som blir skadd. Fell melonen på kniven, er det melonen som blir skadd (Stamp ikkje mot brodden).

For dei middelmåtige verkar det middelmåtige storarta.

For ein maur er doggen som ei overfløyming.

Gamle ord er ikkje tomme skal utan korn inni. (Ordtak blei vist forma.) (Malayalam)

Gjer godt mens du enno lever.

God hug, god finning.

Grøda blir gjerne i samsvar med såkorna.*

Hald til i elva og slåst mot krokodillar. (Det er ei konstatering, inga oppmoding.

"Herleg er lydane frå fløyte og lutt!" seier dei som ikkje har barn som har starta å prate.

I dårlege tider bit ein hund ein person sjølv om han sit på ein kamel.

Ingen kjem utlært ut av mors liv.

Kjærleik er kanskje ein fiende av hjartet.*

Krev ikkje kaker kvar dag.

Kryp respekterer berre pengar (om låge personar).*

Kva er søtare enn sukker? Sanning.

Kva veit vel bikkjer om dei gode tinga her i livet? (Malayalam)*

Kvart korn har seglet sitt: (kvar kule har adresse).

Kvitløk er så godt som ti mødrer. [Talfestinga er berre poetisk.]

La ikkje graset gro på vennskaps-stien.

Leiken med fuglen som gleder barnet, er ein dødsleik for fuglen.

Mangt eit tre må prøvast i livtak med sterke vindar.*

Mjølk gler kroppen og vennskap hjartet.

Motgang viser både vennar og fiendar.

Målet til eit godt menneske er helst godt.

Naken kar er ikkje redd for lommetjuvar. (Bengalsk)

Når barnet græt, får det vel ein mjølkeskvett.*

Når herrens oljelampe er brent ned, er det den som blir sendt etter meir olje, som får plaga av det.

Når mora gir almisser til dottera si, held verdiane seg i slekta.*

Når svigerdottera kjem til huset første gongen, er ettertida født.

Om hesten treng å bli skodd, så la like godt smeden gjere det.

Om ingen gjorde motstand, kunne eg vinne heile verda.

Rosande omtale kan vinne rosande omtale tilbake.*

Sjakalen som held til i villmarka i Mazanderan kan bli tatt av hundane i Mazanderan.*

Sjølv-eige blir alltid undergrave.*

Skulle kona knuse noko, var det ein viktig ting; skulle svigermora knuse noko, var det berre ein bagatell.

Slå i hel slangen, men bryt ikkje stokken.

Soldaten gjer slåssinga, men det er generalen som får æra.

Somme elskar ris og somme elskar slektningar.

Spøk kan føre til alvor.

Storarta sinn drøftar tankar, middels sinn snakkar om hendingar, og små sinn snakkar om folk [- kanskje, og kanskje ikkje].

Strekk beina så langt som senga.

Svake menneske er fattige menneske.

Svolt blir aldri stagga av innbilte søtsaker.

Syndas rikdom går med til å gjere bot.

Så mange munnar, så mange meiningar.

Teiing kan vere halvt samtykke.

Tjuven græt over å miste ein annans eigedom.*

To piler i koggeret er betre enn ei der, og tre er enda betre.

Tre ting kveiker hjartet opp frå sorg: vatn, grønt gras og kvinnevenleiken.

Trea bøyer seg når dei ber frukt.

Trommene lyder betre på avstand.

Ulykka er nær når brønnane og vassverka går tørre.*

Undertving usannferdige menn ved sannferdigheit.

Ung bambus går det lett å bøye. [Mod]

Unngå hunden som er kjend for å bite.

Utanfor tenesta kan politimannen skrumpe inn til ein bitte liten mann.

Vennen hjelper når det er fare på ferde.

Vennskap med eit låkt og nedrig menneske er som ein vegg av sand.

Å høyre er eitt, å vite er noko heilt anna. [Mod]

Å danse for den blinde minner om ein tåpeleg ting. [Mod]

Å ha ein slange i ermet er å ha ein falsk venn. [Mod]

Tilfang på norsk:

På engelsk:


Indiske ordspråk, ordtak frå India, Litteratur  

Guiterman, Arthur, oms. Chips of Jade: Being Chinese Proverbs with More Folk-sayings from Hindustan and Other Oriental Countries. Rhymed in English. New York: Dutton, 1920.

Jensen, Herman, comp, oms. Tamil Proverbs. London: Trübner and Co, 1897.

Kinnes, Tormod, oms. Bhagavad Gita i utval. Gullvekta, 2017. [Dit]

Knowles, J. Hinton. A Dictionary of Kashmiri Proverbs and Sayings. London: Trübner and Co, 1885.

Macmillan, Michael. The Globe Trotter in India: Two Hundred Years Ago. London: Swan Sonnenschein and Co., 1895.

Manwaring, Alfred, comp. and oms. Marathi Proverbs. Oxford: Clarendon Press, 1899.

Minhas, Abdul Hamid. National Proverbs: India- 1. utg. London: Cecil Palmer and Hayward, 1916.

Morton, W. A Collection of Proverbs, Bengali and Sanscrit, with Their Translation and Application in English. Calcutta: Baptist Mission Press, 1832.

Percival, P., coll, oms. Tamil Proverbs with Their English Translation, Containing Upwards of Six Thousand Proverbs. 2nd ed. Mylapore: Dinavartamani Press, 1874.

Rochiram, Gajumal, oms. A Hand Book of Sindhi Proverbs. 4th ed. Hyderabab: Khemchand Shewakram Adwani, 1935.

Sinha-Ra, Mondira. The Meditating Cat: Bengali Proverbs and Colloquiatism and Their Echoes in Other Cultures. 2nd ed. Rothersthorpe, UK: Mondira Sinha-Ray / Paragon Publishing, 2011.

Temple, Richard Carnac. "North Indian Proverbs" i The Folk-Lore Journal, Vol III (January-December 1885). London: for The Folk-Lore-Society: Elliot Stock, 188. ⍽▢⍽ Same som Richard Carnac Temple. North Indian Proverbs. UK: Read Books Ltd, 2011.

Tuxen, Poul, oms. Dhammapada. København: Gyldendalsk Nordisk Forlag, 1953.

Tuxen, Poul, oms. Bhagavadgita. Herrens Ord. København: Gyldendal, 1962.

Høyet i hus

Klammer, symbol, stjerner, teikn og meir blir forklart: (1) Teiknforklaringar; (2) Klok fôr-handtering.

Indiske ordspråk, ordtak frå India, opp    Seksjon     Sett    Neste

Indiske ordspråk, ordtak frå India. Brukargaid  ᴥ  Disclaimer
© 2005–2018, Tormod Kinnes, cand.philol [E‑post]